Chuyện tổ quốc moving bất thành
Truyện ngắn của Đỗ Quyên
* Tác phẩm:
- Nhìn cây thấy rừng (Phỏng vấn, Nxb Văn Nghệ – California 1997)
- Lòng hải lý (Trường ca, Nxb Hội Nhà văn – Hà Nội 2011)
* Đồng tác giả:
- Thơ: Tuyển tập Thơ văn hải ngoại năm 2000 (Nxb Văn Mới – Los Angeles 2000); 26 Nhà thơ Việt Nam đương đại (Nxb Tân Thư – California 2002); Một thời để nhớ (Nxb Người Việt Hải Ngoại – Vancouver 2006); Thơ kể – Poetry Narrates (Nxb Lao Động- Hà Nội 2010 & Nxb Tân hình thức, California 2010).
- Phê bình, tiểu luận: Thơ Mai Văn Phấn và Đồng Đức Bốn (Nxb Hội Nhà văn – Hà Nội 2011); Bùi Giáng trong cõi người ta (Nxb Lao Động, Hà Nội 2012); Thơ Việt Nam hiện đại & Nguyễn Quang Thiều (Nxb Hội Nhà văn – Hà Nội 2012); Trò chuyện cùng cha con cu Lập Sơn & Lập Thành (Nguyễn Anh Nông, Nxb Văn Học 2012 – Hà Nội 2012); Thơ Tân hình thức Việt – Tiếp nhận và sáng tạo (ebook Tạp chí Sông Hương – Huế & Nxb Tân hình thức – California 2014); Thơ cần thiết cho ai (Nguyễn Đức Tùng, sắp xuất bản).
“Văn học, lịch sử của tương lai.”
HỒI 1
Dịch ra tiếng ta, moving trong tiếng Kanada là dọn nhà, chuyển chỗ ở… Dân chúng Kanada cho từ này tung tăng trên làn môi ánh mắt, chứ không lưu trữ đáy dạ dày như ở châu Âu – quê hương tiên tổ của họ trước khi di dạt đến đây như những công dân văn minh Nam bán cầu đầu tiên. Cả một câu chuyện dài mà bí mật của nó đang chôn vùi trong các núi băng rừng tuyết… Thỏa chí tang bồng, họ thường chuyển đổi nơi ở hơn cả thay đồ lót. Đất rộng, người thưa, khí hậu giá lạnh, lười ngại sinh con, ham viết truyện cực ngắn. Thế nên moving được xem như một phong cách sống – phong cách Kanada.
Thi sĩ Vương Phủ vốn là người nước Nam. Theo cách nói bình dân hoặc lối viết văn hoa. Chứ trong giấy tờ, trên bản đồ thì thi sĩ thuộc về dân tộc Việt, đất nước của thi sĩ có tên Đại Việt. Nhờ thời toàn cầu hóa, trái đất hết là tam giác kim tự tháp với người da nâu, thôi là hình vuông bánh chưng với dân da vàng. Với tất cả, là con quay. Quay quay thế nào đó khiến Phủ moving từ thương cảng Gia Định sang định cư tại Hongcouver, một thành phố duyên hải của nước Kanada. Gọi là định cư cho đúng thủ tục hành chính, còn theo tập tục Việt, loại người như Phủ là tạm cư đất khách. Điều tạm đau đớn hơn cả, đó là Vương Phủ không còn được làm thơ viết trường ca nữa! Riêng tại quốc gia này công dân có tới 34 thứ quyền – kỷ lục trong thế giới đương đại – nhưng lại thiếu hai thứ: thi ca quyền và chiến tranh quyền.
HỒI 2
Người đang chát trên mạng cùng Vương Phủ là Nhà văn.
“Có chi mới?” – “Châu chấu đã bu đầy một phần ba đảo Gạc Ma! Nhiều gấp bốn, năm lần hôm qua, thi sĩ ơi!” – “Biết rồi, tin từ CNN, AFP, Reuters, DPA, TTO… Tá lả! Chỉ chưa thấy gì về Trường Sa.” – “Tôi sắp phải ăn sáng…” – “Ăn lẹ? Sẽ chờ…”
Kể từ ngày 2 tháng Năm, đã một tháng rồi. Nhiều lần chịu không nổi, họ gọi phôn hàng tiếng, hàng tiếng… Cảnh sát biển, kiểm ngư hao tổn tính mạng, sức lực, tinh thần. Họ, năm bảy cái cạc viễn liên bõ gì. Hai người cảm và hiểu nhau. Mỗi khi cái nốt ruồi rung rung nơi cằm Phủ, y như rằng có điện thư của bạn gửi từ quê nhà. Còn lúc chiếc răng hàm trên bên trái của Nhà văn ê ê đau trở lại, ấy khi chuông điện thoại đổ dồn.
“Biên tập tiếp giùm đoạn vừa thảy vô hộp thư? Bổ sung hồ sơ gửi Liên minh hòa bình toàn Bắc bán cầu. Không phải bài đăng báo đâu! Cảm ơn.” – “OK. Đang đọc… Đang đọc…”
“… Xứ sở lúa nước, dân Đại Việt đa phần theo đạo Bút, thờ thơ ca và côn trùng. Mỗi khi nạn châu chấu từ nước Trung tràn sang, chúng tôi chỉ còn biết ca câu ‘Tránh châu chấu chẳng xấu mặt nào’ và gọi gió bão đến xua đuổi. Năm thế kỷ trước, châu chấu nhằm dịch tả mà kéo sang. Lo cứu người, không ai kêu gió cầu bão được. Cực chẳng đã, phải dùng người còn chút sức khỏe diệt châu chấu. Âu cũng độc nhất một lần cả đạo cả nước chịu tiếng phạm giới. Tâm linh tê liệt, mùa màng kiệt quệ mất mấy đời…
Nói cho ngay, tự thời xa xưa chiến trường thuần trên đất liền, hai quốc gia từng có ngót trăm cuộc chiến lớn nhỏ người đối người mà dân Việt thường là kẻ rút gươm ra sau và tra gươm vào vỏ trước. Cũng đã có năm, sáu lần chúng tôi chẳng còn gươm cùng vỏ. Đất mất là mất hết. Chỉ còn những đêm trường nô lệ ngàn năm…
Dịp đại lục ấy đạt dân số hai tỷ trùng với một cuộc xâm phạm biên giới thảm khốc, viên đại tướng soái người Trung nói với thuộc cấp: ‘Hai tỷ người chúng ta chỉ cần đồng loạt nhảy lên một cú, cả trái đất này sập; hai tỷ người chúng ta chỉ cần đồng thanh hắt xì hơi, cả rẻo đất Nam kia văng ra biển’. Châu chấu là quân tiên phong khi người đang bày binh bố trận. Duy nhất có được non nửa thế kỷ, châu chấu là bạn là tình là hoa là gạo…
Thế rồi châu chấu vui chẳng tày gang. Suốt thập niên qua, vượt eo biển Đông, hàng năm châu chấu lại xâm ra lấn vào khắp hai đảo cửa ngõ của nước Đại Việt là Trường Sa và Gạc Ma án ngữ biển Thái Bình Dương. Đảo Hoàng Sa thì đã bị cưỡng chiếm từ mười năm trước đó. Với kiểu hải chiến châu chấu lắt léo khó lường hơn châu chấu cạn, đạo Bút của chúng tôi đang phải cải biến gấp để sinh tồn trong thời hậu hiện đại. Họa mất đất mất nước đến tầm tay rồi! Từ xưa dân tộc Trung đã có thói quen lạ trong giấc mơ: ngủ dậy có người ngỡ mình hóa thành bướm, số này thường thích thơ phú và kinh doanh; có kẻ tỉnh dậy thấy biến thành châu chấu, đa số họ ham truyện chưởng và gây sự loạn xị ngậu với bất kể ai xung quanh, vô tình hay hữu ý…”
HỒI 3
Từ khi moving khỏi trời Nam, những ý nghĩ trong mơ của Vương Phủ trở nên siêu việt. Dạo còn ở trong nước, người ấy dành trọn các giấc mơ cho thơ và trường ca; thì cũng như chán vạn người thơ khác mà thôi.
Có lần đang điện thoại chúc tân niên Nhà văn bỗng hỏi:
“Tôi chưa hiểu rõ việc thi sĩ từng mơ thành Trạng sang nước Trung để cứu Đại Việt khỏi nạn châu chấu nước?”.
Phủ bèn bảo Nhà văn chuyển qua dùng điện thư. Người viết bây giờ được thế là trúng số, vừa “tám chuyện” vừa có bài báo ngay tức thì hoặc làm nguồn bài vở về sau.
“Trạng thời nay chỉ là thuyết khách với tư cách cá nhân. Nếu như người nước Trung hứa, bằng văn bản quốc tế, rằng tối thiểu 500 năm không động chạm địa phận và hải phận Đại Việt thì Phủ này sẽ cống hiến mật kế bảo đảm nội tình đại lục trở lại yên hòa, cũng 500 năm tối thiểu”.
Nhà văn nhổm lên, chẳng còn ngồi rung chân được nữa. Và vẫn không bỏ được tật lép bép những câu đệm hư vô.
“To chuyện? To chuyện rồi!”.
Ngón út ve ve nốt ruồi cưng, “Trạng thời nay” dè dặt gõ máy; thật ra là đổ chữ nghĩa từ trong lòng ra bàn phím.
“Ai cũng biết Tận Thủy Hoàng là vị vua đầu tiên sau vài ngàn năm nội chiến đã thống nhất đế chế Trung. Vậy mà tưởng như không ai biết một điều rằng, bộ óc của đệ nhất hoàng đế hiện vẫn còn được bảo lưu rất kỳ bí! Phủ mơ thấy mình tìm được nơi cất giữ bảo vật. Vấn đề ở chỗ bộ óc Thủy Hoàng Đế bị dính một chú châu chấu! Nó chạy nhung nhăng trong đó khiến hồn phách ngài bất an. Tự ngàn xưa qua ngàn sau… Não của kẻ bạo chúa thuộc hàng phi phàm, có đặc chất nuôi côn trùng bất tử. Địa điểm bảo lưu ‘trái tim châu chấu’ không tại nơi lăng tẩm hoành tráng với đội quân đất nung huyền thoại mà lại ở một địa điểm quần chúng. Phải dùng kinh Dịch bát quái để giải mã bức mật đồ. Éo le thay, trong vụ này kinh Dịch chỉ thiêng khi được chính người Việt nào đó sử dụng. Chưa hết… Phủ mơ truy cập địa chỉ bức mật đồ đang tản mát trong nhân gian. Phần giữa bức mật đồ do một người Đài Loan giữ truyền đời; cũng như thế phần trái và phần phải bức mật đồ trong tay một người Tân Cương và một người Tây Tạng. Từ đó, Phủ vững tin nước Trung sẽ thương thảo được mâu thuẫn trăm năm về cương vực với những sắc tộc ở các khu tự trị Đài Loan, Tân Cương và Tây Tạng để mọi bên cùng hưởng lợi. Bí quyết an hòa cho quốc gia Trung nguyên là vậy!”.
Nhà văn cảm thấy nghèn nghẹn, vội cẩn thận chuyển điện thư vào tệp bài mới mở. Truyện ngắn mà độc giả đang đọc được ra đời từ lúc đó…
“Tiếc, chỉ là đang mơ! Cứ dịp rằm các tháng Giêng, Tư, Bảy, Tám, Mười và Chạp thì Phủ lại mơ… Mười năm có lẻ. E sẽ không nên chuyện. Viển vông! Trí óc Phủ càng lúc đã lú lại thêm loạn (Chưa biết chừng đang có vài cô châu chấu trong đó?!). Không làm sao thấu suốt kinh Dịch. Đọc quẻ Đoài lộn qua quẻ Khôn. Vậy, Phủ cứ kể hết ra cho Nhà văn tùy nghi. Cầu trời đất tổ tông tìm ra vị độc giả cao cường nào có chí có trí để mơ tiếp. Cho nước Nam gặp vận may, mà Trung nguyên cùng các xứ ngoại vi có cơ hội yên bình. Nhà văn nhớ ghi cho tỏ: Phi Kinh Dịch Bất Truy Tận Thủy”.
HỒI 4
Không còn thời gian tự oán trách mình bỏ cuộc kinh Dịch, Phủ vào ngay phương án moving toàn bộ đất nước Đại Việt sang xứ Kanada. Ước mơ của ban ngày. Trước Phủ, cũng có một số tổ chức chính phủ và phi chính phủ, cá nhân ở trong và ngoài Đại Việt bàn thảo rồi xúc tiến thăm dò. Không hiểu sao chỉ khi tay Phủ xô đẩy vào, mọi sự trơn tru hơn. Cả một câu chuyện dài mà bí mật của nó đang chôn vùi trong hình chữ S vòng vo bên biển Đông cuộn sóng. Không ít điều còn vùi chôn ở các cường quốc liên đới.
Góp phần nối kết hai nhà nước trở lại đại sự và nhất là tìm chuyên viên lập loại thuật toán moving chưa từng có, với Phủ thật ra không khó hơn thảo một bản trường ca năm vạn chữ. Thế rồi, kết cục không thành! Nhưng lần này lỗi không ở thi sĩ Vương Phủ.
Dưới đây là một ít thông tin được Nhà văn soạn lại từ các hồ sơ và dư luận công chúng Đại Việt và quốc tế, nhất là các tài liệu, tranh luận trong Quốc hội nước Đại Việt:
Tít hút miệt dưới, Kanada là quốc gia hiện đại hình thành đầu tiên, là chủ nhân ông đương nhiên và vĩnh viễn của nửa địa cầu phía Nam. Vì khiêm nhường, nhà nước này không khuyến khích việc gọi tên dân dã của châu lục là châu Kanada; chuẩn phải là châu Cực Nam. Chính sách “Moving tứ hải giai huynh đệ” đã nhanh chóng biến nơi băng giá thành chốn tình nồng với nền kinh tế, văn hóa, công nghệ, an sinh xã hội vọt lên hàng đầu thế giới. Khiến từ miệt trên Bắc bán cầu các cường quốc có bề dày dân chủ phải vị nể, các nhược quốc thiếu dân chủ luôn ngưỡng mộ.
Châu Cực Nam hiện đã có cả tá quốc gia, bang tự trị. Tất cả đều được thành lập bằng các dân tộc, sắc dân, cộng đồng đến từ mọi châu lục khác. Mỗi hồ sơ moving, mỗi lý do. Lý do “bị xâm chiếm lãnh thổ, lãnh hải; đe dọa an ninh” cũng không ít. Là quốc gia chính chủ, Kanada giành độc quyền quyết định thu nhận thành viên mới thông qua Hội đồng các quốc gia, bang tự trị toàn Cực Nam. Điều gì là huyền bí ở sự quản trị của nhà nước Kanada trên mọi lĩnh vực, trong đó số một là vấn đề an ninh, phi quân sự của toàn cõi Nam bán cầu? Đó chính là nguồn tư vấn từ Tổng bang tộc chủ – một cơ chế bất khả tư nghị, gồm các bậc trưởng thượng của những thổ dân có mặt hàng thiên niên kỷ tại lục địa heo hút này như những con người hiện đại đầu tiên. May! Tâm, tầm, tài vẹn toàn của chính chủ khiến mọi sự trong “xóm nhà lá” đều suôn sẻ; đâu có tùm lum tanh bành như bốn châu lục mạn ngược kia. Vả, xứ sở gì mà lạnh lẽo thấy ông bà ông vải; chẳng ai còn muốn sinh sự cho phí công… moving.
Tổ quốc moving? Hồ sơ Đại Việt được xem như trường hợp quốc gia khởi đầu có thể moving toàn bộ – con người và thể chế, nhà cửa và sông núi, phong tục và phong thủy, linh hồn và mồ mả, vân vân và vân vân… Cả hình chữ S khổng lồ cùng các đảo sẽ tới đây. Thống nhất đất nước, độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Thông cảm với một dân tộc mang trên mình 5500 năm cám cảnh ngoại xâm, Kanada sẽ cho nước Đại Việt mới an tọa tại bang Orange, nơi hoàn toàn bỏ không với những bình nguyên cam vô chủ. Các quốc gia, bang láng giềng đều là của các bác bản địa suốt ngày đêm hát múa, vẽ tranh tạc tượng rồi uống bia Sék, hút thuốc cuốn sau khi kiếm được chút lương thực đủ cho một tuần.
Cũng có vài tiền lệ rút lại hồ sơ. Đáng nể và đáng kể là dân tộc Do Thái. Từng bị đế quốc Đức triệt hạ già nửa số dân, tính bản thiện họ chỉ ham thích bán buôn và làm toán. Thế nhưng từ buôn bán dẫn đến chiến tranh, từ làm toán chuyển sang làm thơ gần nhau vô cùng. Không kiềm chế, đếm tiền sẽ thành bóp cò. Không tự chủ, hai cộng hai sẽ bằng năm trong nghệ thuật lãng mạn. So đi tính lại, cộng đồng Do Thái đành xin lỗi các vị hảo tâm phương Nam khi quyết định hủy hồ sơ. Việc đền bù lệ phí thì không là gì so với tài lực của họ, quan trọng là chịu mất hẳn quyền moving theo luật hiện hành. Bài học: thà không lãnh thổ, không tổ quốc, cư ngụ tản mát trên hàng trăm quốc gia để sống mái với loài người Bắc bán cầu trong mọi lĩnh vực; chứ không chịu tụt xuống miệt dưới an phận mất bản sắc người Do Thái!
Tại sao luật lệ châu Cực Nam, khắt khe nhất là nước Kanada, lại khiếm khuyết thi ca quyền và chiến tranh quyền? Là vùng đất hứa, họ lập luận thế này… Nhân chi sơ con người ta – đại biểu là ở Bắc bán cầu – thường yêu thơ ca và mê súng gươm. Tức là yêu hoa và mê máu. Một thi hào của đại dân tộc Nga ngự trị đỉnh cực Bắc từng tuyên ngôn: “Nếu không là thi nhân/ Ta sẽ thành tướng cướp”. Nam bán cầu muốn xóa bỏ các tệ nạn của Bắc bán cầu. Để tiến hóa theo kiểu khác, phải dùng thật nhiều nhân quyền khác bù đắp cho thi ca quyền và chiến tranh quyền. Thôi đành, luật vô thập toàn.
Sách tiểu học vùng đất mới có truyện cổ tích tân thời như: “Ngày xửa ngày xưa, có tác giả nọ mới chỉ gieo một vần thơ là con mắt trái rụng xuống, vón lại làm dấu chấm hết. Ông còn cố viết xuống hàng theo nhịp điệu, tức thì mắt phải cũng rụng và thành vòng tròn đen loang khắp trang thơ”. Và như, “Ngày nọ, chàng Don vừa cầm lên khẩu súng; tay cầm súng bị nhão ra. Don kịp chuyển qua tay kia và bóp cò bắn đối phương; tất nhiên tay kia bèn chảy thành bột”. Bù lại, khí hậu hàn đới ở đây lại có những tuần nóng cháy đột ngột, rất tiện cho viết và nghe truyện cực ngắn. Năm kia, lần đầu tiên giải thưởng văn chương danh giá Alfred Bernhard về tay một công dân Kanada, Alice Lee – bậc thầy của phong cách truyện cực ngắn.
“Độc đáo nhất trong hồ sơ đến Kanada của nước Đại Việt là chương trình phần mềm chưa từng có…” – Mời độc giả xem tiếp đôi dòng trích từ trả lời phỏng vấn của tỷ phú Kevin Gates; người Kanada gốc Mỹ; cựu sĩ quan phản chiến trong chiến tranh Mỹ-Việt; đương kim Giám đốc MicroNonHard (MNH).
“… Vâng, điều nhà báo hỏi cũng như các câu hỏi chúng tôi từng nhận được. Thuật toán moving tổng thể một quốc gia luôn là đỉnh cao mà MNH phải tới. Bởi đó là mong muốn hiển nhiên trong chính sách của Kanada. Nhưng – dùng hình ảnh của người Việt – đó là bài toán con trâu và cái cày. Khoa học công nghệ có cái đỏng đảnh của nó, không phải lúc nào cũng xăng xái chạy trước nhu cầu sống còn của con người. Dù chưa thực hành thành công, vì Hồ sơ Đại Việt đang chờ xác quyết lần chót từ phía Đại Việt. Song tôi có thể tiết lộ: trong biết bao nhiêu là năm, MNH đã hao tốn tới một phần ba vốn liếng cho các nghiên cứu phát minh Thuật toán moving quốc gia; và chỉ khi “con trâu Việt” chính thức vào cuộc thì “cái cày MNH” mới hoàn thiện công trình này về lý thuyết. Tôi muốn khẳng định với các công dân và đất nước mà mình chịu ơn rằng, từ hồn vía tổ tiên tộc Việt tới các món ăn quốc hồn quốc túy dân Việt đều có thể giữ nguyên ý nghĩa (dù tính chất sẽ bị “lạnh” đi!) khi moving tới địa chỉ tái sinh là Kanada. Điều đã khiến chúng tôi tin tưởng không hẳn vì ưu việt của sản phẩm mang tên MNH – Công ty điện toán lớn thứ hai trên thế giới, mà còn bởi tính thích nghi của bản sắc người Việt. Xưa kia, ‘tam giáo’ phức hợp và đa điệu đến thế mà vẫn được ‘đồng nguyên’ tốt lành trong văn hóa Việt cơ mà?”
“Tôi có những duyên nợ nào với con người và đất nước Việt ư? Tôi từng được quân đội Đại Việt cứu sống khỏi trại đào binh Mỹ. Tôi có cậu con trai Aeren 13 tuổi từng tự nhận mang ba dòng máu Mỹ, Kanada và Việt, trong khi mẹ cháu là người thuần chủng Kanada, còn cha cháu – thề có Chúa! – chưa hề “động chạm” một người phụ nữ Việt nào. Và, tôi là bạn của thi sĩ Vương Phủ.”
Cuối cùng là lược trích nghị quyết – biên bản số 2855HD/981-QH8 của Quốc hội Đại Việt, Ban đặc nhiệm Chương trình moving đến Kanada:
“Tiếc cho một dự án sinh tử của dân tộc đã không thể tiếp tục thực thi; ngay cả trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực không nhiều diễn biến phức tạp; ngay cả không xảy ra xung đột biên giới phía Bắc tại các tỉnh thành Quảng Ninh, Lào Cai, Lạng Sơn và xâm lấn, chiếm đoạt hải phận Biển Đông tại ba đảo tam giác dầu Trường Sa – Hoàng Sa – Gạc Ma.”
“Hội nghị Diên Hồng vi mô đã phủ quyết quốc sách ‘Tránh voi chẳng xấu mặt nào’; song cũng không có quyết định gì bảo đảm cân đối giữa Chủ quyền bất khả xâm phạm và Hữu nghị bất khả từ nan, trong Nạn châu chấu giữa hai nước Việt-Trung. Quốc hội đề nghị Chính phủ tập trung định hướng chỉ đạo tăng tính ổn định, bảo đảm sự đồng điệu sao cho duyên dáng mà vững chãi của thế chân vạc an ninh, kinh tế và xã hội; nhằm tiến tới Hội nghị Diên Hồng vĩ mô; ngoài ra, không loại trừ Hồ sơ moving được tái xét với hiến luật mới của nước Kanada và châu Cực Nam trong 150 năm tới”.
“Kết luận về lý do ngừng Chương trình moving: i. Luật cấm làm thơ sẽ có thể dẫn đến sự giảm năm mươi phần trăm dân số Đại Việt; và hầu hết các gia đình có nguy cơ chia lìa. (Thành viên kém làm thơ trong gia đình sẽ đi theo Chương trình; thành viên giỏi thơ sẽ có thể phải tự tìm quốc gia khác xin cư trú theo những chương trình văn học); ii. Luật cấm chiến tranh – dù là chiến tranh tự vệ – chắc chắn sẽ làm mất gần như trăm phần trăm tinh thần dân tộc Việt. (Với não trạng bị đe dọa đô hộ và xâm lược, người Việt mình rất khó làm quen với niềm tin ‘Tổ quốc không thể bị lâm nguy’ của xã hội Nam bán cầu. Nên, nhiều câu hỏi không viển vông đã nảy ra: Nước bạn Kanada liệu có bảo đảm châu chấu sẽ không thể vượt biển Thái Bình Dương tràn xuống miệt dưới? Dân Việt chúng ta biết còn moving tới đâu nữa, nếu như một bộ phận nào đó của nước Trung trong một ngày xấu trời nào đó sẽ moving sang Kanada và – lịch sử lặp lại! – là láng giềng của nước Đại Việt mới?; iii. Lý do quyết định là vấn đề quốc sỉ: Đại Việt sẽ tạo tiền lệ xấu nếu tiên phong trong chương trình ‘Tổ quốc moving’ vì lý do ngoại xâm. (Đã đành cũng sẽ nêu tấm gương tốt khi dẫn đầu quy trình moving cả một đất nước trong kỷ nguyên toàn cầu hóa; đặc biệt mở bước ngoặt cho tiến trình hòa bình hóa toàn cầu mà nhà nước Kanada và châu Cực Nam đeo đuổi một cách hào hứng và cô đơn).
HỒI 5
… Truyện về thi sĩ Vương Phủ với việc moving bất thành của nước Nam chỉ có vậy.
Ngay sau khi biết truyện vừa được gửi đi bốn biển năm châu, nửa đêm theo giờ Hongcouver, Phủ điện thoại cho tôi. Thế mới hay chuyện “răng biết hát” là có thật: từ chiếc răng hàm trên bên trái của tôi bỗng phát ra ca khúc Hồn Thi Tử Sĩ mà tôi kịp nhờ nhạc sĩ Lưu Phạm sáng tác phòng khi phải tiễn biệt bạn hiền. Đêm qua bản thảo truyện được sửa sang lần chót trong những âm điệu bi hùng…
Căng thẳng chờ Phủ nói kế hoạch về nước để tự thiêu, tôi nghe rõ cả cái chữ mà cô ca sĩ hát ngọng… “Nửa đã cháy và xương đã đỏ, soi sáng tỏ biên cương”…
Thế nhưng, đến tai tôi lại là thông tin tốt đẹp và hoàn toàn mới lạ: một vị quan chức hồi âm cho biết sau thời gian xem xét cẩn trọng kiến nghị của Phủ, Quốc hội Đại Việt đã quyết định trong vòng tháng tới thế nào cũng phải có kỳ họp mở rộng bất thường; đang còn lựa chọn tên chính thức cho hội nghị.
Mấy lần tôi toan ngắt lời Phủ mà không được. Phủ từ tốn bảo không nên coi ý nghĩa của sự kiện như Hội nghị Diên Hồng, rồi nhấn mạnh:
“Chỉ thuần túy về hình thức bảo vệ, kỹ thuật phòng thủ. Hội nghị sẽ thông qua để giao cho Chính phủ thực hiện ngay việc dùng cột đồng Mã Viện làm mẫu thay thế tất cả cột biên giới hiện hành khắp lãnh thổ Đại Việt; còn trên lãnh hải, cũng dùng phao đồng thay cho phao đang có tại các tọa độ cần thiết. Phản-cột-đồng-Mã-Viện mà lị!” – Tới lúc này Phủ mới cười. Phủ cười… Cười trong vài chục giây thôi mà được chuẩn bị chục năm trời. Không còn là điệu cười bằng hữu từng thân thuộc với tôi từ thời trung học. Phủ cười một điệu cười giang sơn, từ đây.
“A …a… Hồi hộp… Hồi hộp…” – Tôi kêu thật nhanh, cũng là xả cơn đau răng vừa dứt.
“Sẽ bàn thảo nhiều việc, như: Bổ đầu hơn trăm triệu dân Việt, bất kể ai ở độ tuổi lao động đều có quyền lợi và nghĩa vụ đóng góp một cột hay phao bằng đồng, trên đó có ảnh, tên tuổi, quê quán của mình; Với Việt kiều, như Phủ chẳng hạn, nếu không đồng quốc tịch Đại Việt thì được quyền lợi, miễn nghĩa vụ; Anh hùng, liệt sĩ trong các trận chiến bảo vệ biên cương, hải đảo của suốt 5500 năm dựng nước và giữ nước sẽ được ghi danh tại những trụ cột, phao trọng yếu mà trụ cột, phao đó do nhà nước đảm nhiệm hoặc được coi như phần vinh dự dành cho cá nhân, hội đoàn nào xứng đáng”.
“Hồi hộp… Hồi hộp…” – Tôi còn biết kêu gì hơn.
“Sẽ còn bàn thảo nhiều việc lắm, như: Với ai không làm được điều đó thì sao? Theo ý Phủ, trước hết, tự họ hạ mình xuống hàng công dân hạng bét rồi. Muối bỏ bể. Khỏi cần dư luận, quy chế. Mà thôi, Nhà văn ơi, truyện ngắn đâu phải làm nơi tỏ tường cái trọng đại của tổ quốc. Mỗi truyện ngắn, một điều thường của cá nhân. Dừng tại đây! Stop here! À, đó là câu tiếng Ăng Lê từng được giữ nguyên văn trong một truyện dịch từ tiếng Phú Lang Sa. Lời một quý bà da trắng lệnh cho thằng nhỏ da đen bản xứ kéo xe. Phủ đọc khi cũng là một đứa bé, bằng tuổi nó”.
“Hồi hộp… Hồi hộp…”
Tôi còn biết làm gì hơn là buông thả tiếng kêu vào những cơn sóng gió đang vờn ngoài khơi, để nhao lên mạng tìm xem truyện của mình được tung hoa hay bị ném đá ra sao. Bên kia biển Thái Bình Dương, nhân vật chính của truyện cũng đang vậy. Dừng tại đây.
Vancouver, Canada (hoàn thành 2/6/2014; bản mới 30/6/2014)
Tác giả gửi Văn Việt.
——–
(*) Trong bản mới này, hầu hết các tên riêng được nhuận sắc so với bản đã đăng trên damau.org, vanchuongviet.org, nhavantphcm.com.vn .