Hoàng Dũng

“Em bị chặn ở nhà, không đi được. Các anh em khác thế nào?”. “Chưa biết. Đang đứng đón anh Lê Công Giàu đây” – tôi trả lời Phạm Chí Dũng. Nào chỉ Phạm Chí Dũng, anh em cho biết Tô Lê Sơn, Hạ Đình Nguyên, Huỳnh Tấn Mẫm, Tương Lai và nhiều người khác nữa đều bị an ninh ngăn cản, không thể ra khỏi nhà.

Anh Giàu đã ra, quay lại lập cập khóa cửa, khó nhọc leo lên xe máy. Khổ thân anh! Tuổi đã cao và ốm chưa khỏi. Vừa yên vị, anh Giàu nói nhỏ: “Mấy cậu an ninh đấy, toàn người quen cả”. Tôi quay lại: năm thanh niên khỏe mạnh mặc thường phục với ba xe máy đang chờ sẵn. Tôi chở anh Giàu đi khá ngoằn ngoèo qua vài con phố, rồi vào một quán ăn. Năm cậu an ninh đi theo cũng dừng lại, đứng bên kia đường chờ.

Ăn sáng xong, là dắt xe đi ngay; trước khi nổ máy, tôi hướng về phía năm anh an ninh chào thân thiện. Đến cầu Kênh Xáng, nhìn trước mặt lố nhố một rừng mũ bảo hiểm của người đi đường, tôi thở một hơi: Kẹt xe! Lại chọn hôm nay mà kẹt!

“Anh Huỳnh Kim Báu đang phải túc trực bên ông cụ, bệnh rất nặng”, anh Lê Công Giàu thủ thỉ. Nhớ hôm uống cà phê với với anh Báu; có tiếng chuông điện thoại reo, anh Báu cầm điện thoại trao đổi gì đó, bỗng nhiên nói rất to: “Các anh có thể đánh tôi, có thể giết tôi, nhưng việc tôi tôi cứ làm”. Tắt điện thoại, anh nhìn tôi, nét mặt giãn ra, buông rất gọn: “An ninh!”. Lần này không phải an ninh, mà chính hoàn cảnh gia đình không cho anh nhập cuộc cùng với anh em.

Vượt qua được đám đông, chui vào một con hẻm nhỏ, rồi lách ra đường Trần Hưng Đạo thênh thang, đàng sau vẫn năm anh an ninh đeo bám. Tôi chỉ thấy khó chịu: khổ cho họ mà bực cho mình. Mãi không chú ý, tôi chạy ra đường Võ Văn Kiệt và chạy luôn vào đường dành cho ô tô. May mà nhanh chóng phát hiện nhầm đường, tôi xuống xe, dắt bộ trở lui vào đường dành cho xe máy, cách đó vài mét. Một chàng an ninh đẹp trai, chắc là chỉ huy, đến đỡ xe, nói thân tình: “Bác không cần chạy nhanh; chậm chậm cũng được mà!”. Tôi cười: “May mà có an ninh hộ tống. Rất yên tâm!”. Nhưng yên tâm cách mấy thì cũng chỉ còn cách chui hầm Thủ Thiêm để qua bên kia sông, vì đây là đường một chiều, không thể quay xe đi ngược.

Đến được chỗ tượng đài Trần Hưng Đạo, đi gửi xe, theo sau vẫn là năm anh an ninh cũ. Kiên trì “một tấc không đi một ly không rời” nhưng luôn luôn hòa nhã và không có biểu hiện gì ngăn cản hai anh em tôi tham gia cuộc biểu tình đang diễn ra.

Anh Giàu nói, giọng trầm trầm: “Anh Báu vừa điện: Ông cụ đã đi vào lúc 8g! Anh Báu đang tất bật lo tang sự”.

“Đả đảo Trung Quốc xâm lược!”, tiếng thét khào khào có lẽ vì đã khản cổ là từ một chị đã đứng tuổi, đầu bịt dải băng xanh, trên ghi dòng chữ Gạc Ma – Vòng tròn bất tử. Lại nhìn quanh: hóa ra rất nhiều dải băng xanh trên đầu người biểu tình. Một chị thân thiết ôm vai tôi thay lời chào và tự tay đeo cho tôi một dải băng xanh có dòng chữ Hoàng Sa – Biên Giới – Trường Sa. Nhà thơ Phan Đắc Lữ nói rổn rảng: “Tôi ra được đây là nhờ trốn ra khỏi nhà từ hai hôm trước!”. Rồi nói với một cậu bên cạnh: “Chụp hộ tớ với ông giáo sư một kiểu ảnh nào!”.

Nhà thơ Phan Đắc Lữ (đeo dải băng xanh)

Kia là Đỗ Đức Hợp mặc áo vàng, người hôm 17/2/2016 ôm những gì còn lại của vòng hoa bị an ninh giật tan nát, vẻ mặt căm phẫn, thét lớn: “Ông Đinh La Thăng, Bí thư Thành ủy mới của TP HCM này đâu!  Ông nhìn đi! Các người! Như vầy các người mới hài lòng hay sao!”. Còn bây giờ, Đỗ Đức Hợp hai tay căng tấm băng rôn ghi đủ 64 liệt sĩ Gạc Ma, vẻ mặt không còn căm phẫn, nhưng rất kiên quyết. Lực lượng an ninh dày đặc nhưng chỉ đứng vòng ngoài quan sát, chứ không can thiệp gì. Anh Lê Công Giàu kể: “Hồi nãy có một cậu mặc thường phục, bịt khẩu trang, định giật vòng hoa nhưng bị anh em ngăn được. Lưu Trọng Văn mắng liền: “Các anh đổ máu vì Tổ quốc, cậu không thắp một nén hương thì thôi, còn giật vòng hoa là sao!”. Thấy mọi người la ó, một cậu khác, có lẽ là chỉ huy, kêu cậu manh động kia lại chấn chỉnh, từ đó thì yên!”. Tốt quá! Phải biết “rút kinh nghiệm” chứ!

Tiếng hô khẩu hiệu, rồi tiếng hát nối tiếp nhau của chỉ vài chục con người nhưng làm ấm lòng bất cứ ai còn thấy biết ơn máu của các anh hùng đã đổ cho Tổ quốc quyết sinh.

Anh Lê Công Giàu lên nói mấy lời cảm ơn bà con và tuyên bố kết thúc cuộc biểu tình.

Trên đường đến chỗ gửi xe, tôi hỏi anh Giàu: “Anh đi cà phê hay về nhà?”. Anh Giàu than mệt, muốn về ngay. Tôi quay sang anh an ninh “tháp tùng”, nói: “Anh em về đi, chúng tôi cũng về mà!”. Rồi không dừng được, tôi nói: “Tôi là thầy giáo. Học trò tôi có em đi học sau đại học ở Singapore, một hôm bị một nghiên cứu sinh Trung Quốc nói như tát nước vào mặt. Rằng Việt Nam xâm lược Trung Quốc, rằng Việt Nam vong ân bội nghĩa với Trung Quốc, rằng Trung Quốc phải phản kích tự vệ. Không trách thanh niên Trung Quốc: Từ lúc còn học ở nhà trường phổ thông, họ đã bị nhồi vào đầu tất cả những luận điệu dối trá đó. Trong khi ở Việt Nam, bao nhiêu năm dài chính người bị xâm lược chủ động che giấu tội ác của kẻ xâm lược. Nếu chiến tranh xảy ra, thanh niên Trung Quốc sẽ hăng hái ra trận; còn người Việt Nam liệu có đủ dũng khí bắn vào những kẻ vẫn được tuyên truyền “bốn tốt mười sáu chữ vàng” hay không? Xóa trắng lịch sử không chỉ là sai lầm, mà thực sự đắc tội với đất nước. Cuộc biểu tình hôm nay là để la lớn lên rằng người Việt Nam không quên lịch sử và máu của các liệt sĩ Gạc Ma không vô ích! Như thế, tại sao lại ngăn chặn?”. Anh an ninh chỉ trầm ngâm, không trả lời.

Đang chở anh Giàu, tôi bỗng nhớ đến anh Huỳnh Kim Báu, liền nói với anh: “Hay ta đến thăm anh Báu đi, anh”. Anh Giàu không còn nhớ gì đến mệt nhọc, hăng hái hưởng ứng: “Phải đó! Đến nhá!”. Tôi dừng lại, nói với anh em an ninh: “Ba của anh Huỳnh Kim Báu vừa mất! Chúng tôi không về nhà nữa, mà đi thăm anh Báu”.

Nhà bố anh Báu ở trong một con hẻm đường Tô Hiến Thành. Ông cụ vừa mất, chưa phát tang, nên không cắm cờ tang chỉ dẫn cho người đến viếng. Hai anh em đi lạc, vừa đi vừa hỏi thăm đường. Các anh em an ninh đi theo cũng nhiệt tình hỏi thăm hộ.

Rồi cũng tìm được nhà. Anh Báu ra mời anh em an ninh vào nhà nhưng họ cảm ơn, chỉ đứng bên ngoài. Ngồi bên bàn nước kể cho anh Báu nghe chuyện xảy ra sáng nay và buộc lên đầu anh dải băng xanh. Không được biểu tình ở tượng đài Trần Hưng Đạo, thì biểu tình tại nhà vậy. Đức Thánh Trần hiểu lòng con cháu mà!

Thì anh Lê Phú Khải cũng ứng xử tương tự. Bị ngăn cản không đi được, anh viết trên một mảnh giấy trắng:

GẠC MA 14.3.1988

64 LIỆT SỸ

Nhân dân không quên.

Và ra trước cổng ôm mảnh giấy để tỏ ý phản đối cơ quan an ninh. Rồi sau đó vào nhà lập bàn thờ.

Ôm vai anh Báu để chia sẻ và chào anh để ra về. Chở anh Giàu đến nhà, chờ anh anh Giàu vào hẳn rồi mới đi, quay lại vẫn thấy đủ năm anh em an ninh.

Chiều anh Báu cho ô tô chở anh Tương Lai, anh Lê Công Giàu và mình đến nhà anh ấy để cùng nhau đi Thủ Đức viếng giáo sư Lý Chánh Trung. Lên xe, quay lại đàng sau thấy lần nay số an ninh đi theo lên đến sáu người. Anh Tương Lai cười: “Ba cậu đi theo mình. Ba cậu đi theo anh Giàu”. Và anh kể chuyện anh bị ngăn cản đi biểu tình. Đầu tiên là phái đoàn gồm có các chức sắc của Phường như bí thư Chi bộ, chủ tịch Mặt trận Tổ quốc đến “làm công tác tư tưởng”! Sau đó, từ 3 giờ hôm qua là lực lượng an ninh đến bảy người; năm người ngồi ngay trước căn hộ của anh, hai người ở bên dưới. Đó là chưa kể có hai xe mô tô cảnh sát giao thông túc trực! Bây giờ thì biểu tình đã xong, anh có thể ra khỏi nhà nhưng vẫn bị theo dõi.

Tại sao lại có người bị ngăn cản, có người lại không? Và ngăn cản lòng yêu nước để làm gì? Báo chí lề phải đăng hà rầm chuyện Gạc Ma cơ mà. Các bác ơi, làm sao mà ngăn được tất cả! Thì cũng buộc ngăn người này mà phải lơi lỏng người kia chứ sao. Và chế độ toàn trị nào mà không sợ bất cứ cái gì họ không kiểm soát được. Lòng yêu nước của nhân dân cũng phải có kỷ luật, nghĩa là phải được phép. Chưa được phép mà phản đối người bạn lớn là cách chức ngay: Nguyễn Trung Dân, người phụ trách báo Du lịch năm xưa, đăng bài nói về ải Nam Quan và chuyện biển đảo mà bị bay ghế, tờ báo cũng bị đóng cửa. Yêu nước cũng như kinh doanh, phải có môn bài, phải có giấy phép. Không có là yêu nước lậu! Oan nỗi gì!

Xe dừng lại một cửa hàng bên đường để mua vòng hoa viếng. Sáu anh em an ninh lặng lẽ dừng xe. Chủ quán đưa vòng hoa ra. Tôi nhắc anh Báu: “Chữ Lê Hiếu Đằng thiếu dấu huyền anh ơi!”. Anh Báu làm như không nghe, cứ đưa tiền cho chủ quán, rồi giục xe chạy. Quay sang tôi, anh nói: “Thiếu dấu cũng không sao. Cứ lằng nhằng nhỡ đâu bị cướp băng giấy như hồi đám tang Lê Hiếu Đằng thì phải mất công làm cái khác”. Ôi, ông anh khéo lo! Lần này mà lại cướp thì trăm dâu cứ đổ đầu ông Tân Bí thư Thành ủy! Anh Báu làm tôi tỉnh mộng ngay lập tức: “Thì lần trước, Bí thư Thành ủy Lê Thanh Hải đến viếng Lê Hiếu Đằng, mà băng giấy vẫn bị giật cướp đấy chứ!”. Ừ nhỉ! Biết đâu đấy. Thôi thì cứ cẩn tắc vô áy náy.

Xe vừa ra khỏi nhà giáo sư Lý Chánh Trung một đoạn thì điện thoại anh Huỳnh Kim Báu reo. Người nhà giáo sư Lý Chánh Trung báo hình như xe các bác bị an ninh đi theo “hộ tống”. “Không sao đâu! Tụi mình quen rồi!”, anh Báu trả lời.

Nhìn qua cửa xe, thấy sáu anh an ninh cứ cần mẫn bám theo mà lòng trĩu nặng. Bao nhiêu tiền thuế của dân bị hoang phí. Và càng ngày càng có nhiều người dân tỉnh thức, thì lực lượng an ninh tăng đến đâu mới đủ! Hay là nói như Bertolt Brecht, phải thay dân!

H. D.