Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Tu tâm
Phạm Nguyên Trường
Vài nhận thức ban đầu
Thôi thì ta quay về
Chuyện trò cùng cái bóng máu me ta (Thơ Nguyễn Duy)
Trong tác phẩm Cái toàn thể và Trật tự ẩn (Tiết Hùng Thái dịch, NXB Tri thức, 2011), nhà vật lý học David Bohm đưa ra mô hình vũ trụ toàn ảnh với trật tự ẩn vô hình (cuộn lại) và trật tự hữu hình (trải ra). Quan trọng nhất cần nhớ là quan điểm thấu triệt này của khoa học tương hợp với quan điểm về thực tại mà các thánh nhân chứng ngộ, những người đã vượt ra ngoài ý thức để tới trạng thái nhận thức thuần tịnh, đã từng trải nghiệm trong suốt chiều dài của lịch sử. Mô hình này và cả cuốn sách vừa nói có thể là thách thức đối với nhiều người, nhưng có thể trình bày bằng một ví dụ đơn giản sau đây.
Xem người ta chơi bi-da bạn sẽ thấy viên bi A đập vào viên bi B, rồi B đập vào C theo trình tự sau: A → B → C, đây là hiện tượng có thể quan sát được trong thế giới 3 chiều, “trải ra” mà chúng ta đã quen thuộc. Nhưng còn một thế giới nữa, thế giới “cuộn lại” tức là thế giới trong tâm trí của cơ thủ. Cơ thủ, trong tâm trí của mình, đã nhìn thấy ABC đập vào nhau cùng một lúc. Tức là nhân và quả diễn ra đồng thời. Trước khi chọc cái gậy vào A, anh ta đã đoán được A sẽ chạm vào điểm nào của B, với tốc độ bao nhiêu… Cơ thủ càng cao tay, tính toán càng chính xác. Chơi cờ cũng tương tự như thế. Cao thủ có thể tính toán và buộc đối phương đi theo phương án của mình… Có thể dẫn ra rất nhiều ví dụ. Bạn cũng có thể tự tưởng tượng ra những ví dụ như thế. Những ví dụ này chứng tỏ rằng, cái vô hình, diễn ra trong tâm trí người ta quyết định những sự kiện diễn ra trong thế giới hình tướng ba chiều này.
Chuyển hóa tâm trí nhằm thay đổi những hiện tượng trong thế giới hình tướng ba chiều trong những ví dụ vừa nói có thể được gọi là “tu tâm”, mặc dù có người sẽ bảo là “học tập, rèn luyện”. Vậy, xin đưa một ví dụ khác.
Giả dụ bạn là chủ một cửa hàng tạp hóa. Bạn có thể thuê chuyên gia tiếp thị bài trí của hàng theo đúng sách vở và theo tính toán của những chương trình máy tính hiện đại nhất. Nhưng máy tính không có tình cảm, nó không hướng dẫn bạn cách nói chuyện và nở nụ cười với khách hàng. Bạn có thể bắt chước người khác và cười với khách; nhưng nếu trong lòng bạn còn đầy những tư tưởng oán hận, nghi ngờ, tật đố, than thân trách phận, tham lam, cầu danh, cầu lợi… thì nụ cười của bạn, xin lỗi, có thể nói: đừng cười còn dễ coi hơn. Bạn phải tu tâm, tức là bỏ hết những tư tưởng, những ý nghĩ tiêu cực thì nụ cười của bạn mới thực sự có sức hấp dẫn. Nếu bạn làm được như thế thì người ta sẽ bảo rằng bạn nhất quán với điểm hút năng lượng cao. Sam Walton, người sáng lập Walmart, cho chúng ta ví dụ về sức mạnh bên trong xuất phát từ việc nhất quán với mô thức điểm hút năng lượng cao. ABC mà ông hình dung trong đầu dẫn tới kết quả là chuỗi A → B → C trong thế giới này, đấy chính là đế chế Walmart phát triển rất nhanh. (Các nguyên tắc cơ bản được trình bày trong tác phẩm Sam Walton: The Inside Story of America's Richest Man (Penguin, 1990) của Vance Trimble).
Bây giờ xin giả sử trường hợp khác: bạn là người nóng tính, rất hay nổi quạu và một ngày xấu trời nào đó, bạn nổi nóng, mạt sát một người phụ thuộc vào bạn (vợ, con, nhân viên…); người này sau đó trút cơn giận dữ vô lý vào một người khác… Dây chuyền được khởi động và tăng tốc. Đoạn cuối có thể kết thúc bằng một vụ tai nạn giao thông hay ẩu đả nghiêm trọng mà bạn có thể không bao giờ biết hay nghi ngờ rằng đã xảy ra những hiện tượng như thế. Không tu tâm có thể dẫn tới hậu quả khủng khiếp như thế đấy.
Những bạn đang sốt sắng cải tạo xã hội, hay nói to tát một chút là làm cách mạng, có thể phản ứng: Các ông nói tu tâm, tụng kinh gõ mõ, trong khi ngoài kia biết bao bất công đau khổ, các ông quay lưng lại với nỗi đau của con người hay sao?
Tu tâm & Cách mạng – Những nhà cách mạng có tâm trong quá khứ
Thời tôi sống có bao nhiêu câu hỏi
Câu trả lời thật không dễ dàng chi! (Thơ Nguyễn Trọng Tạo)
Cái tựa đề tu tâm & cách mạng hẳn sẽ làm nhiều người ngạc nhiên và thốt lên: “Tu tâm, tụng kinh gõ mõ là quay lưng lại với đời, là không quan tâm tới thế sự nữa, làm gì có chuyện cách mạng?”
Ở tầng thấp thì đúng là như thế. Nhưng, ở những tầng cao hơn thì không còn như thế nữa. Đức Phật và Chúa Jesus Christ chính là hai nhà cách mạng vĩ đại nhất trong suốt lịch sử nhân loại. Các Ngài đã đi ngược lại những quy định về đạo đức và các hành xử đương thời và rao giảng đạo đức làm nền tảng cho những nền văn minh lớn nhất trong suốt hơn hai ngàn năm qua. Nhưng các Ngài chưa bao giờ sử dụng bạo lực, thậm chí chưa bao giờ nặng lời với ai. Chúa Jesus khi bị bắt còn bảo đệ tử tra gươm vào vỏ và nói: “Hãy tha thứ cho họ, vì họ không hiểu việc mình làm”. Đức Phật khi bị lăng mạ còn bảo: “Lời nói của ông là quà ông tặng tôi. Tôi không nhận, nó vẫn là của ông”. Thời nay, số người tin theo và tu theo những lời dạy của các Ngài lại ngày càng đông thêm. Vì sao? Vì tâm của các Ngài rất chính, lời của các Ngài rất từ bi cho nên sau hơn hai ngàn năm những lời dạy của của các Ngài vẫn có nội lực cực kỳ cao, đủ sức thuyết phục được nhiều người đến mức như thế. Có nhà cách mạng nào vĩ đại hơn Chúa và Phật?
Ở thời hiện đại, chúng ta có thể thấy nhà cách mạng vĩ đại, ẩn sĩ Mahatma Gandhi, một người nặng chưa tới 45kg và được gọi là “người da màu”, đơn thương độc mã, đã chiến thắng Đế quốc Anh, lực lượng mạnh nhất thế giới lúc đó – cai trị hai phần ba diện tích trái đất. Gandhi không chỉ buộc Đế quốc Anh phải quỳ gối, mà ông còn giật tung bức màn che phủ vở kịch có tên là Chủ nghĩa thực dân kéo dài suốt nhiều thế kỷ, và ông đã làm được bằng cách đơn giản là bảo vệ một nguyên tắc: phẩm giá cốt tủy của con người và quyền tự do, chủ quyền và quyền tự quyết của con người. Gandhi thể hiện – và được cả thế giới chứng kiến – sức mạnh bên trong của lòng vị tha khi đối đầu với quyền lợi ích kỷ. Gandhi đánh bại Đế quốc Anh mà không cần phải vung tay giận dữ. Người thứ hai là Nelson Mandela ở Nam Phi, ban đầu theo chủ nghĩa cộng sản rồi chuyển sang lý tưởng bất bạo động. Không dám lạm bàn việc những người kế tục Gandhi và Mandela có tiếp tục theo đuổi và đưa sự nghiệp của các Ngài tới thành công mỹ mãn hay không, nhưng Ấn Độ đã giành được độc lập, còn Nam Phi thì thoát khỏi chủ nghĩa phân biệt chủng tộc với cái giá phải trả thấp nhất là sự kiện không ai có thể chối cãi được.
Trong khi đó, những người cộng sản, lấy đấu tranh làm lẽ sống, lấy việc tước đoạt nhóm người này để ban phát cho nhóm người khác, lấy mục đích biện minh cho phương tiện, lợi dụng sự ngây thơ về chính trị của người Nga, vốn đã quen với chế độ chuyên chế của các Nga hoàng, không tạo điều kiện cho họ tiếp thu những kiến thức về quyền công dân để hiểu rằng, nhân danh chủ nghĩa cộng sản, một chế độ độc tài toàn trị thực sự đang được thiết lập trên đất nước mình. Do đó, chúng ta đã trở thành những người chứng kiến chủ nghĩa cộng sản sụp đổ mà gần như không cần nỗ lực nào – sau khi đã đổ ra cả núi xương, biển máu và nửa thế kỷ đối đầu về quân sự làm người ta lo ngại và cuối cùng là vô ích.
Như vậy, tu tâm không trái với cách mạng, mà những người có tâm lại chính là các nhà cách mạng sâu sắc nhất, vĩ đại nhất; sự nghiệp của họ cũng bền vững nhất, lâu dài nhất.
Meister Eckhart, nhà thần học Kitô giáo thế kỷ XIV từng nói:
“Việc làm bên ngoài không bao giờ nhỏ, nếu công cuộc bên trong là vĩ đại
Việc làm bên ngoài không bao giờ là vĩ đại, nếu công cuộc bên trong là nhỏ bé”
Câu tiếng Anh trên hình Tolstoy: "Ai ai cũng nghĩ đến thay đổi thế giới nhưng không ai nghĩ đến thay đổi chính mình"
Tu tâm & Cách mạng – Những nhà cách mạng có tâm trong thời đại ngày nay
Đến đây xin dừng lại một chút để nói về Bản đồ ý thức của con người.
David Hawkins, sau hàng triệu lần hiệu chỉnh với những người thuộc các giai tầng khác nhau, các dân tộc khác nhau và trong những điều kiện khác nhau đã lập ra được bản đồ ý thức của con người, với 18 tầng (tác phẩm Power vs. Force). Tầng thấp nhất, với điểm bằng 0, là chết; sau đó là Nhục nhã (20), Tội lỗi (30), Thờ ơ (50), Đau khổ (75), Sợ hãi (100), Khát khao (125), Giận dữ (150), Kiêu hãnh (175), Can đảm (200), Trung dung (250), Sẵn sàng (310), Chấp nhận (350), Lý trí (400), Tình yêu (500), Niềm vui (540), An bình (600), Chứng ngộ (700-1.000). Con số trong ngoặc đơn là sức mạnh tương đối của các tầng, nhưng là logarit cơ số 10, cho nên mỗi tầng cách nhau rất xa (bạn nào quan tâm kỹ hơn có thể đọc ở đây: https://phamnguyentruong.blogspot.com/2021/11/cac-tang-y-thuc-cua-con-nguoi.html).
Can đảm (200) là tầng chia tách giữa các tầng ý thức tích cực và tiêu cực. Người ở tầng 200 nhận của thế giới bao nhiêu thì cũng trả lại cho thế giới bấy nhiêu. Những người ở các tầng thấp hơn có thể nhận của thế giới nhiều hơn khả năng hoàn trả của họ, những người ở các tầng quá thấp có thể trở thành gánh nặng của nhân loại.
Đến đây ta có thể thấy rằng những người ở các tầng thấp hơn Can đảm (200) mà tham gia các hoạt động xã hội hay cách mạng thì có khả năng gây ra nhiều tác hại. Ví dụ, người ở tầng Khát khao (125) là những người luôn luôn cảm thấy thiếu thốn, họ muốn sở hữu mọi thứ. Những người này mà tham gia hoạt động hay làm cách mạng thì dễ tham ô, ắn cắp công quỹ… Những người ở tầng Giận dữ (150) có thể gây mất đoàn kết, còn những người ở tầng Kiêu hãnh (175) có thể quá háo danh và cũng gây mất đoàn kết…
Như vậy là, với tấm Bản đồ ý thức này, chúng ta có thể chọn cho mình lãnh tụ của phong trào mà mình muốn tham gia, không cần phải qua thử thách, không cần phải làm như Lưu Bị, “tam cố thảo lư” hay phải bị thất vọng sau một thời gian tham gia nữa. Người viết cho rằng không nên theo các lãnh tụ có điểm dưới 500 (tầng Tình yêu). Xin mở ngoặc để nói thêm rằng Mahatma Gandhi có điểm hiệu chỉnh 760, còn Winston Churchill không bao giờ sử vũ lực, hay lừa dối người Anh nhằm buộc họ phải cầm súng chống lại phát xít Đức khi số phận của nước Anh gần như ngàn cân treo sợi tóc, có điểm hiệu chỉnh 510. Đồng thời, các lãnh tụ phong trào cũng có thể dễ dàng tìm được các cộng sự đáng tin cậy; ví dụ, người viết cho rằng những người thuộc Ban chấp hành trung ương của tổ chức phải có điểm từ 310 trở lên (tầng Sẵn sàng). Bản đồ này cũng cho chúng ta thấy rằng tu tâm là công việc hoàn toàn khả thi và có thể tự đoán xem mình đang ở tầng nào để tiếp tục tu tâm, ngõ hầu không trở thành tác nhân phá hoại phong trào mà mình tham gia. Xin lưu ý: Tu tâm không phải tu dưỡng đạo đức mà những người Cộng sản thường nói tới. Tu dưỡng đạo đức của Cộng sản ngụ ý tuân thủ điều lệ, làm theo nghị quyết, cấp dưới phục tùng cấp trên… Còn tu tâm ngụ ý xả bỏ tất cả các ý nghĩ, tư tưởng (thường gọi là tâm) bất tịnh để trở thành người vô tư vô ngã, vô ngã vị tha…
Tu tâm & Số mệnh
Mỗi người đều có số phận của mình. Không thể chứng minh được nhận định này, nhưng những người có tuổi đều có thể “nghiệm” được: một số người làm việc gì cũng hanh thông, trong khi một số người khác làm việc gì cũng khó khăn, thậm chí hoàn toàn thất bại. Chúng ta gọi đó là số mệnh. Người ta thường nói: “Gieo hành động, gặt thói quen, gieo thói quen gặt tính cách, gieo tích cách gặt số phận”. Bản đồ ý thức chính là biểu hiện tính cách của người ta. Để bạn đọc dễ theo dõi, xin cùng xem lại Bản đồ này một lần nữa.
Nhìn vào bản đồ chúng ta có thể thấy, ví dụ, người tầng Nhục nhã cận là kề đến mức nguy hiểm với cái chết, người ta có thể vì nhục nhã mà cố ý tự tử, hoặc tự tử một cách tinh vi hơn: không làm gì nhằm duy trì đời sống, gọi là “tự tử thụ động”. Phổ biến nhất là chết trong những vụ tai nạn mà đáng lẽ ra là có thể tránh được. Cảm giác tội lỗi vô thức gây ra bệnh tâm thần, dễ gặp tai nạn và có thể tự tử. Nhiều người phải vật lộn suốt đời với cảm giác này, trong khi một số người khác cố gắng đến mức tuyệt vọng nhằm chạy trốn nó bằng cách phủ nhận một cách vô đạo đức toàn bộ cảm giác Tội lỗi. Những người ở các tầng thấp kém này suốt đời phải sống trong cảnh đói nghèo và đau khổ.
Người Khát khao dẫn tới tích trữ và lòng tham. Nhưng Khát khao là vô độ, vì nó là trường năng lượng ngày càng gia tăng, do đó thỏa mãn khát khao này thì sẽ xuất hiện khát khao chưa được thỏa mãn khác. Các triệu triệu phú vẫn bị ám ảnh với việc kiếm được ngày càng nhiều tiền hơn. Người nghèo ở tầng này có thể làm những việc gian dối, buôn gian bán lận, còn quan chức thì có thể tham ô hối lộ. Gian dối, tham ô hối lộ là những hành động phạm pháp, có thể phải chịu tù đày.
Người thuộc tầng Giận dữ và Kiêu hãnh cũng khó có thể hợp tác với những người khác, vì vậy mà họ khó có thể thu được thành công to lớn. Trong gia đình mà có người lúc nào cũng giận dữ thì khó có thể hòa thuận, khó mà an cư lạc nghiệp. Ra đường mà luôn mang theo tâm trạng giận dữ, vừa va quẹt xe đã nổi khùng, đã muốn xưng hùng xưng bá, có thể dễ dàng dẫn tới đánh nhau, thậm chí giết người. Những người này không biết rằng: “Lùi một bước biển rộng trời cao, nhẫn một chút sóng yên gió lặng”, họ cứ mang theo tâm trạng giận dữ và tự chiêu mời rắc rối cho mình và cho những người xung quanh.
Như vậy là, những người ở những tầng ý thức thấp này muốn thoát khỏi số phận hẩm hiu thì phải tu tâm, phải vươn lên những tầng ý thức cao hơn thì mới mong gặt hái được thành công. Càng lên cao thì càng thành công hơn. Người ở tầng Đau khổ hay Thờ ơ mà vươn lên được tầng Khát khao thì điều kiện vật chất và tinh thần sẽ được cải thiện rất nhiều, còn người ở tầng Khát khao mà vươn lên được tầng Can đảm hay Trung dung thì chẳng những điều kiện vật chất được cải thiện mà tinh thần cũng thanh thản hơn, sống vui hơn và ít bệnh tật hơn. Như thế là, tu tâm là tự cải biến số mệnh của mình. Người thực sự tu tâm thì số tử vi, tướng số, tướng mặt, tướng tay đều không còn đúng nữa.
Tóm lại, Power vs. Force cho chúng ta một tấm bản đồ dẫn đường; nó nói cho chúng ta biết rằng mỗi người đều có thể tu cái tâm của mình để vươn lên những tầng ý thức cao hơn, cũng có nghĩa là số phận của mình sẽ hanh thông hơn.
Tu tâm & Sức khỏe
(Các trích đoạn trong tác phẩm Power vs. Force)
Trải qua nhiều thời đại, người ra đã đúc rút được nhận định chung là một số bệnh liên quan đến một số cảm xúc và thái độ nhất định. Ví dụ, giận quá hại gan, vui quá hại tim, buồn quá hại phổi, lo lắng quá hại dạ dày, sợ quá hại thận. Ngày nay, nhiều rối loạn thể chất rõ ràng là có liên hệ với những cảm xúc căng thẳng.
Như chúng ta đã biết, nếu bạn có một suy nghĩ tiêu cực ở trong đầu thì một cơ bắp cụ thể nào đó sẽ yếu đi; nếu sau đó, bạn thay ý nghĩ này bằng một ý nghĩ tích cực thì chính cơ bắp đó sẽ mạnh lên ngay lập tức. Kết nối giữa tâm trí và cơ thể là trực tiếp, cho nên, phản ứng của cơ thể dịch chuyển và thay đổi theo từng sát na, nhằm phản ứng lại với những suy nghĩ nối tiếp nhau và những cảm xúc liên quan tới những suy nghĩ này.
Trong tự nhiên có quy luật gọi là Quy luật phụ thuộc nhạy cảm vào các điều kiện ban đầu, nói rằng một thay đổi vô cùng nhỏ trong mô thức dữ liệu đầu vào có thể dẫn đến thay đổi rất lớn trong kết quả ở đầu ra. Đấy là do thay đổi nhỏ lặp đi lặp lại theo thời gian làm cho mô thức thay đổi theo lối tăng dần, hoặc, đôi khi, thậm chí nhảy sang một hàm điều hòa mới, nếu đầu vào tăng theo hàm lôgarit. Kết quả là biến đổi nhỏ bé đó được khuếch đại lên cho đến khi, cuối cùng, nó ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống.
Khi tâm trí bị thế giới quan tiêu cực khống chế, thì trong các dòng năng lượng dẫn đến các cơ quan khác nhau trong cơ thể sẽ liên tiếp xuất hiện những thay đổi cực kì nhỏ. Tất cả các chức năng phức tạp của trường sinh lý học tổng thể vi tế này đều bị ảnh hưởng. Cuối cùng, những thay đổi vô cùng nhỏ sau một quá trình tích lũy sẽ hiện ra thành kết quả nhìn thấy được trong các dụng cụ đo lường, ví dụ như kính hiển vi điện tử, chụp cộng hưởng từ, tia X, hoặc phân tích sinh hóa. Chính tác động dai dẳng và lặp đi lặp lại của các kích thích, thông qua quy luật phụ thuộc nhạy cảm vào điều kiện ban đầu, đã dẫn tới quá trình bệnh tật có thể quan sát được. Các kích thích khởi động quá trình này có thể nhỏ đến mức không thể phát hiện được.
Trong quá trình tự chữa lành, khả năng yêu thương và nhận thức về tầm quan trọng của yêu thương ở người bệnh thường gia tăng rõ rệt – đây vừa là yếu tố vừa là phương thức chữa bệnh. Nhiều cuốn sách trong danh sách bán chạy nhất nói với chúng ta rằng yêu thương là sống lành mạnh. Nhưng, vì kiêu hãnh mà tâm trí thường chống lại, không muốn thay đổi. Tình yêu đồng loại chỉ có thể nảy sinh khi chúng ta ngừng chỉ trích, sợ hãi và căm thù người khác. Khả năng bình phục phụ thuộc vào thái độ sẵn sàng khám phá những cách nhìn mới về bản thân và cuộc sống của người bệnh, bệnh nào thì cũng thế.
Trong vũ trụ có thể quan sát được này, mọi người đều biết quy luật là lực sinh ra phản lực – cùng cường độ nhưng theo chiều ngược lại. Do đó, mọi cuộc tấn công, dù về tinh thần hay vật chất, đều dẫn đến phản công. Ác tâm làm cho chúng ta đau ốm; chúng ta luôn luôn là nạn nhân của lòng thù hận của chính mình. Thậm chí những ý nghĩ oán hận thầm kín cũng tạo ra những cuộc tấn công về mặt sinh lý lên chính cơ thể của người có ý nghĩ đó.
Bệnh là bằng chứng cho thấy có điều gì đó không ổn trong hoạt động của tâm trí, và đây chính là nơi chứa đựng nội lực để tạo ra thay đổi. Điều trị bệnh mà chỉ coi nó như quá trình vật lý, diễn ra trong thế giới ảo A → B → C, thì không điều chỉnh được nguồn gốc của rối loạn chức năng, và chỉ làm bệnh thuyên giảm tạm thời chứ không phải là chữa trị dứt điểm. Chỉ cần thay đổi thái độ là đã có thể chữa được căn bệnh làm cho người ta đau khổ suốt đời; mặc dù thay đổi này dường như có thể xảy ra trong tích tắc, nhưng có thể người bệnh đã chuẩn bị trong nhiều năm.
Tu tâm quan trọng như thế đấy!
Khai trí & Khai tâm
Có một thời chúng ta tin (có thể hiện nay vẫn còn tin) rằng hầu hết các vấn nạn của xã hội là do dân trí thấp, nhưng có lẽ đã đến lúc cần phải xét lại niềm tin này.
Bằng chứng là chỉ cần một va chạm nhỏ là người ta sẵn sàng thượng cẳng chân hạ cẳng tay với nhau, thậm chí giết nhau; vào nhà hàng thì “chặt chém” hết mức, không ăn thì bị dọa đánh, dọa giết, xin thêm tí rau thì bị chửi mắng thậm tệ… Mẹ ghẻ, bố dượng hành hạ con riêng của chồng hay vợ một cách tàn nhẫn, lạnh lùng, chỉ nghe nói tới đã thấy kinh hãi; không biết họ có còn là con người, thậm chí có còn là con vật có cảm xúc và biết đau đớn hay không. Rồi con giết cha, cháu giết bà, vợ giết chồng, bạn bè giết nhau… Nếu có đủ thì giờ theo dõi báo chí, có thể ngày nào cũng có một vụ giết người nào đó… Mà đây lại là những hiện tượng diễn ra ngay trong các thành phố lớn. Không thể nói là dân trí thấp.
Các quan chức do tham ô hối lộ mà bị bắt trong thời gian gần đây cũng không phải là những người “thấp trí”. Tất cả các quan chức cao cấp, từ Chủ tịch tỉnh, Bộ trưởng, Ủy viên Bộ Chính bị bắt vì tham nhũng đều là những người được đào tạo, có học vấn khá cao và trong giai đoạn đầu đời, khi mới bắt đầu tham gia chính quyền có lẽ họ cũng là những người có “tâm”; nhưng rồi không “tu” mà bị “tụt hạng”.
Vụ Việt Á càng chứng tỏ rằng “trí” không song hành với “tâm”; thậm chí “trí” nhiều mà “tâm” ít thì còn có thể gây ra tác hại khủng khiếp hơn. Bây giờ, đã xác minh Phan Quốc Việt kiếm được 4.000 tỷ đồng và hào phóng chi huê hồng lại quả đến 30 tỷ đồng cho chỉ một đối tác thương mại: một mình BS-TS Phạm Duy Tuyến, Bí thư đảng kiêm Giám đốc CDC Hải Dương nuốt gọn hơn 1 triệu đôla, bằng lương hai đời TT Mỹ Donald Trump và Joe Biden cộng lại; hơn cả tiền bồi dưỡng hàng ngàn cán bộ nhân viên y tế nơi tâm dịch bị quỵt. Theo một số nguồn tin thì kit rởm của VIỆT Á là mua hàng rởm của Tàu, 5-7 ngàn/cái, nhưng bán với khung giá của Bộ Y tế là 470.000đ/ cái... lãi gấp 70 ÷ 90 lần. Hậu quả của kit Việt Á là thúc nhau ngoáy mũi liên tục, tập trung F1, F2, F3 vào một chỗ để ủ bệnh và tiêu thụ kit giả, chống bệnh phản khoa học... kẻ làm giàu bất lương mùa dịch được tôn vinh anh hùng, hàng vạn người chết oan. Thế mà Phan Quốc Việt được sự ủng hộ nhiệt liệt của Bộ Khoa học & Công nghệ lẫn Bộ Y tế, Học viện Quân y, đài báo, Tuyên giáo ....
Tất cả những quan chức dính líu vào những vụ việc vừa nêu không phải “trí” thấp, mà ý thức của họ chỉ loanh quanh đâu đó trong tầng Khát khao hay Giận dữ. Có quyền lực, thậm chí là quyền lực vô hạn độ mà ý thức vẫn nằm ở tầng Khát khao thì khi đi ra đường họ nhìn thấy tất cả những thứ họ muốn. Họ nhìn thấy chiếc xe họ muốn; người đẹp họ muốn; địa vị, chức vụ và tòa nhà họ muốn. Họ thất vọng vì những khao khát, thèm muốn bất tận và hàng triệu đô la đều không mang lại hạnh phúc. Thực tế là 50 triệu đôla hay 100 triệu đôla cũng không có ích gì, vì khao khát và muốn có thêm quyền lực là vô độ, không thể nào thỏa mãn được. Còn những người ở tầng Giận dữ thì họ chính là một hỏa diệm sơn, sẵn sàng bùng lên bất cứ lúc nào và sẵn sàng thiêu cháy bất cứ thứ gì.
Như vậy, đã đến lúc những người có tâm với dân tộc, với đất nước, bên cạnh việc “khai trí” còn cần chú ý đến việc “khai tâm”. Người viết cho rằng hiện nay cần đẩy mạnh “khai tâm” hơn “khai trí” vì đứa trẻ đi học là “khai trí” rồi, còn “khai tâm” hay tu tâm thì ít thấy nói tới.
Tu tâm - Tu gì?
Xin nhắc lại lần nữa, tu tâm không phải là tu dưỡng đạo đức mà những người cộng sản hay nói. Tu dưỡng đạo đức của cộng sản là tuân theo điều lệ, nói và làm theo nghị quyết, không làm những việc mà đảng đã cấm, cấp dưới phục tùng cấp trên… Nói chung, đạo đức cộng sản thường trái với đạo đức phổ quát của nhân loại.
Tu tâm khác hẳn. Nếu nhìn vào Bản đồ ý thức ta sẽ thấy, tu tâm chính là buông bỏ những ý nghĩ (còn gọi là tâm hay niệm) tiêu cực, nằm dưới tầng 200. Đấy là những cảm giác, ý nghĩ, như nhục nhã, tội lỗi, thờ ơ, đau khổ, than thân trách phận, sợ hãi, tham lam, sân hận, căm thù, kiêu ngạo, khoe khoang, ghen tị, tật đố, đổ thừa, lên án người khác, tuyệt vọng, giả dối; tức là phải tu bỏ những ý nghĩ/tâm/niệm làm cho người ta yếu đi… Còn lên cao nữa thì tu bỏ tất cả nhân tâm để trở thành người có lòng cảm thông sâu sắc với mọi sự, mọi việc, có tình yêu vô điều kiện, và sẽ trở thành người đại từ, đại bi, đại trí, đại dũng.
Tu tâm không chỉ là lời răn của tôn giáo, mà có cơ sở “khoa học” phù hợp với tư duy của những người “não trái”, được đào tạo theo lối khoa học. Mỗi một sự kiện/tình cảm/suy nghĩ làm cho người quan sát yếu đi đều ức chế hệ thống miễn dịch của người đó. Mỗi sự kiện làm người ta yếu đi đều phản ánh thương tổn gây ra cho hệ thần kinh trung ương, cũng như hệ thống thần kinh thực vật của người đó. Hệ thống kinh lạc bị phá vỡ thì chắc chắn tuyến ức cũng bị ức chế; mỗi chấn thương đều gây hại cho hệ thống thần kinh nội tiết và hệ thống dẫn truyền thần kinh mỏng manh của não bộ. Mỗi hình ảnh/ngôn từ tiêu cực đều đưa người ta tiến gần hơn tới bệnh tật và trầm cảm.
Đồng thời, tu tâm còn làm cho người ta vươn lên khỏi trường năng lượng đang khống chế họ. Mà ra khỏi trường năng lượng thấp hơn để tiến vào trường năng lượng cao hơn thì chính là cải biến số phận.
Tóm lại chỉ có tu tâm thì mới cải biến được sức khỏe và số phận. Còn dâng sao giải hạn, cúng dường tam bảo, lạy Phật đến u đầu sứt trán, đốt nhang đến chết ngạt vì khói đều không thể nào cải biến được số phận. Tìm Phật kiểu đó là mò trăng đáy ao, chẳng có tác dụng gì.
Bản đồ ý thức còn cung cấp cho chúng ta nền tảng “khoa học” của sự thông cảm, lòng khoan dung và từ tâm với người khác và với chính mình. Ví dụ, khi một người nào đó nổi quạu với bạn, nếu không có Bản đồ ý thức này, bạn sẽ tức giận và phản ứng một cách gay gắt với người đó. Nhưng nhìn vào Bản đồ này, bạn sẽ thông cảm. Người đó đang bị tầng ý thức Giận dữ khống chế rất chặt, họ không thể làm khác được. Các quan chức vụ Việt Á hay các quan chức ở Bộ Ngoại giao hút máu đồng bào trong đại dịch vừa qua thì cũng thế. Họ bị tầng ý thức Khao khát khống chế và vì vậy mà họ đã hành động hoàn toàn trái ngược với lương tâm của con người. Họ phải trả giá trước luật pháp do con người làm ra, nhưng tầng ý thức của họ chỉ cao đến thế. Họ không thể làm khác được.
Hiểu được như thế, chúng ta đồng thời cũng có lòng từ bi với chính mình. Ta không thể làm khác, cả trong quá khứ lẫn hiện tại. Ta không cần ân hận vì việc đã làm, mà chỉ cần ghi nhận để không lặp lại.
Nếu chỉ để làm một người tốt thì chỉ cần quan sát chính mình để mỗi khi thấy ý nghĩ/tâm bất thiện nổi lên liền buông bỏ nó là được. Nhưng đây là việc làm cực kỳ nghiêm túc, nghiêm túc hơn tất cả những việc bạn đã từng làm, vì phải theo dõi tâm của mình trong từng sát na. Rất khó. Người viết cho rằng muốn thật sự tu tâm thì phải theo một tôn giáo hay pháp môn tu tập nào đó, với tín sư, tín pháp vô bờ bến thì mới có kết quả. Chương 22, Cuộc đấu tranh tâm linh, tác phẩm Power vs. Force có những hướng dẫn quan trọng đối với người tầm đạo.
Tu tâm & Tương lai của dân tộc
Như đã nói trong các phần trước, mỗi cá nhân đều bị tầng ý thức giữ thế thượng phong của người đó khống chế; người đó không thể suy nghĩ, phát ngôn và hành động khác được. Ta gọi đó là nghiệp lực hay số phận của người đó. Như vậy, nếu trong một tập thể, ví dụ như dòng họ, làng xã hay cả nước mà có đa số người cùng bị một tầng ý thức giữ thế thượng phong nào đó khống chế và họ cùng có suy nghĩ, lời nói và hành động về đại thể là giống nhau, mặc dù tiểu tiết có thể khác nhau chút ít – có thể gọi là văn hóa – thì ta cũng có thể coi đấy là cộng nghiệp hay số phận của dòng họ, làng xã hay quốc gia đó.
Cá nhân muốn thay đổi nghiệp hay số phận thì phải tu tâm. Cộng đồng, dòng họ, làng xã hay quốc gia thì cũng thế. Có thể nói đa số người Việt hiện nay mới đang ở tầng Khao khát với cảm xúc chủ đạo là Thèm muốn. Ở tầng này, những cái người ta “có” là quan trọng; địa vị của người ta phụ thuộc vào của cải có thể nhìn thấy được. Khi đi ra đường, họ nhìn thấy tất cả những thứ họ muốn. Khi nói chuyện về những người thành đạt người ta cũng chỉ nói về những ngôi nhà, những ngôi biệt thự mà họ có, chứ ít người bàn tới những thứ cao cấp như công trình mà người kia đã làm, cuốn sách mà người kia đã viết… Ngoài ra, đa số người Việt còn thường xuyên rơi vào tầng Giận dữ và bị trường năng lượng ở đây khống chế. Khi giận dữ người ta tưởng mình chính là cơn giận mà không biết rằng họ “có” sự giận dữ, do đó giận dữ thường phồng to mãi và ngày càng gia tăng; dẫn đến những hành động cực kỳ tai hại, với những hậu quả nghiêm trọng. Chúng ta cũng thường có thái độ Kiêu hãnh, rất muốn độc quyền chân lý, thường muốn áp đảo đối phương bằng lời nói quyết liệt và dứt khoát. Nhưng trong vũ trụ này, có định luật là lực bao giờ cũng sinh ra phản lực, với cùng cường độ và theo hướng ngược lại. Vì vậy mà chúng ta rất khó thảo luận một cách hòa bình với nhau.
Người viết cho rằng, khi đa số dân chúng còn nằm dưới tầng ý thức dưới 200 thì ngay cả có mời Bill Clinton, G. Washington hay B. Franklin hay bất kỳ người nào khác thành lập chính phủ thì chẳng bao lâu sau chính phủ này cũng sẽ thoái hóa thành tình trạng tham nhũng tràn lan.
Xin nhắc lại một lần nữa, tu tâm không phải là quay lưng lại với xã hội. Trong cái thế giới mà mọi sự mọi vật đều liên kết với nhau này, ngay cả nếu bạn ngồi không một cái hang trên dãy Himalaya thì bạn vẫn có thể ảnh hưởng tới thế giới. Ảnh hưởng lớn hay nhỏ tùy thuộc vào tầng ý thức của bạn. David Hawkins viết: Kiểm tra cơ thể động học cho thấy, một người ở tầng 700 đủ sức đối trọng với 70 triệu người ở tầng dưới 200, một người ở tầng 600 đủ sức đối trọng với 10 triệu người ở tầng dưới 200… Các nhà huyền môn cũng thường nói, sở dĩ trái đất này đứng vững như hiện nay là vì luôn luôn có các vị Phật và những người đã chứng ngộ đang mai danh ẩn tích ở đâu đó phát phóng năng lượng tích cực để trung hòa với năng lượng tiêu cực do những người ở tầng ý thức dưới 200 tạo ra. David Hawkins còn viết, kiểm tra cơ thể động học chỉ ra rằng, chỉ cần 2,6% dân số thế giới có tình trạng phân cực cơ động học bất thường (thử mạnh với trường điểm hút tiêu cực và thử yếu với trường điểm hút tích cực) là đã gây ra tới 72% các vấn đề xã hội. Chúng ta không có điều kiện xác định những con số này; nhưng hẳn mọi người đều đã chứng kiến cảnh hàng chục người xếp hàng rất trật tự, nhưng chỉ một người chen ngang là thành lộn xộn ngay lập tức.
Như vậy là, muốn dân chủ hóa, muốn đưa xã hội Việt Nam lên một tầng cao mới thì tu tâm – mỗi người và mọi người – phải là vấn đề cần giải quyết trước tiên. Chúng ta đều biết những cuộc cách mạng được dẫn dắt bởi những con người đầy tham, sân, si đã dẫn dân tộc này tới đâu và chắc chắn là không muốn đi vào vết xe đổ một lần nữa.
Trí khôn & Trí huệ
Ông bà ta thường nói: “cơm sôi nhỏ lửa”, ý là khi phát sinh mâu thuẫn, cãi cọ thì hãy lùi một bước, để giữ hòa khí trong gia đình hay giữa bạn bè với nhau. Đây là trí khôn của người thường, vì người ta có thể “lùi một bước” nhưng trong lòng vẫn oán hận, coi thường, thậm chí khinh bỉ người vừa làm họ tức giận. Giải quyết ở tầng Trí khôn là chưa giải quyết được gì: người ta chỉ trì hoãn, cho đến khi hai người đã đủ bình tĩnh để cùng ngồi lại với nhau; hoặc sẽ ép nhập những bất bình này xuống tầng hạ ý thức hay vô thức và đến lúc nào đó chúng sẽ nổi lên trên tầng ý thức. Lúc đó thì quan hệ gia đình hay bạn bè đã đổ vỡ rồi. Những tình cảm này sẽ khiến người ta bị bệnh, cuộc đời sẽ gặp nhiều khó khăn vì không thoát khỏi được số phận mà Thiên nhiên đã an bài.
Trong khi đó, Bản đồ ý thức nói với chúng ta rằng mọi người, trong đó có mình, đã và đang nói và làm những điều mà năng lượng của tầng ý thức của chính chúng ta buộc chúng ta phải nói và làm như thế. Cho nên ta tự “lùi một bước” với thái độ thông cảm, chấp nhận và từ bi, chứ không khởi một chút oán hận, trách móc hay khinh khi nào. Trước những biểu hiện khác của tha nhân, ví dụ, tham lam, giận dữ, oán hận, đổ thừa, ghen tị, đố kị… ta cũng có thái độ thông cảm và chấp nhận hệt như thế. Chúng ta đâu có căm thù hay oán ghét con rắn hay con cá sấu đe dọa cắn, thậm chí giết chết chúng ta. Đúng không? Vì đấy là bản chất của chúng. Tầng ý thức của con người chính là một phần bản chất của họ. Họ không thể làm khác được. Chính ta cũng không làm khác được những việc ta đã làm. Từ đó, xuất hiện tâm từ bi đối với mình và với tha nhân. Đây là trí huệ. Giải quyết ở tầng trí huệ mới là giải quyết triệt để.
Có bản đồ ý thức trong tay, người chỉ muốn làm người tốt ở thế gian có thể thanh thản buông bỏ mọi tị hiềm; và, bằng cách đó, sẽ ít bệnh tật hơn, thanh thản hơn và số phận cũng hanh thông hơn. Còn người tu luyện theo một tôn giáo hay pháp môn nào đó thì đã đi được một đoạn đường rất xa, biết bao nhiêu ý nghĩ/tâm tiêu cực đã được buông bỏ trong một thời gian cực kỳ ngắn. Vì thế mà David Hawkins nói rằng đọc cuốn sách này một cách kỹ lưỡng có thể làm cho bạn thăng tiến được 35 điểm, trong khi cuộc đời của một người bình thường chỉ làm cho họ thăng tiến được 5 điểm mà thôi.
Tổng kết
Với Bản đồ ý thức trong tay, bây giờ chúng ta có thể nói: nghiệp báo hay số phận là có thật, tu nhân tích đức, tu tâm cũng là có thật. Tu tâm không còn là lời răn của tôn giáo hay mê tín dị đoan nữa, mà có cơ sở “khoa học”. Tu tâm có thể giúp chúng ta thoát khỏi nghiệp bệnh và số phận mà chúng ta đã được an bài. Khoan dung, chấp nhận và từ bi với tha nhân và với chính mình cũng không còn chỉ là lời răn của các bậc chân tu, đức cao vọng trọng nữa, mà hoàn toàn có cơ sở: chúng ta không thể làm khác những gì tầng ý thức mà lúc đó chúng ta thuộc về buộc ta phải làm. Căm thù, oán hận, phê phán và ghét bỏ nên là những tình cảm và thái độ của quá khứ.
Với Bản đồ ý thức trong tay, chúng ta biết rằng tất cả mọi suy nghĩ, lời nói và việc làm tiêu cực đều không những tiếp tục níu kéo chúng ta ở tầng ý thức hiện tại, thậm chí còn lôi chúng ta xuống tầng ý thức thấp hơn; chúng làm cho chúng ta sẽ dễ bị bệnh tật hơn, đường đời sẽ có nhiều khó khăn hơn. Còn tất cả mọi suy nghĩ, lời nói và việc làm tích cực đều đưa chúng ta lên tầng ý thức cao hơn. Chúng ta sẽ ít bị bệnh tật hơn, đường đời sẽ hanh thông hơn. Người khác cũng không thể nói hay làm khác những lời họ đã nói hay việc họ đã làm. Tầng ý thức của họ buộc họ phải hành xử như thế. Lên án, tức giận hay trách cứ họ thì có khác gì lên án hòn đá lăn từ trên núi xuống làm cho chúng ta bị thương. Đây là phản ứng tiêu cực, có hại cho chính ta. Khoan dung, chấp nhận hay tránh xa họ là phản ứng tích cực, lợi lạc vô cùng. Làm người tốt, thậm chí thật tốt thì chỉ cần như thế là đủ.
Nhưng tu tâm để trở thành bậc Chứng ngộ mà người tầm đạo hướng tới là công việc cực kỳ gian nan. Gian nan vì phải từng giây từng phút, đúng hơn là, từng sát na, theo dõi tâm mình để buông bỏ/tu khứ những ý nghĩ/tâm tiêu cực, mà lại không biết bao giờ mới tới đích và không được truy cầu, vì truy cầu là thuộc về tầng Khát khao và như thế là mắc kẹt vào tầng ý thức dưới 200. Gian nan, nhưng nghe nói rằng ở cuối con đường là Chứng ngộ, là hòa tan tự thể vào Đại Ngã của vũ trụ. Quả thật là rất đáng theo.
Chúc mọi người mọi nhà đều chọn được tôn giáo hay pháp môn tu phù hợp và tinh tấn thực tu.
P/S: Tác phẩm Power vs. Force – Trường năng lượng và những yếu tố ẩn quyết định hành vi của con người, Thaihabooks - nxb Thế giới, 2022, Phạm Nguyên Trường dịch, có thể được coi là kim cổ kỳ thư; cuốn sách quan trọng nhất mà tôi đã dịch, tất cả mọi người, dù làm ngành nghề gì, dù có địa vị xã hội như thế nào cũng đều nên đọc, thậm chí đọc đi đọc lại nhiều lần. Tôi sẽ còn quay lại với cuốn sách này.