Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Văn học miền Nam 54-75 (448): Túy Hồng (18)
Tôi nhìn tôi trên vách (kỳ 15 – hết)
– Năm ngoái vừa mới bị người ta đánh, năm nay lại đi đánh người ta. Mẹ phàn nàn.
– Cái con Khanh e rồi phải xích tay xích chân lại. Đàn bà giao thiệp với nhau mà cũng đổ máu.
– Chắc có ngày nó cầm dao đâm người ta, chắc có ngày nó ở tù. – Mẹ tiếp.
Tôi đi vào phòng nhìn tấm gương lớn ở tủ áo quần. Hai miếng băng keo dán trên trán, mấy vệt thuốc đỏ chạy trên mũi trên chân mày, má cũng dán băng keo, cánh tay mặt sái khớp xương, quấn vải qua cổ trao bất động. Chắc tôi sốt thêm một độ rưỡi, mũi thuốc trừ phong đòn gánh xáo động cơ thể trên tay chân tê tê nhức mỏi, trên gân cốt rã rời. Tôi thèm khát vô số ly nước chanh tươi thật lạnh, một ly nước chanh tươi thật lớn uống một hơi quên thở.
Có tiếng giày đế cứng, cánh cửa sịch mở, người bước vào là Nghiễm. Không có một đống trấu lớn nào để cho tôi vùi mặt, không có một đụn rơm nào để cho tôi giấu người. Tôi mắc cỡ, tôi xấu hổ, tôi sượng sùng như người võ sinh Đại Hàn biểu diễn đấm gạch thẻ không bể. Toàn thân Nghiễm là một cơn giận hồng, đôi má chàng như nhuộm nhẹ một lượt phẩm điều, cặp mắt chàng long tròn, hai môi chàng bặm nhau cau có, Nghiễm đứng trước mặt tôi, Nghiễm đi tới đụng cái tủ, Nghiễm đi lui đụng cái giường rồi Nghiễm ngồi xuống hai tay chống đùi nhìn mặt tôi hỏi gặng:
– Em còn vết thương nào chưa bôi thuốc không?
– Không có vết thương nào ở chỗ kín hết, toàn ở tay chân mặt cổ. Tôi cười nhỏ.
Nghiễm nhìn tôi. Tôi cảm thấy ánh sáng của cái nhìn, tôi sờ mó được góc cạnh của cái nhìn, tôi đo được kích thước và tôi cân được sức nặng của cái nhìn. Nghiễm lặng im, lấy thuốc lá ra đưa lên môi, bật hộp quẹt. Những vết thương của tôi đang mấp máy dưới băng keo, mấp máy hết sức nhẹ nhưng cũng đủ làm tôi tê tê ớn ớn. Những vết thương vươn mình, những vết thương hô hấp, những vết thương sống đời sống của chúng. Tôi cảm thấy lạnh, đứng dậy kiếm manh áo ấm quàng qua vai không thọc tay vào.
Lời của Nghiễm:
– Trông em cao bồi du đãng thật!
– Trông mặt mà đoán hay là dọ tình dọ tính bấy lâu nay? Tôi hỏi.
Nghiễm đạp chân xuống nền nhà:
– Tình thế đã nghiêm trọng thế này rồi, cô nên nghiêm trang lại.
Tôi nhướng mắt:
– Nghĩa là không cười phải không anh?
– Điên cha cái đầu rồi đừng giỡn nữa… Cô phải nói cho tôi biết, mấy tháng trước cũng xảy ra như thế này, mấy tháng trước cô khai là cô bị đụng xe. Còn lần này, cô đi đánh bậy. Thế thì, lần trước là đụng xe hay là do đi đánh bậy?
– Lần trước, em bị cao bồi đánh, lần này em đánh cao bồi.
– Lần trước, cô làm gì để bị người ta đánh? Lần này người ta làm gì mà cô đánh?
Thôi tôi bây giờ đang ở phút nói thật, thôi tôi bây giờ đang đứng cuối một bức tường.
– Anh Nghiễm ơi, trên cuộc sống của em thưa thớt một vài mối tình, rải rác ở Huế và rải rác ở Saigon có một vài người đàn ông nào đó ưa em, yêu em. Có hai người đàn ông yêu em đã mang bệnh dại, một thứ bệnh dại của loài người, chứ không phải bệnh dại của loài thỏ, loài chó, nên em đã bị họ đánh một cách ngắc ngoải, một cách đau đớn. Anh Nghiễm ơi, em đã đập lộn với một người đàn bà rất giàu có. Mười ngón tay của em không đeo một món đồ trang sức nào nên con mẹ nghĩ rằng cả mười ngón tay em đều tham lam thèm khát một chiếc nhẫn hột xoàn và mười ngón tay em ăn cắp. Em đã làm cho cuộc đập lộn xảy ra, em giằng em cấu áo, em tát mặt, em bóp cổ và em chưa sát nhân được vì không có một con dao phay bên cạnh.
Nghiễm chồm lên:
– Ra là ngoài những giờ phút sống chung với tôi, cô còn biến thành một con người khác để đi vui chơi riêng.
Tôi tiếp lời:
– Vâng, ngoài những giờ phút sống chung với tôi anh mọc ra ba đầu sáu tay để ôm ấp một thân hình khác.
Nghiễm đưa bàn tay ra xoa cằm nắn nót vạt râu đã cạo nhẵn. Tôi mệt mỏi ngả người xuống nệm nhắm mắt nghĩ đến một phép yoga. Qua ba hồi bảy hiệp lặng im, Nghiễm nói:
– Em có mệt lắm không? Mấy vết thương có hành hạ em nhiều không?
Tôi mở choàng đôi mi nhỏ nín lặng nhìn Nghiễm hết sức êm đềm. Đôi mắt tôi đong đầy nước cũng như cuộc tình duyên tôi đong đầy nước. Nước từ hai vũng mắt chảy ẩm ướt đời làm vợ, chảy trên hạnh phúc và chảy trên phản bội. Tôi thoáng nghe từ nhà bên cạnh một tiếng hát buồn có một giọt nước mắt rơi vào trên môi, trên lưỡi và trên mũi…
Nghiễm đưa tay gãi mạnh đầu một cái vò hư chỗ tóc chải bồng:
– Gia đình sắp tan nát đến nơi rồi, em đã nghĩ lại chưa Khanh?
Tôi tỉ tê:
– Anh gieo tai nạn cho em!
Bỗng dưng tôi đắm đuối nghĩ đến một vụ tự tử, tôi đắm đuối nghĩ đến những vụ tự tử, những vụ tự tử hụt không đạt được kết quả. Con Loan, con Thủy bạn tôi, những cô bạn và ông bạn của Nghiễm, những cô bạn của Thảo và Trâm, những kẻ bị đời đồn đã qua một lần tự tử. Cắt gân máu ở tay, nuốt vài chục viên Optalidon, uống ừng ực cả chai thuốc ngủ khổ lớn, chất hoa huệ đầy phòng. Những vụ tự tử có kê rõ nguyên nhân: lấy chồng có mang ba tháng rồi chồng đánh, vợ chồng không hạp tính hạp tạng, chồng đã có vợ rồi, chồng lừa dối, người yêu không chịu cưới… Những nguyên nhân có khổ lớn của những vụ tự tử làm nên tai hại suốt đời: suốt đời, mặc dầu người tự tử là tự tử cho mình, vì mình. Sống thì sống cho mình, chết thì cũng là chết cho mình, và, sau vụ tự tử hụt, kẻ chán đời bỗng trở nên lì, cố gắng che giấu bưng bít mọi mặt. Sau vụ tự tử, có lẽ cuộc đời héo sẽ tươi lại… sau vụ tự tử, có lẽ cuộc đời héo sẽ héo thêm.
Tôi vùi mặt vào mền, nghĩ thầm: Nếu mình tự tử thử một lần, mình có thể giải quyết được vài chuyện đối với Nghiễm, ít nhất là giải quyết được với Nghiễm. Sau đó ra sao thì ra, và sau đó không ra sao cũng được. Nước mắt tôi chảy ra nhanh như chớp.
Tôi mở mắt ra nhìn Nghiễm như nhìn một người đàn ông hết sức xa lạ, nói với Nghiễm như nói với một người đàn ông hết sức xa lạ:
– Anh đến thăm em như vậy đủ lắm rồi, em mãn nguyện lắm rồi. Bây giờ anh hãy về cho em ngủ.
Tôi chong mắt chờ Nghiễm một vẻ mặt, chờ Nghiễm một tiếng nói.
– Em ăn nói ngu si và bé bỏng không thể chịu được.
Tôi bưng mặt, tôi đạp chân trong mền:
– Anh về tổ ấm của anh đi, tôi sẽ tha hai đứa con đi làm ăn riêng… Anh ngồi đó, anh một mình, nhưng tôi hiện đang chứng kiến lại anh đang ôm Bích Vân, anh diễn lại hình ảnh vụ phản bội trước mắt tôi. Tôi đứng bên lề hạnh phúc của tôi để nhìn anh tách ra khỏi tôi, anh ôm báu vật… Tôi sắp lên cơn sốt đây, anh Nghiễm! Tại sao tôi không nghĩ đến một lần tự tử như con Loan, con Thủy. Chuyện tự tử người ta làm được sao tôi không làm được nhỉ?
Ông y tá chích dạo theo toa bác sĩ, Trâm đã mời đến tiêm trên mông tôi hai ống thuốc dồn một. Ngoài nhà có tiếng ồn ào không rõ rệt của nhiều người nói. Nghiễm bước ra, lát sau Nghiễm và mẹ cùng đi vào. Mẹ ngồi xuống bên giường:
– Ngồi đậy đi bác sĩ coi thử… Mi mệt lắm đó!
– Để con mang Khanh đi… Anh đem em đi bác sĩ nha? Lẩm cẩm ơi là lẩm cẩm! – Nghiễm lo âu.
Tôi có cảm tưởng mấy bà bác sĩ khi khám được ai có thai là mừng lắm, khi nói được vào mặt khách bệnh “bà có thai” là hả dạ lắm. Bà có thai, bà có thai, bà có thai. Mỗi năm nghe một lần câu nói đó thật buồn đến phát khùng lên, mỗi năm nghe một lần câu nói đó mới cảm thấy đời chỉ có đi tu mới có ý nghĩa, sám hối mới có ý nghĩa, tụng kinh mới có ý nghĩa. Tôi lấy chồng ba năm, con trước chưa thôi nôi, con sau đã đầy tháng… Rồi tôi sẽ lấy chồng bốn năm, sáu năm, tám năm, mười năm… cái xương sống của tôi ớn lắm rồi. Lạnh ở gáy và lạnh ở mông!
– Cái bà Khanh cũng có ăn, có học, mà sao lại nhà quê vậy không biết. Trâm nói.
Bích Khuê tỏ vẻ lo lắng:
– Tau cũng quên chỉ cho mi cái ông bác sĩ kín này, mỗi tháng chích hai ống là “líp”…, tha hồ “líp”.
Thảo chen vô:
– Thôi, lần ni kiếm một thằng cu.
Đêm thứ sáu, cả Saigon xem cải lương ti-vi, dòng điện câu chạy vào mỗi nhà trong xóm trông càng mệt mỏi tiêu điều. Tôi cũng mệt mỏi tiêu điều như dòng điện câu. Mấy lời ca của Phạm Duy từ đâu vẳng vọng “Đường em em cứ đi, đường quanh lối co, nhịp chân trói vo…”. Tôi đi đường nào đây? Bây giờ tôi mới biết là tôi không có một con đường nào mà đi cả. Tôi hết đường ròi, tiến cũng không được mà lui cũng không xong.
Cuộc đời là bàn cờ, lối ngang lối dọc, đường chéo, đoạn thẳng, ngả cong cười chít nên tôi mới bước tới một bước thì đã lui hai bước, chưa sang trái đã quay về phải. Kìa kìa, Bích Khuê đang dẫn tôi đi trở nên một đoạn thẳng bên dưới mấy vòng hoa giấy trưởng giả dọn bày những bàn tiệc sang trọng có ngỗng quay từ Hồng Kông mang sang còn nóng, có bồ câu ra ràng nhồi yến huyết hảo hạng, có gà mái non ninh với sâm bảo lường, có bào ngư, tôm hùm, nấm đông cô, măng tây ăn sống… Nhưng bên cạnh người ta nhai nhồm nhoàm người ta uống ọc ọc, tôi vẫn chống đũa ngồi lì lạnh tanh từ dạ dày đến miệng. Kìa kìa, Bích Khuê đang dẫn tôi đi qua lộ lớn nhìn những kẻ đứng hai bên lề mặt mày trơ tráo tay chân chai cứng cầm nhiều quân bài xòe hình cánh quạt rồi bỏ xuống chiếu xoa xoa xóc xóc rồi lấy tiền mình ra quãng cho người khác rồi hốt tiền người khác về túi áo mình. Kìa kìa, Bích Khuê đang dẫn tôi rong chơi phòng trà, dạ hội tửu điếm phạn điếm, Vũng Tàu, Nha Trang, Đà Lạt, Ban Mê Thuột. Kìa kìa, trước mắt tôi là một xã hội thượng lưu thơm phức, một xã hội thượng lưu sáng choang hột xoàn, một xã hội được ướp bằng tiền và cân nặng bằng vàng diệp óng chuốt trong đó người giàu ôm khư khư những quyền uy vô biên ngoác miệng la hoảng con này ăn cắp cà rá kim cương của tao, thằng kia sang đoạt ái tình bất hợp pháp.
Không, không, những con đường đó không phải dành cho tôi đi; không, không, những địa vị đó không phải dành cho tôi đứng. Tôi xấu lắm rồi, tôi trơ trẽn lắm rồi, số mạng tôi không được định ở đó, dời tôi không được đưa tới đó. Tôi ăn chơi không nổi, phá phách không nổi, truy hoan không nổi, quên đời không nổi và tôi quên tôi không nổi. Tôi nhớ địa vị của tôi quá, tôi quay về, tôi nhớ tôi quá, tôi quay về. Kìa, kìa, bàn cờ bày ra một con đường cùng có gió âm hàn heo hút lạnh, có nước mắt nhiều hơn nước mưa các ống cống tháo rút không kịp, có những đứa con cô đơn ôm cây thông mà gọi là cha, ôm cây tùng mà gọi là mẹ, những đứa con ngồi bên cửa sổ dợi ông cha không bao giờ tan sở, đợi bà mẹ không bao giờ về chợ. Ly dị, ly dị là một con đường của bàn cờ, tôi có ly dị được không? Hai đứa con ra đời đó, một đứa ngủ với mẹ, một đứa phải nằm trong nôi; hai đứa con ra đời đó, một đứa đang tập nói, gọi kẹo là “chẹo”, gọi gà là “chà”, gọi uống nước là “ú”, một đứa đang làm nghề phun nước mưa ướt nhẹt cổ áo và thèm khát được bồng bế trên tay cả ngày cả đêm. Hai đứa con đã ra đời, và một đứa còn mấp máy trong bào thai thốn đạp từng lúc làm êm mát cả miền da bụng.
Ba đứa con rồi, ba người gọi mình là mẹ, ba người gọi Nghiễm là cha, ba người đó đòi phải đủ cho họ cả cha lẫn mẹ. Ly dị được không, để bỏ được không? Bây giờ, giấy phép ly dị không phải do mình cấp cho mình, bây giờ giấy phép ly dị là ở tại ba người đó, tùy thuộc ba người đó. Mình đi đường nào đây? Bài hát sai rồi. “Đường em cứ đi, đường quanh lối co, nhịp chân trói vo, đường em cứ đi…”. Bài hát sai rồi, đường đâu mà đi, mình không có đường để đi, bài hát sai quá! Làm sao đây? Tự tử không phải là một con đường, tự tử một lần cũng vậy, tự tử hai lần cũng vậy.
Làm sao đây, làm sao đây? Tôi mệt mỏi tiêu điều, tôi yếu đuối nhão nhừ như nồi canh cà bung với bì với đậu, tôi bây giờ ôm một quả trứng gà trên vai cũng không nổi, xé một tờ giấy cũng không rách. Lưỡi tôi tê dại cứng đờ, tôi hát không được, tôi chỉ hình dung ra lời: “Đường em cứ đi. Hằng đêm bước qua. Nở những đóa hoa thơ, ôi dị kỳ! Đường em có khi. Chờ em bước qua. Là nghiêng giấc mơ ước thề… Ngàn sao sáng xa. Nhìn em thướt tha. Rụng rơi vướng mây tóc ngà…”. Con đường tươi quá, con đường dịu quá, lành quá, nhưng con đường đó dành cho ai chứ đâu phải để cho tôi đặt bước. Trời ơi! Đường của người khác sao mà đẹp… Thôi, tôi hãy rẽ sang lối này, thôi, chân tôi hãy giẫm lên ghềnh đá, trèo qua con dốc, bước hụt xuống ổ gà… Đó, con đường của tôi, con đường chờ tôi với những bóng ma tình ái, với những nụ hôn đen sẫm, với nguồn hạnh phúc khê khét, với cặn bã thương yêu, với bụi bặm tiếc nhớ. Nghiễm ơi, lấy anh, em đi trên con đường đó, em hổn hển trên con đường đó, em chạy rông trên con đường đó, gai góc bắt em giẫm, dây kẽm níu kéo cuống tóc dài, biểu ngữ kể tội phản bội của đàn ông giăng đầy qua mấy cành cây xương xẩu và đàn bà đau khổ ôm chầm lấy nhau khóc than chi siết. Em đã đem một thân phận rực rỡ đầu thú dưới bàn tay tạo phản, em đã đưa ra một căn phần xinh tươi để đổi lấy một giải thưởng bèo bọt. Nghiễm ơi, lấy anh, em trúng tuyển làm một kẻ tình bại; lấy anh, tình yêu hóa thành cuộc thi! Lấy anh, tình yêu biến thành cuộc phá giá!
Tiếng khóc của Mimi dựng tôi ngồi dậy, đến bên nôi con vén màn thay quần áo cho con đái. Tôi cúi xuống hôn vào cổ con ngửi thấy mùi chua chua của mồ hôi. Mồ hôi của con tôi chua, vì con tôi bú sữa chua Pélargon.
Tôi cúi xuống nựng Mimi:
– Mi chua. Mi chua như mận Đà Lạt. Mi chua ngoan quá!
Mẹ chợt đi vào gắt nhỏ:
– Răng không kêu người ta vô thay tã cho… Cứ ngồi dậy động đến cái thai. Trước khi bước ra, mẹ còn nhắc: Pha ly sữa uống nghe!
Tôi hỏi với:
– Không chồng với mất chồng cái nào buồn hơn?
– Con thì đẻ mắn như máy, lò dò năm một mà chồng thì mở miệng ra là nói liều, vợ mở miệng ra là nói ẩu. Mẹ bĩu môi.
– Anh Nghiễm với con không hợp tính, hợp tình, hợp tuổi, hợp tạng…
Mẹ cười nửa nụ đi ra.
Tôi rót một cốc đầy nước lọc, dừng lại, lắng nghe. Hình như mùa mưa đang đến nhưng tôi chưa nghe rõ những hạt nước rơi trên mái ngói. Tôi mở hộp thuốc ngủ in hình đôi mắt nhắm, dừng lại, lắng nghe. Rất nhiều bâng khuâng trong hồn. Hình như ngoài kia có hai phát súng lẻ nổ lách tách. Chắc là trò đùa của mấy anh nhân dân tự vệ. Người ta gọi trò đùa đó là truyện-dài-nhân-dân-tự-vệ. Nhân-dân-tự-vệ giỡn hoài, đùa hoài. Tôi đổ mấy viên thuốc ngủ vào lòng bàn tay, tay kia cầm ly nước lọc lên, dừng lại, lắng nghe. Hình như có dội bom ở xa vì mấy cánh cửa kính rùng mình. Quả bom là một niềm kiêu hãnh. Tôi đổ những viên thuốc ngủ vào lại trong hộp in hình con mắt nhắm, chừa lại hai viên trên lòng bàn tay. Tôi hớp một hớp nước lọc dọn đường, uống thêm một hớp nữa, ngửa cổ lên cho hai hườn thuốc vào mồm nuốt nhanh. Ai cũng bảo thuốc ngủ có hại vì thuốc ngủ uống nhiều là một cuộc tự tử. Ôi thôi… mai sau rồi hãy có hại, uống thuốc ngủ là một điều sướng khoái vì ngủ được còn hơn không ngủ.
Tôi cảm nghe đói bụng rạo rực như có một bàn tay đùa nghịch cào dạ dày tôi. Có thai ăn phải nhiều để nuôi hai mạng. Trong tủ lạnh còn đích đáng hai miếng fromage con bò cười và một quả chuối không lùn. Chuối không lùn tức là chuối dài, chuối già, chuối tiêu. Bé Hiền đang ngủ chợt khóc thét lên. Tôi ôm con dỗ dành, thôi thôi mẹ đây con ngoan, con ngoan, con khóc oang thế này chắc là vừa nằm mơ thấy cái gì dữ lắm. Thôi thôi… nín đi mà, lớn rồi, lớn rồi… Cha mày bốn chục tuổi rồi, cha mày lớn quá rồi, vì vậy mày cũng lớn rồi… Thôi thôi nín đi… cha mày bốn chục tuổi rồi.
Hai viên thuốc ngủ uống vào, cặp mắt vẫn mở trao tráo, tăng cường một viên nữa, tăng cường một viên nữa. Đêm dày quá không cho tôi nhìn thấy mộng, đêm nhắm mắt tôi cho đến mười giờ sáng thì tôi thức dậy thấy Nghiễm đang thay tã cho con.
Nghiễm mở tủ lạnh lấy ly nước cam tươi vắt sẵn đưa tận tay tôi ân cần hỏi:
– Ngủ được không? Khoẻ không?
Tôi nheo mắt che miệng ngáp:
– Em uống thuốc ngủ nhiều quá nên kể như ngủ được.
Nghiễm ngồi xuống đầu giường:
– Em đã suy nghĩ kỹ chưa?
Tôi thở mạnh ở mũi:
– Tôi đã suy nghĩ hết đường rồi, tôi không làm gì được cả.
– Em chỉ làm vợ anh là được thôi chứ ngoài ra em không làm được thứ gì cả.
Tôi gật đầu:
– Có thể vậy… em không làm được gì cả nên em mới làm vợ anh. Anh chê em cũng vì đó, anh sa thải em cũng vì đó.
Nghiễm cười hề hề. Tôi ứa nước mắt. Tình yêu đã qua đi như một tia chớp rồi, vợ chồng hình như chỉ yêu nhau một thời rồi bình tĩnh, rồi lắng xuống, rồi già. Hạnh phúc hình như chỉ ngọt trong một thời kỳ, rồi hạnh phúc nhạt đi, rồi hạnh phúc trong vữa ra, rồi hạnh phúc chua như mồ hôi.
Nghiễm đi ra ngoài một lát rồi trở vào nói:
– Anh đã kiếm ra nhà… chạy long chân mới kiếm ra nhà… Thế chân ba trăm, tiền mỗi tháng năm nghìn.
Tôi định buột miệng chê đắt nhưng ngậm môi lại kịp:
– Nhà ở đâu?
– Ở Tân Định, hẻm hơi nhỏ nhưng sạch lắm!
– Nhà có rộng không?
– Ở sướng lắm. Mười lăm tây này dọn lại. Anh dọn về đấy hết rồi, trả cái phòng ở đường Hai Bà Trưng lại rồi.
Nghiễm và đồ đoàn đã về đấy, căn phòng nhỏ như cái lon sữa bức bối bốn bề mà đến hai vợ chồng với hai đứa con ở với nhau. Tôi gật đầu:
– Lúc em còn con gái, đối với em, nhà cửa không quý. Sự thiếu thốn một chỗ ở tiện nghi em có thể dễ dàng chịu được. Bây giờ…
Tôi ngừng lại, Nghiễm tần ngần đưa tay xoa cằm, tôi tiếp:
– Nhu cầu vật chất cũng tạo nên được hạnh phúc, em nghĩ thế…
Nghiễm bảo tôi gắng ngủ, chàng đi mấy việc cần, chàng ra ngoài độ năm phút thì trời mưa. Những cơn mưa đầu mùa chiếm sự chú ý. Những cơn mưa bứt rứt có những giọt nước nũng nịu bàn tay, những cơn mưa tằn tiện không đủ ướt mặt đất. Tận cuối lòng gợn lên một cái gì như xao xuyến, như xót xa không hẳn, một cái gì như khắc khoải như cách trở không hẳn, nhưng tôi vẫn cảm thấy tỉnh táo hẳn ra sau bao ngày tháng rầu rĩ vì hanh nắng.
Tôi cũng như thảo mộc mát dưới trời mưa. Dưới cơn mưa, tôi và thảo mộc cùng trời đất như đồng tình; dưới cơn mưa tôi và Nghiễm thuận hòa; dưới cơn mưa tôi và Nghiễm sum họp, nhưng dưới cơn mưa, chúng tôi không hạnh phúc. Vì tình yêu đã qua đi như một tia chớp rồi, hạnh phúc chỉ có một phen thôi, bây giờ chỉ còn trơ lại hai cái mặt vợ chồng. Nhiều khi ngán nhau không thể tưởng tượng. Nhiều khi cảm thấy cái mặt này cũng cần cái mặt kia. Nhiều khi cần tiền một cách tàn nhẫn. Nhiều khi tỏ ra bần tiện.
Nghiễm nhảy vào nhà, hai vai áo ẩm ướt, chàng ngồi thật sát tôi, nói mau và nhỏ:
– Tiền vốn mình sang nhà lên tới hai trăm nghìn rồi. Bây giờ chỉ còn một trăm nghìn nữa thôi. Bây giờ mượn bạn, mượn bè.
– Phải rồi, mình phải vay tiền bạn bè.
Tôi cười. Nghiễm gật:
– Vay loạn cả lên, gặp thằng nào vay thằng đó. Được thì tốt, mà không được cũng không xấu.
– Đừng vay cả vào một người… Cứ vay người này năm nghìn, người kia chục nghìn.
– Ừ, rồi lờ đi. Nghiễm gục gặt.
– Ẩu… họ chửi nhức xương! Dân “Cái bang” là hàm hồ lắm.
Nghiễm đưng lên đi thay bộ đồ ngủ màu xanh, chàng thọc hai tay vào hai túi chê đồ tồi quá, mấy thằng bạn cứ hỏi thăm chàng còn bộ đồ thứ hai nào như vậy nữa không. Tôi kêu lên, mệt quá! và tôi thốt nhớ ra cả đời tôi chưa bao giờ kêu lên: Khoẻ quá! Khoẻ quá!
Nghiễm quay đầu lại:
– Uống sữa chưa? Ăn gì chưa?
Tôi lắc đầu. Nghiễm nói:
– Có thai mà không chịu ăn, để con nó đói, nó xòe bàn tay ra cào ruột.
– Từ sáng đến giờ em chưa ăn gì cả, hai mẹ con cùng đói meo đói mốc, pha cho em ly sữa.
Tôi nốc một hơi cạn nửa ly sữa, nhìn lên bức tranh sơn nữa có đôi mắt buồn như núi Châp lòng lui lại một thuở con gái chỉ biết uống sữa để làm đẹp, uống cả một suối sữa vào người, sữa Con chim, sữa Núi tuyết, sữa Ông già, sữa Kim cương Foremost. Từng thùng sữa chất ngất thành một chiều cao buồn, hình như bao nhiêu người con gái độc thân như tôi đều uống sữa để tiêu buồn.
Nghiễm lau cái tủ lạnh, làm mấy việc vặt trong nhà rồi đi ra ngoài đọc sách, Nghiễm về đây rồi, mấy đứa em út hết lên lầu gỗ, nhà vắng hoe tiếng chí chóe nói chuyện, tiếng khúc khích cười giỡn.
Buổi tối, tôi đề nghị Nghiễm hãy kê ghế bố ngủ ở nhà ngoài vì trong phòng bây giờ hai đứa con thi nhau đái dầm khai um.
Nghiễm vào uống nước lạnh hai lần trước khi ngủ. Tôi nằm tỉnh táo ôm mền chứ không đắp.
Đêm như túi mực vỡ ra và nhuốm đen cả từng tư tưởng lẻ của tôi. Thôi, tôi bây giờ chỉ nên nghĩ đến căn nhà mình sắp dọn về ở Tân Định. Thôi, tôi bây giờ đừng háo thắng nữa! Mọi người đàn bà hãy nên chủ bại. Mọi người đàn bà nên nghĩ rằng mình là kẻ bại trận và hãy muôn đời ôm chầm lấy cái thế trận muôn đời thua sút của mình. Có lẽ rằng bao nhiêu người đàn bà đều đang bại trận như tôi, họ là những kẻ an phận và vui vẻ bại trận. Bại trận mà không biết mình bại trận có nghĩa là anh hùng mà không biết mình anh hùng. Xã hội này hầu hết đàn ông đều ngoại tình và hầu hết đàn bà đều anh hùng. Nghiễm bảo rằng chàng sẽ lấy cái gác lửng để làm việc, chàng sẽ làm cửa lưới để ngăn muỗi, tôi và các con ngủ ở phòng dưới, cái tủ lạnh kê ở phòng trong, cái ti-vi đặt ở phòng khách, chàng sẽ mua thêm cái tủ chè đựng tách bát cho đẹp và để cái ti-vi lên trên cho con bé Hiền khỏi nghịch vào những cái nút. Nghiễm bảo rằng về đó tôi sẽ đi chợ Tân Định. Chợ Tân Định thức ăn ngon lắm, mấy bà đi chợ trước hết là ngồi xuống điểm tâm đầy một bụng no nê rồi mới đứng dậy mua đồ về làm bếp cho chồng con ăn. Nghiễm bảo rằng về nhà mới chắc anh sẽ làm việc được nhiều vì mình ở xa bạn bè không đến. Tôi ngậm ngùi trả lời chàng:
– Em đang thấy em anh hùng đây! Vâng, về nhà mới, đầu tiên em sẽ mua bột giặt Mỹ về chùi nhà, trải chiếu cho con nằm chơi.
Tôi vươn vai ngồi dậy ăn hai quả chuối không lùn, hai miếng fromage và một cốc nước lạnh đầy ắp, để ý nhận nghe nhà bên cạnh đang xem ti-vi chương trình “Thép súng”. Mới hơn mười giờ đêm mà mọi người trên gác dưới nhà đã ngủ im ỉm.
– Em phải cố gắng ngủ thật nhiều, hồi này em tiều tụy quá. Nghiễm bảo.
Trong tôi xa lắc những khước từ mơ hồ và những chấp nhận mơ hồ khi Nghiễm vòng hai ngón tay lại đo cổ tay tôi. trong vòng tay gồm hai ngón đó có những buồn bã, có những bóng mát, có chất thương yêu và có mùi phản bội. Tôi nhớ lại lời của một ông bạn nói rằng đừng cho đàn bà quyền đứng trên một mô đất cao để nhìn xuống tội lỗi chúng ta. Hình như rằng mọi kẻ làm vợ đều đang sống với những người có tội. Hình như tôi đã mách với Nghiễm rồi là tôi sẽ trở nên một anh hùng, một anh hùng ngoan ngoãn, một anh hùng mù, một anh hùng điếc. Có anh hùng như vậy mới sống nổi với những kẻ có tội. Hình như mấy ngày hôm nay, Nghiễm bận suy nghĩ đến đoạn kết một truyện dài chàng đang đăng báo. Viết đoạn kết thật dễ, viết ngắn dài tùy thích.
Tôi nhìn lên con thằn lằn đầy thiện cảm. Đời sống cái và đực của mấy con thằn lằn có vẻ lạnh và đàng hoàng. Nghiễm tắt cây đèn ở phòng ngoài đi vào nói:
– Chiều nay em đã đi khám thai chưa?
– Nó bình thường quá anh ạ! Tôi cười.
Nghiễm nhìn sang chỗ hai đứa con ngủ:
– Trông hai chị ngủ phây phây.
Tôi gật đầu:
– Ngủ một cách sung sướng như vậy người Huế gọi là “phơi” đấy anh ạ!
Nghiễm tỏ một vẻ bằng lòng lai láng trong nụ cười:
– Cái chị trưởng nữ nhà mình hư quá!
Tôi ngước nhìn cây roi mây nhỏ xíu dài bằng hai gang tay treo ở cái đinh nơi cầu thang, cây roi mây của bà cô chồng mua cho trong chợ Tân Định để phết vào mông con bé Hiền, nó quá thể lắm rồi. Cây roi mây thật dễ thương cũng như cái mông bé Hiền thật dễ thương. Tôi thắt vào cây roi một cái nơ và cột lòng thòng dải ruy-băng đỏ.
Nghiễm lắc đầu:
– Con bé láo quá, lúc bị đánh biết lấy tay che đít.
Tôi ngước lên:
- Mình sắm roi mây có sớm quá không anh?
Nghiễm lại ngồi bên bé Hiền:
– Ông ngoại bé Hiền mà biết mình đánh bé Hiền chắc là giận lắm đấy nhé… giận lắm đấy nhé, nhất là biết lục bị đánh con bé lấy tay che đít lại…
Tôi nhìn tôi trên vách
tiểu thuyết của Túy Hồng
bìa Duy Thanh
do Đồng Nai xuất bản lần thứ hai. In xong ngày 18 tháng 10 năm 1972, tại Nhà in Quế Lâm, 31, Huỳnh Quang Tiên – Saigon.
Giấy phép xuất bản số 3278-BTT/PHNT, Sài Gòn ngày 21 tháng 9 năm 1972.
Xuất bản và phát hành: Đồng Nai, 270, Đề Thám, Sài Gòn, ĐT: 20942
Giá: 500đồng
Bản điện tử của Văn Việt