Danh Ngôn
Nếu bạn có thể thấy rằng giữ được nhân tính là điều đáng làm, thậm chí khi việc này không mang lại một kết quả nào đi nữa, thì bạn cũng đã thắng được chúng nó.
(If you can feel that staying human is worthwhile, even when it can’t have any result whatever, you’ve beaten them.)
Tự do là tự do được nói hai với hai là bốn [nói lên sự thật]. Nếu có được điều này, thì mọi thứ khác sẽ theo sau.
(Freedom is the freedom to say that two plus two make four. If that is granted, all else follows.)
Và nếu tất cả mọi người khác đều chấp nhận sự dối trá mà Đảng áp đặt — nếu tất cả mọi hồ sơ kể lại cùng một câu chuyện — thì sự dối trá đó đi vào lịch sử và trở thành chân lý.
(And if all others accepted the lie which the Party imposed — if all records told the same tale — then the lie passed into history and became truth.)
George Orwell (1903-1950), nhà văn Anh. Nineteen Eighty Four, do Secker & Warburg xuất bản năm 1949.

Ban biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- Abraham F. Lowenthal
- Adam Gopnik
- Adonis
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Aldous Huxley
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Allen Ginsberg
- Amos Oz
- An Nam
- Anatoly Gavrilov
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Ánh Liên
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Mitchell
- Anne Hébert
- António Jacinto
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arthur Koestler
- Arvind Subramanian
- Aurélie Coulon
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bạch X. Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- Bei Dao
- Benjamin Ramm
- Bertold Brecht
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brodsky
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chế Diễm Trâm
- Chi Mai
- Chiêu Khiêm
- Chim Trắng
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Christian Gampert
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- Dan Bilefsky
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- David Brown
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Du Tử Lê
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thuấn
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Đà Văn
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Huyến
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đồng Chuông Tử
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- Eamonn Butler
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Feliks Kuznesov
- Flanny O’Connor
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Frank Dikötter
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Siemens
- Giang Dang
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Günter Kunnert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hà Nguyên Du
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thế
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Han Dang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Nam
- Hoài Ziang Duy
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Ông
- Hồ Phú Bông
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huong Nguyen
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hữu Danh
- Hữu Loan
- Hữu Phương
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jake Johnson
- James Borton
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Poniewozik
- Janos Kornai
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jessie Yeung
- João Guimarães Rosa
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jonathan London
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julio Cortázar
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Kate Chopin
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laurent Sagalovitsch
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê Anh Hoài
- Lê Bá Đảng
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng Vọng
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thân
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- M.L. Gasparov
- Mạc Văn Trang
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marcel Reich-Ranicki
- Marco Ferrarese
- Maria Donovan
- Mario Vargas Llosa
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Marta Hillers
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Matthew Clayfield
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Cầm
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàng Anh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thọ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhật Chiêu
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhị Linh
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Nicolas Casey
- Nina McPherson
- Ninh Kiều
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Oleg Kashin
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Palmer
- Patrick Lodge
- Paul Celan
- Paul Hoover
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Paweł Łepkowski
- Peter Hansen
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Tình
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Nguyên
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Cự Đệ
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phố Văn
- Phù Sa
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quang Dũng
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sandra Kerschbaumer
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheri Berman
- Shukshin
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Susan Sontag
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thanh Nam
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Garton Ash
- Tina Hà Giang
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hạnh
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thiện Đạo
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên giá sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Hoa Đại
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bách
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trường Minh
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuệ Anh
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tương Lai
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Việt
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Hồng
- Võ Kỳ Điền
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- W. H. Auden
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wells
- Will Nguyen
- William Nee
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yên Ba
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Zac Herman

Viết như một cách chữa thương
(Về Căn nhà giữa những đám mây, Nxb Phụ nữ Việt Nam, 2020, tiểu thuyết của Vũ Thành Sơn)
Lê Hồ Quang
Căn nhà giữa những đám mây mở đầu bằng việc nhân vật tôi về thăm mẹ ốm nặng. Việc gặp lại người thân và khung cảnh quen thuộc đã khơi dậy trong anh ta vô số hồi ức, kỉ niệm và mối liên hệ về gia đình, bè bạn, tuổi thơ ấu... Nhưng đó chỉ là khởi điểm. Tựa hương vị chiếc bánh madeleine nổi tiếng, chuyến trở về đồng thời đánh thức nỗi ưu tư về thời gian, cái chết, nỗi bất hạnh; sự lỏng lẻo trong các mối quan hệ người; sự phi lí, ngẫu nhiên và bất khả tri của thực tại mà nhân vật đang nếm trải. Với 15 chương, Căn nhà giữa những đám mây (vốn có tên ban đầu gợi hơn là Nhà tôi ở cuối chân trời) là hành trình người kể chuyện không ngừng lục lọi những mảnh vụn kỉ niệm trong kí ức rối rắm, nhằm tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi muôn thuở: Tôi là ai? Ừ, rốt cục thì tôi là ai chứ? Đâu là cái có thể giúp định danh/ xác định về tôi? Là tôi trong quá khứ hay tôi trong hiện tại, hoặc nữa, trong một chiều kích không - thời gian nào đó khác, mới đích thực là chính tôi? Hồi ức và tưởng tượng, mộng và thực, quá khứ và hiện tại, tôi và phi-tôi, tất cả đan cài, xoắn bện vào nhau tạo thành một thế giới trùng phức. Một thế giới ám ảnh bất lực, đổ vỡ, bất an. Ở đó, con người bị đẩy vào dòng xoáy thời gian, bị sinh ra, bị lớn lên và cứ thế, bị cuốn đi mãi, tới đích cuối đợi sẵn – cái chết và hư vô.
Anh ta, người kể chuyện xưng tôi, đứa con trai thứ nhút nhát, yếu ớt, mờ nhạt trong gia đình đông con, với những dồn nén tổn thương và sự nhạy cảm trực giác, rốt cục, lại là người lưu giữ và chuyên chở đầy đặn và sâu sắc nhất kí ức của cá nhân, gia đình, và qua đó, có thể cả kí ức của cộng đồng. Thay vì nổi loạn và bỏ nhà ra đi như anh trai, tôi chọn suy tư làm phương cách tồn tại. Phơi trần nội tâm cá nhân, không ngừng quan sát và ngẫm nghĩ về nó, về cách nó tồn tại như một giọng nói âm thầm bền bỉ đầy âu lo bên trong, buộc con người phải đối mặt, đó là những gì anh ta đã làm. Việc luôn sống trong hồi ức và mộng tưởng khiến anh ta phải ý thức về mình trong hai tư cách – vừa là mình, vừa là kẻ khác-mình. Bởi vậy, tôi trở nên nhạy cảm, giàu khả năng thấu hiểu và cảm thông với những lối suy nghĩ và ứng xử có vẻ nghịch thường ở người khác. Nhưng mặt khác, anh ta cũng phải trả giá đắt. Thiếu đi tính “quyết liệt và bén ngọt” như người tình, sự mẫn cảm thái quá cùng thói quen ưa mổ xẻ, chiêm ngắm nội tâm cố hữu khiến anh ta trở nên yếm thế và đầy bất an. Việc phải sống cùng nỗi ám ảnh thường xuyên của quá khứ thực sự là một gánh nặng. Còn hơn thế – nó là sự đày đọa, bởi chứng thần kinh quá mẫn luôn đi cùng khao khát tự hủy.
Thực ra, nếu xem gia đình Lân như một cấu trúc truyện kể thì bất kì thành viên nào trong gia đình này, từ ông bố, bà mẹ, đến Lâm, chị Hai hay người em gái đã chết đều có khả năng thế thân vào vị trí người kể chuyện. Khi đó, nội dung kí ức cũng như cách tổ chức nội dung ấy có thể xoay chuyển theo những hướng rất khác so với văn bản hiện tại. Nhưng nhìn từ góc độ sáng tạo, tôi là một lựa chọn hữu lí. Tôi không thể bất cần, liều lĩnh và phóng túng như Lâm, người anh trai. Tôi cũng không thể nhẫn nại và chịu đựng như bố mẹ, như chị Hai của mình. Tôi cũng không đủ can đảm để “không sợ”, để “đi thẳng cái chết” như đứa em gái của mình. Nhưng với thể trạng yếu ớt, thụ động (trong hồi ức của nhân vật, tôi luôn bị găm chặt trong hình dung về chính mình như “hình ảnh cậu bé sáu tuổi với căn nhà là một khối bóng tối đè nặng trên lưng nhìn ra ngoài sân nắng”), dễ dàng chấp nhận sự bao bọc của bố mẹ, việc nhập thân trọn vẹn trong thế giới mộng tưởng có lẽ lại là một thế mạnh của tôi. Những thành viên khác trong gia đình chỉ chấp nhận tồn tại theo một hướng cực đoan của đời sống, và do đó, có thể đã mất đi năng lực trải nghiệm những khả thể sống khác. Có điều tôi không “đi tìm thời gian đã mất”. Bị mắc kẹt trong đám mây mù hồi ức, trong hình dung hoang mang về chính mình và người thân (mà nay chỉ còn là những mảnh vỡ vô tăm tích cho dù hình hài vật chất của họ có thể vẫn đang tồn tại, một cách xa lạ, thậm chí phi lí), anh ta đã biến thương tổn thành chất liệu, biến điểm yếu thành sức mạnh – sức mạnh của người nếm trải và kể /viết nên câu chuyện.
Trong cuốn tiểu thuyết, người viết đã cố tình làm mờ nhòe hoặc bỏ qua các thông tin cụ thể, xác thực về mốc thời gian, địa điểm hay bối cảnh đời sống, mặc dù về mặt chi tiết, tác phẩm vẫn dư sức gợi ra giai đoạn lịch sử có thực, tương ứng với hồi ức nhân vật. Trí nhớ của tôi dường như đã tự động lọc sạch những yếu tố mà nó xem là không cần thiết. Ánh sáng của trí nhớ chỉ dọi chiếu và di chuyển quanh mấy không gian nhỏ hẹp như ngôi nhà có căn gác gỗ, khoảnh vườn có cây khế, căn phòng nhiều bóng tối của người mẹ, bệnh viện với ánh đèn huỳnh quang lạnh lẽo… Sự mơ hồ cố ý về bối cảnh xã hội khiến cho chuyện kể ít nhiều mang tính trừu tượng nhưng nó giúp tập trung hơn vào việc trình hiện dòng chảy nội tâm cá nhân đầy lo âu và bất an. Nó cũng cho thấy chấn thương tâm lí của nhân vật không nhất thiết xảy ra trong hoàn cảnh có tính dị biệt. Đó là điều có thể xảy với bất kì ai, trong bất cứ hoàn cảnh gia đình nào, và con người buộc phải đối diện và vượt qua, nếu muốn trưởng thành. Dẫu vậy, nhận thức về tính “phổ quát” của những chấn thương trong quan hệ gia đình vẫn không thể làm mất đi cảm giác hồ nghi chua xót của tôi dưới cái bóng ma áp chế mang tên tình mẫu tử. Bất chấp mọi lí lẽ khôn ngoan, rành mạch của lí trí, sự bất ổn vẫn còn đó. Sự tổn thương trong tâm lí một đứa trẻ 6 tuổi đã mãi mãi in hằn trong kí ức của anh ta, biến anh ta thành kẻ chung thân sợ hãi thất bại và cảm giác hư vô. Nỗi ám ảnh đó đã biến cuộc đời của anh ta rẽ sang lối khác. Có điều, ở cuối cuốn tiểu thuyết, tôi đã cùng người tình đi ra biển và quyết định sẽ bơi đêm – lần đầu tiên trong đời – như một nỗ lực vượt qua nỗi ám ảnh thường trực đó.
Có thể hình dung biểu tượng nhà trong cuốn tiểu thuyết này như một cổ mẫu, có khả năng gợi ra nhiều liên hệ ý nghĩa về hành trình ra đi và trở về của con người. Dĩ nhiên, đó không phải là hành trình trở về với gia đình và niềm hạnh phúc thơ ấu, một chủ đề có tính truyền thống. Đó là hành trình con người trở về đối diện với nỗi đau và mất mát, đối diện với cảm giác trốn chạy bản thân, để có thể thức tỉnh và hành động, dẫu chỉ trong hành vi nhỏ, và hành vi ấy chỉ có ý nghĩa với duy nhất anh ta. Nhà, do đó, có thể hiểu như một biểu tượng của bản thể tôi.
Người kể chuyện đã cố gắng kể lại, theo cách tỏ tường nhất có thể, về một đời sống xúc cảm và tinh thần đã thuộc quá vãng, nhưng vẫn còn quá nhiều ràng rịt với hiện tại, bằng cách không kết luận, không phán xét, chỉ có rất nhiều câu hỏi khẽ khàng, những nhận xét nhỏ, những tiểu tiết vụt hiện, những hình ảnh đột ngột lóe lên trong trí nhớ, trong cảm giác dịu dàng hoặc chịu đựng vô vọng. Nó đánh thức dậy những tổn thương đã vùi sâu trong vô thức bởi sự quản thúc tự giác và nghiêm nhặt của lí trí. Nó là bằng chứng sống động của nỗi “xao xuyến hiện sinh”, hoặc nói cách khác, là sự tra vấn không ngừng, đầy lo âu của cá nhân về tồn tại.
Có lẽ không ngẫu nhiên khi tác giả chọn lối tự sự “độc bạch”, chú tâm vào những diễn biến tâm lí sâu kín u tối bên trong hơn là ngoại cảnh. Điều này khiến dòng ý thức của nhân vật, tức cái đối tượng được mô tả, hiện lên trong “hình hài” vốn có (đúng hơn, như người ta vẫn hình dung về nó) – một dòng chảy tự động, sinh động, ngay trong tính/ sự ngẫu hứng, bất định, khó kiểm soát của nó vẫn có vẻ hấp dẫn riêng. Dĩ nhiên, điều này cũng đòi hỏi ở độc giả lối “đọc chậm” tương ứng.
Căn nhà giữa những đám mây gợi những liên hệ rất gần gũi với nhiều tác phẩm nổi tiếng. Chẳng hạn cảm hứng hồi tưởng ấu thơ gợi nhớ Đi tìm thời gian đã mất của Marcel Proust; sự kiện người mẹ mất và cảm giác xa lạ của đứa con trở về phần nào gợi nhớ Người xa lạ của Albert Camus; sắc thái thẩm mĩ đượm màu hoài niệm chông chênh u tối gợi nhớ đến Phố của những cửa hiệu u tối, Từ thăm thẳm lãng quên của Patrick Modiano… Nhưng sức hấp dẫn của cuốn tiểu thuyết không dừng ở đó. Căn nhà giữa những đám mây là một cuộc tự thuật, cũng là tự đối thoại, để chữa thương và để tự định nghĩa, một nhu cầu nội tâm khẩn thiết của tôi. Bằng cách mô tả, phân tích, gọi thành tên những sang chấn tâm lí ấu thơ, anh ta học cách tự chữa chạy nội tâm quá mẫn của mình.
Dĩ nhiên, ta không đồng nhất nhân vật tôi với tác giả - nhà văn, cũng như không thể đồng nhất giữa hành động kể của nhân vật và hành động viết của nhà văn. Nhưng có lẽ cuốn tiểu thuyết của Vũ Thành Sơn không đơn thuần kể lại hành trình ngược dòng hoài niệm để đối diện và vượt qua những chấn thương tâm lí thuở ấu thơ của nhân vật. Đó có lẽ cũng là hành trình ông phơi mở, soi tỏ những ngóc ngách nội tâm âm u sâu kín của chính ông. Và viết, theo cách đó, cũng là cách để trình hiện bản thân trong một ý thức tỉnh táo, đầy đủ.
Câu chuyện được kể rất sáng rõ – không gì sáng rõ bằng sự phơi trần mình ra một cách điềm tĩnh, tự chủ và chi tiết đến thế. Nhưng cũng vì nó quá phơi lộ, quá rõ ràng, dòng kí ức ấy mãi mãi là của riêng anh ta – người kể chuyện. Tựa như “mảnh vườn hoa khế nở tim tím, những trái khế non rụng đầy sân, buổi trưa đầy mây trắng”, đó trước hết và sau cùng là hồi ức của một cá nhân đang chìm đắm trong dòng tâm tư riêng. Nhưng sẽ đến một lúc nào đó, trên hành trình quan sát và dõi theo dòng chảy mê mải ấy, người đọc sẽ nhập hẳn vào câu chuyện. Sẽ đến lúc người đọc thấy những mây mù hồi ức ấy không còn là của riêng người kể chuyện. Đến một lúc nào đó, độc giả sẽ hoán thai đoạt cốt câu chuyện của tôi, để đến lượt mình, thức dậy câu chuyện của những tôi-khác, từ trong Căn nhà giữa những đám mây.
Vinh, ngày 6.11.2020
L.H.Q.