Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Saxophone giữa chiều không (kỳ 10)
Tiểu thuyết của Phong Linh
12.
Dự án mới chỉ bắt đầu, nhưng Phong không có cách nào tập trung cho công việc được. Anh cảm thấy có nhiều chuyện vẫn đầy ắp, khó chịu xung quanh mình. Sài Gòn xa lạ dù anh luôn tự nhủ “mọi thứ vẫn đang trong giai đoạn bắt đầu thôi. Tất cả đều quá khó khăn”. Nhưng rồi anh cũng không thể nào phủ nhận rằng, “với những khó khăn trong cuộc sống ngoài kia, mình không sợ hãi. Mình đang sợ hãi những điều tồn tại trong chính tâm hồn mình. Những cảm xúc xa lạ. Những phần kí ức quá mạnh. Và nỗi chông chênh ngột ngạt. Mọi thứ kéo tuột mình khỏi nơi này. Chính bản thân mình đang kìm giữ mình. Không có nổi một lần chạm đất thật sự để cảm nhận về Sài Gòn thật sự. Không có một tâm thế đón nhận những điều mới đang diễn ra. Mình cứ mải mê ôm khư khư lấy phần kí ức về Hà Nội. Mảnh đất ấy đã tồn tại quá sâu trong mình. Mình đã cố phủ nhận, nhưng không có một khoảnh khắc nào mình thôi nghĩ về Hà Nội. Nỗi nhớ…. Chỉ có nỗi nhớ gần gụi và thật thà. Đã cố không nghĩ về nó quá nhiều. Nhưng cổ họng nghẹn lại”. Hà Nội, và tất cả những khoảng thời gian đã ở đó đã giữ anh ở lại. Anh cảm nhận thấy một điều rằng, cuộc chạy trốn của mình bây giờ là sự ngu ngốc nhất mà anh từng làm, bởi anh không thể thay đổi được điều gì ngoài việc khoét sâu thêm nỗi đau của chính mình.
Phong không thể tìm ra Dũng cũng như không thể nào nguôi nhớ về Thụy Anh, cô gái đã dày vò anh suốt khoảng thời gian dài trước đó. Sau tất cả những bộn bề công việc thiết kế, sắp đặt và nhà cửa, anh lại ngồi một mình bên dòng sông Sài Gòn còn nhiều xa lạ, để tưởng nhớ về hình ảnh của một dòng sông Hông hoang dại, mãnh liệt và cuồng say. Anh không thể ngừng nghỉ những suy nghĩ ấy, dù nghĩ lại tất cả những điều đó khiến trái tim anh đau buốt. Bao nhiêu lần giữa cái nắng trong veo vàng đượm của Sài Gòn anh đã muốn gọi cho Thụy Anh chỉ vì muốn nghe một chút hơi thở của Hà Nội, nhưng anh dùng dằng, anh từ bỏ, và anh lại vùi đầu vào một giấc ngủ nào đó, không cảm nhận được sự dừng lại.
Nhưng rồi ngày tháng không thể kéo dài như vậy được nữa. Chưa đầy hai tháng trời anh đã cảm thấy khao khát phải làm điều gì đó, và rồi chính Thụy Anh là người châm lửa cuối cùng buộc anh phải quyết định.
Anh rời Sài Gòn để trở về Hà Nội bằng một chuyến bay chớp nhoáng. Chỉ trong một khoảnh khắc nào đó, anh đã bắt đầu cảm thấy hơi thở gần gũi của mảnh đất ấy. Chao ôi là nhớ, càng gần kề bên cạnh anh càng cảm nhận rõ rệt nỗi nhớ ấy đến mức nào.
Thụy Anh đến tìm anh ngay khi anh trở về. Cô chạy ùa vào lòng anh, ôm anh thật chặt khiến cho chính bản thân anh ngỡ ngàng. Anh không cắt nghĩa được hành động của người con gái này. Chưa bao giờ anh nhìn thấy Thụy Anh thể hiện tình cảm một cách nồng nhiệt như vậy.
- Thụy Anh?
- Tôi đã rất nhớ cậu.
- …….
Phong hạnh phúc khi nghe chính điều đó từ Thụy Anh nhưng rồi nó lại khiến anh lo sợ. Tại sao Thụy Anh lại cư xử như vậy? Tại sao?
- Thật may vì cậu đã trở về? – Thụy Anh thì thầm vào tai Phong, cùng với một giọt nước mắt lăn dài trên má.
- Thụy Anh?, tại sao chị lại như thế? Chị đang khác đi?
- Đừng nói gì cả. Hãy để cho tôi cảm nhận thật sự giây phút này thôi. Đừng nói gì nữa vì tôi sẽ không biết mình phải làm thế nào đâu. Tôi đã lo sợ rằng rồi cậu cũng sẽ bỏ ra đi như mẹ tôi, như Phương, như anh Dũng…. Tôi không muốn phải mất đi một ai khác nữa. Tôi không muốn mất cậu. Những người xưa cũ, những người thân thiết cứ lần lượt ra đi, để lại một Hà Nội quá mới, quá xa lạ với chính tôi. Tôi không còn biết trông cậy vào điều gì nữa.
- Thụy Anh….
Phong choàng tay ôm Thụy Anh thật chặt, vì anh biết anh cần phải giữ chặt khoảnh khắc này, bởi nó chỉ là khoảnh khắc rất ngắn ngủi khi anh được ở gần người con gái mà anh vẫn nhớ đến day dứt trong suốt những ngày qua.
- Chúng ta sẽ phải làm gì để vượt qua được cảm giác này đây. – Thụy Anh đột nhiên lau nước mắt rồi quay ra nói với Phong.
- Tôi quay trở lại vì tôi muốn sống tiếp ở thành phố này, và đối diện với những gì tôi cần phải đối diện.
- Tôi thấy mình đang dần tan ra. Tôi cảm thấy cái chết đang ở xung quanh mình. Có lẽ, tôi cũng sắp cảm nhận được rằng, mình đã sống đủ như Phương đã nói. Đủ để dừng lại.
Bất chợt Phong níu lấy tay Thụy Anh:
- Đừng…….
- Đừng, phải, đừng nói đến chuyện này nữa. Đi ra phố chứ, đi thăm lại thành phố của cậu khi cậu đã nhẫn tâm bỏ rơi nó gần hai tháng trời. Dạo này phố bắt đầu tím sẫm bởi màu bằng lăng rồi.
Thụy Anh nói và chực đứng dậy bước ra khỏi cửa để thoát khỏi cảm giác quá gần gũi với Phong, nhưng Phong kéo tay cô lại. Lần đầu tiên đôi môi anh dịu dàng tìm đôi môi cô. Anh cảm nhận được sự lạnh lẽo từ đôi môi của cô, nhưng anh cũng nhận biết được sự nồng cháy đang dâng lên trong tâm hồn cô đối với anh. Họ lặng lẽ đối diện nhau, lặng lẽ tìm kiếm một thứ tình cảm nào đó sau biết bao ngày xa cách và nhung nhớ. Lần đầu tiên Thụy Anh không nghĩ gì nữa. Không hề có một suy nghĩ gì.
Hai người cùng nhau bước ra phố khi trời đã tối hẳn. Không khí đã bắt đầu mát mẻ, và còn có một thoáng lành lạnh. Phố đông đúc, ào ạt. Nhưng vẫn có những khoảng nhỏ nào đó yên bình đến lạ lùng. Họ lại im lặng đi bên nhau như biết bao nhiêu lần trước đây. Cùng băng qua những con phố nhỏ, chậm chạp, bỏ lại sau lưng những con người đang vội vã bon chen nhau kia. Bước chân cứ lần hồi với những con phố, để rồi không ai nói với ai, nhưng họ cũng cùng nhau tìm đến một nơi, mà cả hai người đều biết rằng, họ cần phải ở đó, để tìm lại một điều gì đó đã mất.
Quán “Phố” đã trở nên im lìm và có thêm nhiều những vết loang lổ, mục nát. Cánh cửa mà Phong và Dũng đã dày công lắm mới thiết kế được bây giờ cứ đứng yên như một bức tường thành, câm lặng và u ám. Nhiều người qua đường có lẽ vẫn còn thỉnh thoảng ngước lên tầng ba của ngôi nhà này để tìm kiếm người chủ nhân cách đây mấy tháng vẫn còn đứng trên balcon nhìn xuống, và đôi khi còn giơ chiếc máy ảnh chụp vội vã những khoảnh khắc nào đó. Nhưng lúc này, mọi thứ đã không còn nữa. Chỉ còn lại một ngôi nhà nhỏ bé, cũ kĩ, im lìm. Những người khách quen vẫn thỉnh thoảng qua lại “Phố” không phải để xem chủ nhân đã về chưa, không phải vì thèm café, mà chỉ đơn giản là muốn tìm lại cảm giác gì đó, đã rất xưa cũ rồi. Cũng như Phong, và Thụy Anh lúc này.
Phong ngồi xuống bên cạnh chiếc cửa đã cũ, rồi kéo Thụy Anh ngồi xuống bên cạnh mình.
- Tôi đã rất nhớ, nhưng rồi cũng sợ khi trở lại đây. – Phong ngồi im lặng một lúc rồi thở dài rất lâu, và nói với Thụy Anh.
Trong lúc đó, Thụy Anh lại ngồi bó gối, và nhặt một chiếc que khô bên dưới gạch những vạch ngang, dọc, lẫn lộn xuồng nền đất ngay trước mặt mình ngồi. Cô không nhìn Phong , chỉ nói một mình:
- Tôi lại thấy yên ổn. Lúc này này, tôi không cần biết mình đang thế nào nữa.
- Phải, bây giờ có thể nghĩ được gì khi chúng ta đang đi lệch lạc mọi thứ rồi. Không ai có thể biết trước được điều gì sẽ xảy ra, sẽ như thế nào. Tôi đã tưởng mình không bao giờ phải chạy trốn nữa, bởi vì mình đã biết cách phải đối diện với nỗi đau như thế nào rồi. Vậy mà tôi lại chạy trốn, vì Dũng. – Phong ngắt quãng một lúc quay ra nhìn Thụy Anh và nói tiếp – mà không, có lẽ chẳng phải tại anh ấy, chỉ tại tôi đã quá tự tin ở bản thân mình, tôi đã tưởng mình trưởng thành lắm, đã tưởng mình can đảm lắm. Nhưng suy cho cùng tôi cũng chỉ hèn nhác như tất cả những con người khác trong cuộc sống này. Tôi cũng hèn nhát và yếu đuối. Tôi cũng chới với, mỏi mệt và tuyệt vọng. Tại sao chứ?
- Vì chúng ta cần phải như thế. Cần phải yêu, phải hận, phải hạnh phúc, phải đau khổ. Vì chúng ta buộc phải như thế, không thế nào khác đi được. Tôi không còn khả năng cắt nghĩa điều gì nữa. Chỉ là im lặng trong một sự sống nào đó, không phân biệt được là sống hay chết, thực hay giả…. – Thụy Anh nói rồi cười, nhợt nhạt.
Hai người ngồi đó rất lâu, rất lâu nữa. Im lặng với bóng đêm đổ xuống mặc cho xung quanh càng lúc càng trở nên ồn ào náo nhiệt vì người qua lại. Thụy Anh ngồi dựa lưng vào Phong, lờ mờ nhắm mắt như đang ngủ say, trong khi đó Phong nhìn ra xung quanh. Cả hai đang nghĩ về Dũng. Có vẻ như là vậy. Mỗi người nhớ và nghĩ theo một cách khác nhau, nhưng đều dừng lại ở phía Dũng, bởi ngôi nhà này, khung cửa này chính là linh hồn của Dũng.
Phong suy nghĩ miên man rồi thả rơi một câu nói vào giữa màn đêm tĩnh lặng:
- Anh ấy vẫn hạnh phúc, vì luôn được nhớ.
Anh quay ra Thụy Anh và nói tiếp: - Chúng ta mở cửa đi vào nhé. Tôi muốn vào bên trong.
- Ừ, phải vào chứ.
Cả hai đứng dậy. Thụy Anh đứng nhích ra phía ngoài để Phong cho chìa vào mở cửa. Lâu không đụng đến nên chiếc chìa khóa đã khô dầu và có phần han nên phải loay hoay mãi Phong mới mở được cánh cửa của Phố.
Cánh cửa vừa mở ra, bên trong đã sộc lên mùi ẩm, mốc khó chịu khiến Thụy Anh ho khù khụ. Cả một không gian im lìm chìm trong bóng tối như tưởng mình sẽ không bao giờ có thể tỉnh dậy nổi nữa. Một cảm giác sợ hãi ùa về xâm chiếm lấy cả hai con người đang đứng trong không gian này. Từ ngày Dũng ra đi, cùng với một đám cháy khó hiểu ấy, không ai đến hay lui vào trong căn phòng này nữa.
- Chỉ có Dũng là thuộc về nơi này. – Phong vừa nói vừa đi đến bật công tắc đèn. – Mọi thứ vẫn ngăn nắp, vẫn nguyên vẹn như thế từ ngày anh ấy ra đi. Không có điều gì khác.
Phong chỉ cho Thụy Anh một chiếc ghế, và đi lại quầy, anh mở tủ và lấy ra một chai rượu vẫn còn nguyên nhãn từ rất lâu. Chiếc DVD lâu không đụng đến đã bị bám đầy bụi, nhưng vẫn còn có thể chạy rất ổn. Phong mở ổ đĩa ra và thấy trong đó vẫn còn một CD của Hồng Nhung tuyển chọn những bài hát về Hà Nội. “Vì sao anh lại bỏ Hà Nội?”, Phong trầm ngâm nghĩ ngợi, rồi đặt chiếc đĩa CD vào ổ. Bài hát “Em ơi Hà Nội phố” vang lên trầm ấm, và du dương.
Phong ngồi xuống bên cạnh Thụy Anh, từ từ rót rượu và uống luôn mà không hề để ý đến phản ứng của cô. Bất chợt anh lên tiếng:
- Hải Hoa thế nào rồi?
- Chúng tôi không gặp nhau?
- Vì sao? – Phong cứ hỏi theo thói quen như của biết bao người, nhưng rồi anh chợt dừng lại. “Mình đâu cần phải hỏi điều đó, bởi giữa những con người chúng ta vốn chỉ có một sợi dây liên kết, Dũng?, hay Phố?, nhưng bây giờ sợi dây ấy vĩnh viễn đứt rồi. Khoảng cách càng ngày càng lớn, những vách ngăn ngày một dày thêm lên. Họ làm sao còn đủ can đảm để mà gặp nhau”.
- Đừng băn khoăn vì điều đó – Thụy Anh lên tiếng cắt ngang dòng suy nghĩ của Phong. – Tốt nhất là trong lúc này chúng ta chỉ nên uống rượu thôi. Còn mọi thứ hãy để lại đi đã. Tôi chẳng biết phải nghĩ theo hướng nào nữa.
Phong quay về phía Thụy Anh, nhìn chăm chú:
- Thụy Anh…..
- Sao vậy?
- Tôi đã rất nhớ chị. Tôi đã không biết phải làm thế nào để trốn tránh nỗi nhớ ấy nữa.
- Phải, có lẽ vậy. – Thụy Anh đưa mắt nhìn xuống đất, rồi uống thêm một ly rượu nữa. Trong khi đó, Phong đã đứng dậy ra khỏi chỗ của mình, và kéo Thụy Anh đứng lên.
- Tôi muốn chị đến nơi này. – Phong nói rồi dẫn Thụy Anh lên căn phòng để tranh của Dũng trước đây.
Căn phòng tối tăm, trống mênh mông. Thụy Anh nhìn xung quanh rồi nói:
- Nó đã trống rỗng từ khi Dũng đi. Cũng đúng thôi, đó là tất cả cuộc sống của anh ấy, vì vậy nó không còn ý nghĩa gì nếu như Dũng không còn tồn tại nữa.
- Đúng. Nhưng Dũng ích kỉ quá. Ích kỉ đến nỗi giữ tất cả cho riêng mình. Những bức tranh của Hà Nội tại sao anh ấy không để lại, tại sao lại nhẫn tâm đốt tất cả chúng đi.
- Bởi vì đó mới là nơi mà chúng thuộc về. Nếu là tôi, tôi cũng sẽ làm như vậy. Đó là những điều thuộc về máu thịt và tâm hồn của anh ấy. Anh ấy có quyền làm gì mà anh ấy cảm thấy cần phải.
Thụy Anh dừng lại nhìn xung quanh rồi nói tiếp:
- Tôi không thể nghĩ được tại sao cậu lại nói như vậy, trong khi cậu là người gần gũi nhất với Dũng, và cậu thừa hiều Dũng là người thế nào. Cái gì thuộc về anh ấy thì mãi sẽ chỉ là của riêng anh ấy thôi. Không ai có thể xâm phạm vào được. Tôi không biết nhiều về Dũng, nhưng tôi biết chúng ta đều không ai có thể can đảm cũng như đau đớn nhiều như Dũng.
Những câu nói của cô lại chìm vào im lặng như không hề có mặt Phong ở đó. Họ cứ đứng im trong bóng tối mênh mông bao trùm ấy mặc kệ cho thời gian ì ạch trôi đi trong vô vọng và cô độc.
- Tôi làm sao có thể hiểu? Tôi không thể hiểu được điều gì cả. Nếu là chị có lẽ chị sẽ nhận ra được điều gì đó rồi. Anh ấy làm tôi đau lòng, nhưng không thể nào lý giải nổi.
Phong khóc. Sự thật là anh đang sợ hãi. Sợ hãi như đang đối diện với bóng ma của Dũng trong căn phòng này. Anh cảm thấy Dũng không còn tồn tại nữa. Anh đã nghĩ đến điều đó từ rất lâu nhưng rồi anh đã chạy trốn nó. Nhưng Phong cảm thấy một người như Dũng thì chỉ có thể rời bỏ mảnh đất này khi Dũng không còn tồn tại trong cuộc sống này nữa thôi. Đó là điều duy nhất. Là lý do duy nhất. Anh cảm giác mình đang đối diện với Dũng trong cái đêm tháng hai mưa bụi sụt sùi ấy. Trong cảm giác chuếnh choáng say và nhiều mơ hồ nhưng anh vẫn thực sự cảm thấy điều gì đó không ổn. “Vậy mà mình đã không làm gì. Ngay đến lúc anh ấy ra đi, mình cũng đã không thể làm gì, không biết phải làm gì ngoài việc chạy trốn”, Phong thầm nghĩ, và rồi thấy nước mắt mình rơi ngày một nhanh hơn. Chưa bao giờ Phong khóc kể từ ngày chị gái anh mất. chưa bao giờ anh thấy mình yếu đuối như lúc này. Ấy vậy mà giữa căn phòng này, anh lại khóc như muốn trút sạch mệt mỏi, nhung nhớ, uất ức và mơ hồ.
Thụy Anh đến bên anh và ôm chặt anh vào lòng. Cô ngồi im để mặc cho Phong gục đầu vào lòng mà khóc, như biết bao nhiêu lần cô khóc trước mặt anh. Nước mắt khan đi, không thể nào rơi được nữa. Hai con người ấy vẫn như hai cái bóng dựa vào nhau trong hoang hoài nỗi cô đơn giữa mùa hè loang đầy vết tím.
Phong im lặng nhìn thẳng vào đôi mắt của Thuỵ Anh:
- Lần đầu tiên gặp Thụy, tôi đã không thể nào cưỡng lại đôi mắt ấy. Chị và anh Dũng, hai người đã ở bên cạnh cuộc đời tôi như một sự sắp đặt nào đó. Buộc tôi phải như vậy. Đó là số phận. Đúng, là số phận để tôi phải nhớ rằng tôi đang sống từng ngày trong cuộc sống này.
Thụy Anh nhìn Phong rồi lần tiếng:
- Ở đây vẫn còn giữ lại cây saxophone chứ? Cậu có thể thôi cho tôi nghe một bài hát được không?
Phong nhìn Thụy Anh ngạc nhiên, như thể người ngồi trước mặt anh không phải là một Thụy Anh mà anh đã từng quen.
- Hạ trắng nhé. – Phong vừa đứng dậy bước ra khỏi phòng, vừa quay lại nói với Thụy Anh. Anh đi tìm cây kèn đã được Dũng mua tặng cho để giành riêng cho anh thổi ở Phố. Cây kèn tưởng như đã bị lãng quên cùng với sự tan rã của “Phố”. Vậy mà chính trong khoảnh khắc này, nó lại được nhớ đến bởi một Thụy Anh luốn chạy trốn và phủ nhận sự tồn tại của nó.
Thụy Anh cũng không thể nào lý giải được tại sao trong giây phút ấy cô lại nhắc Phong thổi saxophone. Vì cô? Vì cô đã cảm giác bình ổn và can đảm hơn đến đối diện với tất cả mọi điều đã xảy ra trong quá khứ. Hay vì chính Phong? Vì cô thừa hiểu chỉ có saxophone là điều duy nhất có thể kéo Phong trở lại với cuộc sống bình thường. Chỉ có saxophone mới giúp Phong thoát khỏi nhiều nỗi đau ám ảnh từ trong quá khứ. Dù có nghĩ thế nào đi nữa, Thụy Anh cũng không hiểu, không muốn lý giải, không muốn tìm kiếm để làm gì. Chỉ cần biết trong khoảnh khắc này đây, cô đang thực sự nhìn thấy Phong chìm đắm trong bản Hạ trắng day dứt, ngọt ngào chứ không phải là những bản saxphone vọng lại từ đâu đó trong quá khứ cùng với hình ảnh của mẹ mười lăm năm trước. Thụy Anh tự nhủ điều đó, cảm thấy rất chân thật điều đó, nhưng đêm Hà Nội càng ngày càng sâu, và nặng trĩu khiến Thụy Anh cảm thấy ngạt thở. Cô cố ngăn sự khó chịu đang dâng lên trong lồng ngực mình, nhưng không thể nào thoát được. Cô cảm thấy rõ rằng những âm thanh đó đang nhảy múa, khuấy động cả con người cô, khiến cô cảm thấy đầu óc mình bắt đầu quay cuồng. Thụy Anh đưa hai tay lên ôm đầu, và rồi cô ngã vật ra giữa sàn nhà ẩm ướt và chứa đầy máu cũng như nước mắt của Dũng. Thụy Anh nghe mọi thứ xung quanh mình ào ào, lộn xộn. Cô không nhận ra được, không còn gì xung quanh. Cô nhắm mắt lại khi lờ mờ nhìn thấy Phong đánh rơi cây saxophone xuống đất chạy lại ôm lấy cô. Cô cảm giác như mình được nhấc lên. Và tiếp theo đó là điều gì nữa. Hình như đâu đó là tiếng còi vọng từ rất xa. Và trong cô chỉ còn lại là hình ảnh mẹ cười vẫn rất xinh, rất trẻ giữa một cánh đồng hoa trắng. Cô nghĩ “Hình như mình đang chết”.
Phong hốt hoảng khi nhìn thấy Thụy Anh bỗng dưng ngã gục xuống đất. Anh không biết vì ly do gì. Anh chỉ kịp chạy ào lại ôm lấy cô, và vội vã lao ra cửa. Anh bấm số gọi cấp cứu 115. Anh thực sự hoang mang. Anh không thể biết được điều gì đang diễn ra xung quanh anh và Thụy Anh lúc này nữa. “Mình không thể mất cô ấy. Đã quá nhiều điều xảy ra, mình đã mất đi rất nhiều những người yêu thương nhất của mình rôi. Không, mình cần Thụy Anh. Thụy Anh, nhẩt định đừng bỏ tôi mà ra đi. Tôi sẽ không thể nào chịu đựng được đâu. Đừng để mọi thứ trong cuộc đời chúng ta nát vụn ra trong dở dang đến chừng ấy”. Phong ngồi vật xuống ghế, nhìn vào căn phòng cấp cứu. Thụy Anh đang thế nào đằng sau cánh cửa ấy. Cố ấy sẽ vật lộn thế nào trong căn phòng ấy, hay cô gái bé nhỏ ấy đã buông xuôi, chỉ chờ cơ hội này để mà chia lìa tất cả. Trong khi anh đang mải mê với những suy nghĩ của mình thì bác sĩ Huy từ trong phòng cấp cứu đi ra. Khuôn mặt ông mệt mỏi, đôi mắt đã quầng sâu buồn bã đằng sau cặp kính trắng khổ to. Ông ngồi xuống bên cạnh Phong, lặng lẽ. Khung cảnh bệnh viện trông vẫn nhộn nhạo giữa một đêm mùa hè nhưng chỉ có hai con người vốn không hề quen biết nhau này lại lặng lẽ ngồi bên nhau, vì một người con gái bé nhỏ.
- Thụy quá nhỏ bé, quá yếu đuối. Nó không còn đủ sức để chịu đựng bất cứ chuyện gì khác nữa. Có lẽ nhiều đứa trẻ đã vượt qua chuyện này từ rất lâu rồi để mà lớn lên bình thường, biết cách sống bình thường. Nhưng Thụy nó ngốc nghếch quá. Hoặc vì nó nhớ dai quá, nỗi nhớ chồng chất nỗi nhớ, đè nặng lên trái tim nó khiến nó dù có vẫy vùng đến thế nào cũng không thoát ra nổi. Mà hình như càng ngày cái quá khứ xa xôi cứ càng đầy lên, càng đau hơn, lan rộng hơn, khiến nó không biết cách phải trốn đi đâu nữa.
Bác sĩ Huy nói một mạch mà chẳng thèm để ý xem người ngồi bên cạnh mình là người như thế nào. Chỉ biết rằng lại một đêm nữa, ông phải chứng kiến đứa con gái mà mình vô cùng yêu thương phải vật vã trong một cơn đau đớn hoảng loạn như đã bị đánh động rất nhiều vết thương mà nó đã cố dấu kín.
Ông nhìn Phong nói tiếp: - Tôi không biết cậu là thế nào với Thụy, nhưng có lẽ cậu là một người quan trọng, bởi cậu đã khiến nó ra nông nỗi này. Nhưng cậu yên tâm, tôi không trách cậu, bởi cậu không phải là nguyên nhân, cậu chỉ là cái lý do trực tiếp, là người đã đánh động trái tim nó, khiến nó vật ngã. Là cậu đấy, nó không khóc, nhưng im lìm, không chịu mở mắt ra. Nó chẳng cần chúng ta phải lo lắng cho nó đâu, bởi bản thân nó bây giờ nó cũng chẳng biết nó có tồn tại thực không để mà lo lắng.
Cậu nên trở về nhà đi. Đừng mất thời gian với cô con gái đáng thương của tôi nữa. Hình như nó không muốn gặp cậu. Hoặc là nó không dám gặp cậu nữa đâu. Nó hèn nhát và yếu đuối lắm.
Nghe những lời nói như thì thầm, hụt hơi và có phần xa lạ của bác sĩ Huy, Phong không biết mình nên trả lời thế nào nữa. Im lặng một lát rồi anh quay sang hỏi bác sĩ:
- Bác sĩ có gọi cho bố cô ấy không?
- Không.
- Một ai khác?
- Cũng không.
- Tại sao?
- Bởi vì điều đó là hoàn toàn vô nghĩa.
- Cháu không hiểu, giữa bác và Thụy Anh là gì? Tại sao bác lại nói chuyện cứ y như bác biết rất rõ cô ấy cũng như rất hiểu cô ấy.
- Tôi là bạn. Chỉ là một người bạn thôi. – ông Huy đưa mắt nhìn vào căn phòng hồi sức, rồi nói tiếp: - Là một người bạn của một đứa con gái đáng thương.
- Cháu muốn được ở đây với Thụy Anh. Bác có cho phép cháu không? – Phong đứng lên nhìn thẳng vào mắt bác sĩ Huy và nói.
- Nó đang ngủ. Cậu có thể vào bên trong. Nhưng tôi nghĩ khi nó tỉnh dậy, tốt nhất cậu hãy để nó được yên.
- Bác nghĩ thế nào là được yên? Vỗn dĩ cô ấy không hề được yên, dù là chỉ một mình trong một không gian yên tĩnh vô cùng.
- Đừng tranh cãi. Nó rất yếu. Và nó cần nghỉ ngơi. Tôi chỉ có ý như vậy thôi. – Bác sĩ Huy nói rồi quay lưng bước đi. Ông không quay lại nữa, ông biết cậu con trai đó chính là một người đặc biệt đối với Thụy của ông. Cậu ta sẽ giúp Thụy đối diện với chính mình. Chỉ có như thế thôi. Ông bước đi, để mặc Phong còn đứng yên nhìn theo cho đến khi bóng ông khuất hẳn và lẫn vào trong bóng tối của các hành lang trong bệnh viện.
13.
Sáng ngày mai, Thụy Anh tỉnh lại một mình trong bệnh viện, không có một dấu hiện nào để cô biết rằng Phong đã ở đây. Khi cô đang còn hoang mang chưa biết điều gì đang diễn ra thì đã thấy bác sĩ Huy bước vào.
- Nào con gái, đã đến lúc về nhà rồi đấy.
- Người đã đưa con vào đây đâu vậy bác sĩ?
- Cậu ấy đi rồi. Đi khi trời còn chưa sáng.
- …… (im lặng)…. Con đã làm bác sĩ lo lắng lắm phải không?
- Phải. Rất lo lắng, nhưng ta biết Thụy của ta rất mạnh mẽ, nên ta không cảm thấy lo nữa. Còn bây giờ thì con mau lên. Đã đến lúc con phải về nhà để nhường lại chiếc giường mát mẻ này cho người khác rồi đấy. – bác sĩ Huy vừa nói vừa giúp Thụy Anh đứng dậy. – Ta sẽ đưa con về nhà con gái ạ.
Thụy Anh nhìn ông Huy với đôi măt tròn trịa đầy ngạc nhiên. Chưa có một lần nào ông đến nhà cô, cũng chưa bao giờ cô nghĩ rằng cô sẽ tiếp đón ông trong căn nhà mà cô luôn luôn sợ hãi ấy. Vậy mà lúc này đây cô đang ngồi cùng ông trong chiếc xe taxi thẳng đường về nhà cô. Cô thấy người mình nặng trĩu, mỏi rụng rời cả chân tay. Cô dựa đầu vào vai ông, nhắm mắt lại cố gắng giữ được trạng thái ổn định nhất mà cô có thể. Trong lúc đó bác sĩ Huy nhắc nhỏ với người tài xế chạy nhanh hơn một chút. Ông cũng cảm thấy rất lo lắng cho Thụy Anh, và cũng cảm thấy căng thẳng sau một đêm thức trắng suy nghĩ và quyết định.
Thụy Anh lim dim ngủ mà không hề biết rằng điều gì đang chờ đợi cô trong căn nhà ấy, vào ngày hôm nay, vào giây phút ấy.
Vẫn ngôi nhà ba tẫng cũ kĩ ấy, vẫn là những con người ấy. Nhưng cô cảm thấy có điều gì đó rất khác. Căn nhà hình như sáng hơn và tươi hơn, cộng thêm tiếng cười nói trong veo của cu Bi khiến cô bớt chợt có cảm giác lạ lẫm hơn rất nhiều. Dì hai ra mở cổng, từ tốn cười chào bác sĩ, mỉm cười với Thụy Anh và đỡ cô vào trong nhà. – Con còn đau nữa không? – Thụy Anh có phần ngỡ ngàng, và thấy dịu lòng lại khi nghe lời hỏi thăm đó của dì. Dù cô biết, cô biết dì rất hận cô. Bởi chính cô đã làm cho dì không có được một hạnh phúc yên ổn cùng với bố cô. Dù cô thừa hiểu dì tốt, thậm chí quá tốt với cha. Và họ chẳng có lý do gì phải chịu đau khổ. Vậy mà họ đã phải đau khổ suốt mười lăm năm qua cùng cô. Cả ba người đang còn sống trong căn nhà này có ai thoát khỏi sự đau khổ này đâu. Vì đâu? Vì mẹ. Tất cả là vì mẹ. Thụy Anh thấy mắt mình cay xè, nóng rát khi nghĩ đến điều này. “Nếu mẹ thật sự đã chết, có lẽ sẽ không có ai phải đau khổ. Hoặc nỗi đau sẽ giản đơn và mau quên hơn rất nhiều”.
Thụy Anh chào bố, hôn cu Bi rồi định xin phép lên nhà, nhưng bác sĩ Huy đã kịp giữ cô lại:
- Bố con có chuyện cần phải nói với con. Con hãy cố gắng ngồi lại một chút đi.
Thụy Anh quay sang nhìn bố cô bằng ánh nhìn căng thẳng và mệt mỏi như muốn hỏi “sau những chuyện bố đã nói với con, bây giờ bố vẫn còn muốn nói điều gì nữa sao? Con nghĩ đã hết rồi”. Ông Minh hiểu điều đó, nhưng ông vẫn chỉ vào chiếc ghế bên cạnh mình cho ThụyAnh ngồi xuống. Trong lúc dì hai đưa cu Bi ra xe đi học và vào trong bếp pha nước. Chỉ còn lại ba con người ngồi nhìn nhau, im lặng trong căng thẳng.
- Đã đến lúc cần phải nói ra tất cả sự thật rồi. – bác sĩ Huy nhìn hai bố con Thụy Anh và nói.
- Thụy Anh – ông Minh khó khăn lên tiếng – Bố biết đã đến lúc bố cần nói tất cả cho con biết. Không, con đừng nhìn bố như thế - Ông Minh nhìn Thụy Anh và nói như muốn cầu xin. – bố không phải nói chuyện này để thanh minh cho suốt mười lăm năm im lặng và đau khổ của mình. Đã mười lăm năm, tất cả chúng ta đã phải sống trong một không khí dối trá, nhưng bố không muốn con hiểu lầm. Thụy Anh, sự dối trá đó không phải do bố cố tình tạo ra để tìm cuộc sống hạnh phúc khác cho mình. Bố chỉ giữ lời hứa với người phụ nữ mà bố yêu nhất và cũng hận nhất trong cuộc đời này.
Ông Minh ngừng một lát, nhìn bác sĩ Huy rồi quay sang nhìn khuôn mặt căng thẳng có phẩn đang tái đi của Thụy Anh: - Thụy Anh, con vẫn còn chịu đựng được chứ?
- Con khỏe, và con đang cần nghe bố nói tiếp. Thụy Anh nói mà không biểu lộ một chút cảm xúc nào.
Ông Minh tiếp tục câu chuyện của mình. Kể câu chuyện của một người đàn ông đã câm lặng suốt mười lăm năm qua chỉ vì một lời hứa với một người phụ nữ duy nhất mà cả đời ông yêu. Ông Minh nói với giọng bình tĩnh hơn cái lần mà ông trực tiếp nói chuyện với bác sĩ Huy. Ông không ngờ mình lại có cảm giác thanh thản đến như vậy. Lần đầu tiên ông có thể nhìn vào đôi mắt con gái mà không hề sợ hãi bất kì điều gì. Sự thật đã được bộc lộ vào đúng khi nó buộc phải được bộc lộ. Không có một cách nào khác để trốn chạy nó. Không một tấm mành nào có thể che lấp sự thật đó. Mười lăm năm là đủ để dày vò nhau trong những giả dối và đau khổ. Mười lăm năm cả ba con người trong căn nhà bé nhỏ này phải âm thâm chịu đựng sự oán giận từ nhau, chỉ vì một lời hứa. Một lời hứa. Chao ôi, lời hứa ấy mới độc ác làm sao. Người nào mà nhẫn tâm đưa ra lời hứa độc ác như vậy. Là mẹ của Thụy Anh, là người đàn bà mà suốt đời cha cô yêu, yêu từ tiếng nói, dáng đi, nụ cười, đến những giọt nước mắt. Có lẽ cha cô vẫn còn yêu mẹ cô đến đau đớn trong khi nhận lời hứa ấy. Chỉ có tình yêu mới có thể khiến một người đàn ông câm lặng chịu đựng đến khốn khổ như vậy. Vậy mà Thụy Anh đã hận ông suốt mười lăm năm, đã nghĩ ông ruồng bỏ mẹ để mơ tưởng đến hạnh phúc cho riêng mình. Và rồi, điều gì là thật vào giây phút này đây? Biết làm sao đây? Biết phải thế nào đây? Cô phải hận ai đây? Phải thương ai đây? Ai mới là người nhẫn tâm. Bỗng dưng mọi kí ức chìm khuất, cô nhắm mắt lại, và nước mắt cứ thế rơi xuống, không ai muốn lau nó đi. Thụy Anh cứ mặc kệ cho những giọt nước mắt ấy rơi xuống, “Phải rồi, nước mắt cứ rơi đi cho tan hết tất cả mọi nỗi nhớ, nỗi đau và sự hận thù trong cuộc sống này. Mình chẳng còn cần điều gì nữa. Đủ rồi, tất cả đã đủ rồi”. Thụy Anh không nói gì, không biểu hiện bất kì một thái độ gì khác. Vẫn như mười lăm năm trước khi nghe bố nói về chuyện người mẹ mà cô yêu thương nhất đã chết. Bây giờ cũng vậy. Mọi thứ không cần phải nói lại nữa. Có điều gì khác đâu, có thể thay đổi được gì nữa đâu. Mười lăm năm, tâm hồn đã nặng trĩu quá nhiều điều, con người xơ xác đi nhiều rồi, cạn kiệt sức lực để có thể quẫy đạp rồi. Vậy thì nói những điều này để làm gì, nó có thể thay đổi được cuộc sống của cô và bố cô mười lăm năm qua hay không. Mọi thứ đã qua, đã khuyết thiếu và vỡ vụn. Lời thú nhận này cũng chỉ là một câu chuyện, kể lại cho xong. Vậy là hết. Vu vơ và ngột ngạt.
- Con đi lên phòng đây. – Thụy Anh ngồi im lặng một lúc, rồi nói được một câu như vậy. Không kịp để cho ai phản ứng gì, cô bước những bước khó nhọc lên cầu thang. Chỉ trong một thoáng nào đó, cô quay lại, nhìn mái đầu bạc phơ, khổ sở của bố. Đã bao năm cô không nhìn ông như thế. Thương hại và sợ hãi.
Không khí vẫn nguyên vẹn sự căng thẳng và ngột ngạt khi Thụy Anh bước ra khỏi đó. Ba con người còn lại ngồi nhìn nhau, lặng lẽ. Trong lúc đó, bác sĩ Huy đứng lên và nói:
- Đừng lo lắng gì cả. Chúng ta đã làm đúng. Đã đến lúc phải để Thụy hiểu sự thật. Nó không thể trách ông được nữa. – Bác sĩ quay lại phía dì hai và nói tiếp: - Cô hãy ở bên cạnh họ. Đây là lúc họ cần cô hơn bao giờ hết.
Dì hai khẽ gật đầu. Cũng lúc đó, bác sĩ ra hiệu ông xin phép ra về. Và ông bước vội ra khỏi ngôi nhà đó, một cảm giác khó thở đang lớn dần lên xung quanh ông. Có điều gì đó ngột ngạt, u ám mà ông không thể thoát ra được.
Phố nắng như đổ lửa. Giữa tháng 5 mà Hà Nội đã nắng như gom tất cả những nắng cháy, bỏng rát từ khắp nơi tụ lại. Con người hối hả, chen lấn nhau mà chạy, mà đi, mà nói. Không ai có ý định dừng lại trong cái vòng quay vội vàng ấy cả. Nắng xiên thẳng qua những vòm lá xanh thẵm, nhưng thưa thớt để chiếu thẳng vào mặt những con đường đang nằm dài im lìm chịu đựng nỗi đau và sự dày xéo của biết bao nhiêu con người vô tình chạy đua giữa phố. Biết bao nhiêu những vết thương cứ loang dần thêm, đau đớn, quằn quại. Nhưng những con đường vẫn nằm in, miệt mài, và chờ đợi.
Bác sĩ Huy rảo bước nhanh hơn bên dưới hàng cây sấu trên con phố Trần Hưng Đạo đổ dài mà không một lần quay lại nhìn ngôi nhà im lìm có cánh cổng sắt cũ kĩ ấy nữa. Ông cảm thấy đôi chân mình đang rất mỏi. Lúc này đây, ông thực sự chỉ muốn ngả lưng lên chiếc ghế sopha trong căn phòng khách của riêng mình, nhắm mắt lại để tìm được cảm giác yên tĩnh. Từ ngày ông gắn đời mình vào cuộc đời của Thụy, ông cảm thấy như chính cô bé ấy đã đem lại cho ông nhiều cảm giác khác về cuộc sống này. Trải qua những điều mà ông chưa bao giờ nghĩ rằng một người cả đời chỉ sống vì công việc, và những người bệnh trong một không khí chỉ có mùi thuốc này, … lại có thể trải qua được. Mọi thứ đang diễn ra chậm lại. ông vẫn bước những bước chân rất chắc gọn trên con đường về nhà, mà lâu lắm rồi ông chỉ lao đi vùn vụt cho kịp giờ làm, và kịp giờ về nhà để tranh thủ nghỉ ngơi.
P.L.
(Còn tiếp)