Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Thriller Bờ Bên Kia (kỳ 16)
Lưu Thủy Hương
Chương 16: Phần tàn
Trại dưỡng lão Abensberg SH nằm giữa vùng núi đồi cạnh biên giới Tiệp. Nó hoàn toàn không có tên trên bản đồ hay trong danh sách những viện dưỡng lão của miền Đông Âu.
Thám tử Bartmann chỉ vào một chấm đỏ trên màn hình:
"Đây là tọa độ do máy định vị của chúng tôi ghi lại. Từ trung tâm vùng đồi núi Breitenbrunn, đi về hướng đông, mười tám cây số. Có khoảng mười người già bị bỏ quên trong cái xó xỉnh này."
Tôi gõ lên bàn phím, thu hẹp biên độ tìm kiếm của satellit, chỉ thấy núi rừng trùng điệp xanh um. Thám tử Bartmann di chuyển con trỏ trên màn hình:
"Đây. Con đường lộ này, rời khỏi Breitenbrunn, đi về hướng Ehrenzipfel khoảng 10 cây số. Sau đó rẽ vào đường rừng. Máy định vị thông thường cũng không thể chỉ rõ ràng, bởi vì anh không có địa chỉ cụ thể. Người dân quanh vùng cũng không biết gì về trại dưỡng lão mang tên Abensberg SH."
Tôi nhìn lên màn hình xanh um, lắc đầu hoài nghi:
"Nhưng anh tin chắc người đàn ông ở đó đúng là người tôi tìm kiếm?"
"Không. Tôi không tin chắc. Nghề nghiệp của tôi không cho phép mình tin chắc vào bất cứ điều gì. Nhưng tôi đã lấy được chữ viết và chữ ký của ông ta và đem đi giảo tự. Chúng trùng khớp với chữ viết và chữ ký trên lá thư gửi cho mẹ ông."
Đó là lá thư mà John gửi cho Moni hai tuần trước khi bà ấy chết.
"Tôi là kẻ bị lãnh án tù cách đây mười ba năm. Bây giờ tôi được thả ra, nhưng tôi mất hết. Thật là bất công. Thằng nhỏ đó đã đến tuổi trưởng thành, nó cần biết sự thật. Đúng không? Hoặc là tôi nói với nó. Hoặc là tôi nói với bà. Hãy lựa chọn đi. Giữa tháng 11 tôi sẽ lên Berlin gặp nó. Tiền vé xe lửa cũng phải tính luôn vô hóa đơn.
Freiburg, 25 tháng 10 1993
GJ"
Bức thư viết tay từ hơn hai mươi năm trước. Nó bị giam trong két sắt của ngân hàng cùng với số nữ trang quý giá của Moni để lại. Hai mươi năm nay, chưa bao giờ tôi đủ can đảm để mở cánh cửa quá khứ, đọc lại kỹ lại lá thư. Lẽ ra mảnh giấy ố vàng này sẽ nằm mãi trong góc tối tăm cho tới ngày tôi chết, nếu như Vi không xuất hiện.
Bartmann quan sát khuôn mặt tôi, thận trọng nói tiếp:
"Tôi đã chụp hình ông ta và cho kiểm tra lại bằng computer. Khuôn mặt người đàn ông tên Bernhart Dauner ngày nay trùng khớp với khuôn mặt của John Gellert cách đây hơn ba mươi năm ở tòa án Baden-Württemberg."
Tôi nhắm mắt lại. Trong ký ức của tôi, khuôn mặt gã đàn ông đó chưa bao giờ hiện ra rõ ràng. Bao giờ gã cũng nấp trong bóng tối và tung ra những cú đấm độc địa. Tôi giấu bàn tay run rẩy dưới gầm bàn, cố bình thản hỏi Bergmann:
"Lão ta... lão ta ẩn nấp trong trại dưỡng lão đó, dưới một cái tên khác. Theo lá thư này, sau khi mãn hạn tù, lão đã về lại Freiburg."
"Người nhân viên có thâm niên cao nhất còn làm trong viện dưỡng lão là bà nấu bếp. Bà ta biết rõ quá khứ của từng người bị giam ở đây. Phải nói thật, đây không phải là trại dưỡng lão, mà là chỗ giam cầm những kẻ có tiền án giết người dã man, những nhân vật đối lập với nhà cầm quyền... Nó được xây dựng trong thời DDR # như một nhà tù bí mật và kiên cố. Sau khi nước Đức thống nhất người ta đã bỏ quên nó, vì trên thực tế nó cũng không có tên trong sổ hành chính và cũng không nhận một nguồn tài trợ nào của chính phủ."
Thông tin của Bartmann làm tôi ngạc nhiên:
"Nhưng nó vẫn còn tồn tại cho đến bây giờ?"
"Nhờ một thế lực bí mật nào đó tiếp tục bỏ tiền vào. Và phải là một thế lực đặc biệt mới có thể trang trải hết các kinh phí về vật chất và pháp lý. Tuy nhiên nguồn tài trợ đã tiết giảm đến mức tối thiểu, người ta muốn quên nó đi, muốn nó biến mất theo thời gian. Những người già ở đây lần lượt chết, mang theo sự thật về thế giới bên kia, đó là bí mật của những kẻ bị giam cầm và cả những kẻ trả tiền để giam cầm người khác."
"Thật kinh khủng. Nhưng tại sao họ không trốn ra bên ngoài. Trại giam này kiên cố đến mức độ nào?"
"Trước đây nó có thể rất kiên cố, với tường hào sâu và đồn lính canh. Bây giờ chỉ là một đống hoang tàn đổ nát. Dường như nó nhiều lần bị đập phá và đốt cháy. Những người còn sống tụ tập lại trong khu nhà chính, trước đây là khu văn phòng và nhà y tế. Họ già nua mất sức khỏe và mất đi mối liên hệ với thế giới loài người. Hơn hai mươi héc ta nông trại và vườn rau đó bây giờ là vương quốc của họ."
Tôi ngắt lời:
"Như vậy họ có thể tự túc lương thực?"
"Không hẳn. Nông trại chỉ nuôi gà, một số lượng gà hoang khá lớn đủ để lấy trứng. Vườn rau nhỏ thu hoạch vào mùa hè. Mỗi tuần có xe chở lương thực đến cho họ. Bánh mì, thịt muối, rau cải... vào ngày thứ ba."
"À. Đó là nguồn tài trợ từ bên ngoài."
"Vâng. Nhưng ở mức độ tối thiểu. Có lẽ một người nào trong số trại viên đó vẫn còn là mối quan tâm đối với thế lực bí mật bên ngoài. Người ta sẽ cung cấp thực phẩm cho đến khi tên tù nhân đặc biệt này chết đi. Những người còn lại cũng sẽ không sống thêm được bao lâu."
Tôi há mồm nhìn Bartmann:
"Thật là kinh khủng. Rồi họ sẽ chết đói cả?"
"Tôi không nghĩ như vậy. Cái đói sẽ đến rất chậm."
Bartmann lưỡng lự dừng lại một lúc, rồi nói tiếp:
"Họ sẽ giết nhau vì thiếu lương thực. Bầu không khí ở đó rất kinh khủng. Không có một thứ luật lệ nào của xã hội con người, chỉ có... Điều này thật khó suy diễn. Phải nhìn thấy gương mặt và ánh mắt của những kẻ sống ở đó anh mới hiểu được. Chúng là ánh mắt của những con thú hoang, những con dã thú. Mười người còn sống sót ở đó đều là những kẻ có tiền án giết người dã man. Các tù nhân chính trị thì không còn nữa. Bà nấu bếp có kể qua cho tôi nghe thành tích của từng người. Họ rất tự hào về thành tích đó."
"Và John Gellert là một trong số mười tên giết người đó. Thành tích của lão ta là gì chứ?"
"Ba bản án giết người."
Tôi rùng mình, nhìn lãng ra cửa sổ. Hẳn lão ta cũng tự hào về thành tích ghê rợn này.
Bartmann như hiểu rõ suy nghĩ của tôi:
"Đúng vậy. Với quá khứ này, Gellert là kẻ mang trọng án giết người nặng nề nhất trong số trại viên."
"Lão ta không đi dưỡng lão ở đó. Lão ta bị một kẻ bí mật tống giam vào chốn thâm sơn cùng cốc. Đúng không?"
Viên thám tử nhìn tôi dò xét. Không lẽ anh ta nghĩ, John là người thân của tôi? Không. Đối với Bartmann, việc tìm hiểu quá khứ của một người mang tên John Gellert hoàn toàn không khó khăn gì. Hẳn anh ta biết rõ, John là kẻ đã bị lãnh án giết người vào năm 1967, giết dã man một phụ nữ bán bánh mì, sau mười năm tù đày hắn được thả ra. Ba năm sau, tức là năm1980, hắn lại phạm tội lần thứ hai. Nạn nhân trong vụ án mạng lần thứ hai này là mẹ ruột của tôi. Giờ đây, có thể Bartmann đang lần tìm manh mối về cái chết bí ẩn của Moni. Nhưng tôi không trả tiền cho anh ta để làm việc đó. Một thám tử kinh nghiệm như Bartmann tự biết mình phải làm gì và không làm gì - vì thân chủ. Tôi lại im lặng đăm đăm nhìn ra cửa sổ. Ngoài đó là những tàn cây trơ trụi lá. Lát sau, tôi buộc phải lên tiếng:
"Chắc anh cũng đã tìm ra. Năm 1980, gã đàn ông đó đã bị kết án giết chết mẹ ruột của tôi. Điều tôi muốn biết bây giờ là, tại sao lão ta bị giam trong đó."
Bartmann gật đầu:
"Đúng vậy. Ông ta bị giam trong đó. Bởi vì không ai có thể tự ý vào đây dưỡng lão hay lẩn trốn. Phải có một số tiền bảo đảm đóng theo đầu người, do ai đó bỏ ra, kẻ bị điềm chỉ mới bị tống vào đây cho đến mãn đời. Một số tiền rất lớn. John là một trong những kẻ nằm trong đợt cuối cùng bị đưa vào Abensberg SH. Sau đó, người ta bắt đầu ngưng kế hoạch này, vì tình hình chính trị thay đổi và cũng có thể vì nguyên nhân nào khác từ phía tổ chức bí mật."
"Ông ta vào đó khi nào? Anh có nắm được không?"
"Tất cả hồ sơ đã bị hủy hoại hay bị lấy đi. Tủ đựng giấy tờ trống rỗng. Không tài liệu lưu trữ. Không sổ sách. Không cả điện thoại và sổ danh bạ điện thoại."
"Thật là một trại giam hoàn chỉnh."
Bartmann lắc đầu cười:
"Đối với tôi, chẳng có thứ gì hoàn chỉnh. Bà nấu bếp có cuốn sổ tay, ghi khẩu phần ăn thêm bớt hàng tuần, của người mới vào và người chết đi. Đoạn ghi chép sau này chỉ toàn người chết. Đoạn trước đó, vào những năm sau khi nước Đức thống nhất, số người vào cũng rất ít nên rất dễ tìm ra. Trong đó, John Gellert được đăng ký khẩu phần ăn bắt đầu từ ngày 20 tháng 11 năm 1993, dưới cái tên Bernhart Dauner."
Moni mất ngày 7 tháng 11, khoảng hai tuần trước đó. Một người thông minh sắc sảo, một tiến sĩ tâm lý học chuyên về án mạng như Moni chắc chắn phải biết John là kẻ cố cùng liều thân, cực kỳ nguy hiểm với hai bản án giết người. Ngoài Moni ra, sẽ chẳng có ai tìm cách tiêu diệt John, sẽ chẳng có ai quan tâm đến gã, một kẻ tứ cố vô thân bị xã hội ruồng bỏ, một kẻ đã sống gần hết đời người trong nhà tù. Bà ấy là người thừa kế dồi dào tiền của, tuy không là người có đầy đủ thế lực nhưng chắc chắn một con người kỳ dị như Moni phải có những mối quan hệ bí ẩn. Chỉ có thể là Moni. Tuy nhiên công việc diễn tiến quá chậm và John đã có mặt ở Berlin trước dự tính. Moni đã đi sai một nước cờ, sai lầm đó Moni phải trả giá bằng cái chết của mình. Tôi bần thần nghĩ đến lá thư tống tiền mà Moni cố tình để lại cho tôi. Rõ ràng bà ấy đã đoán trước cái chết của mình. Rõ ràng bà ấy cho phép tôi biết một phần sự thật khi tin chắc rằng John đã bị một thứ quyền lực nào đó khống chế. Không. Moni không đi sai nước cờ, mọi việc dường như đều nằm trong tính toán của bà ấy.
Tôi quay sang hỏi Bartmann:
"Tình trạng sức khỏe của người đàn ông đó hiện nay ra sao?"
"Tồi tệ suy sụp như tất cả những người còn lại ở đó. Đặc biệt là trạng thái tinh thần. Họ đều là những kẻ điên loạn bất thường."
"Nhân viên làm việc thì sao?"
"Về tình trạng sức khỏe thì tất cả đều suy nhược và tâm thần như nhau. Nhưng có một điểm, tôi cũng không rõ, có phải những người đang điều hành công việc ở trại dưỡng lão thực sự là nhân viên, hay họ cũng là trại viên tự đứng ra cáng đáng công việc. Không có dấu hiệu khác biệt gì giữa trại viên và nhân viên, chỉ trừ ra cách xưng hô. "
Tôi ngắt lời:
"Cách xưng hô khác biệt ra sao?"
"Có hơn ba người trong trại được gọi bằng họ ở ngôi Sie (ông/bà). Những người còn lại sử dụng tên và ngôi du (mày tao)."
"À, vẫn có một thứ luật lệ của thế giới loài người ở đây. John chắc hẳn thuộc về thành phần trại viên?"
Bartmann lắc đầu, đôi mắt anh ta như có bóng mây kéo qua:
"Không. Ông ta thuộc về những kẻ được gọi bằng ngôi Sie: ông Dauner. Chính điều này làm tôi đặt nghi vấn, họ là một tổ chức tự trị."
"Còn bà nấu bếp?"
"À, bà ta thuộc về giai cấp lãnh đạo. Điều này rất rõ ràng. Trong thế giới tận cùng bản năng loài vật đó, kẻ nắm bao tử là kẻ có quyền hành. Đó là người đàn bà vạm vỡ, tương đối còn giữ được sức khỏe." Bartmann lưỡng lự, dừng lại một chút, rồi nói tiếp:
"Cũng có thể, đó là một người đàn ông chuyển giới. Người này thần kinh không mấy tỉnh táo, dường như luôn say sưa bét nhè. Hắn có một nguồn rượu cồn nào đó để giải trí, không biết của bên ngoài đưa vào hay tự chưng cất. Ở triền núi phía sau có khoảng đồi khá lớn trồng toàn nho."
"À. Rượu nho. John là kẻ luôn say sưa bí tỉ. Chắc chắn gã sẽ nghĩ ra cách."
Tôi cảm thấy hài lòng trước hàng loạt thông tin cụ thể mà Bartmann thu thập được. Rõ ràng anh ta đã làm việc rất chuyên nghiệp và có lương tâm. Với chừng này thông tin, tôi đã có thể lên đường. Nếu John còn tỉnh táo tới độ nằm trong ban tổ chức trại dưỡng lão, thì tôi vẫn có thể hỏi dò lão ta một số điều. Tôi gật gù, đổi giọng niềm nở:
"Cảm ơn anh. Ngày mai tôi sẽ đến đó."
Bartmann nhìn tôi chăm chăm:
"Tôi và một vệ sĩ của công ty sẽ đưa anh đi."
Tôi lắc đầu, dợm đứng dậy:
"Không. Tôi sẽ đi một mình, có chuyện riêng tư cần giải quyết giữa hai người. Tiền công của anh sẽ được chuyển ngay hôm nay vào tài khoản."
Khuôn mặt Bartmann nghiêm lại:
"Anh không thể đến đó một mình. Đây hoàn toàn không phải là trại dưỡng lão. Linh tính báo tôi biết, đó là một thế giới điên loạn và nguy hiểm, và phía sau nó còn có những sự thật khủng khiếp hơn. Nội cái nghĩa địa với một trăm ngôi mộ hoang ngay trên đường vào cũng đủ làm dây thần kinh tôi căng ra. Nếu anh có một mối thâm thù nào đó với John Gellert thì lại càng không nên đến. Trong khu tự trị man rợ thời Trung cổ này, hắn là thủ lãnh."
Một đám mây đen phủ xuống trước mắt. Tôi chống tay lên cạnh bàn, dứt khoát đứng thẳng dậy:
"Không. Đối với tôi, hắn chỉ là chiếc chìa khóa để mở cánh cửa quá khứ. Một chiếc chìa khóa rỉ sét và bẩn thỉu."
*
* *
Chiếc xe rời khỏi con đường làng tráng nhựa, rẽ vào con đường rừng đầy sỏi đá.
Bartmann ngồi sau tay lái, khuôn mặt lạnh tanh.
Gã vệ sĩ ở băng ghế phía sau cũng vậy, không biểu lộ cảm xúc gì.
Tôi nhìn lơ đãng ra bên ngoài, khoảng không gian mùa thu bị những tàn cây héo úa giam hãm trở nên u ám lạ thường.
Hơi ẩm bên ngoài đọng thành từng tảng sương mù. Chúng trắng xóa, đục lờ, giăng giăng lưới nhện. Những cái lưới nhện khổng lồ có thể quấn trọn chiếc xe. Tôi dụi mắt. Đó chỉ là ảo giác. Sự hồi hộp làm tôi khó chịu và tức thở. Tôi tìm cách nới rộng chiếc khăn quàng cổ bằng len, nhưng nó bị sợi dây bảo hiểm giằng lên. Cái khăn quàng cổ chết tiệt này.
Bartmann không nhìn sang, nhưng chắc anh ta nắm hết mọi cử động của tôi. Giọng nói anh ta vang lên thong thả:
"Qua hết đoạn đường rừng này, sẽ rẽ vào con đường núi thoáng đãng."
Tôi bám lấy lời nói của Bartmann cố kiềm chế cảm giác bức bối đang dâng lên trong lòng. Dường như càng gần đến sự thật, tôi càng trở nên xa lạ với chính mình. Thằng nhỏ Thomas cứ co rúm lại trong bóng tối. Nó sợ. Nhưng bây giờ nó không thể quay lui được nữa rồi.
Chiếc xe qua khỏi khúc quanh chật hẹp có cây cổ thụ đổ ngang thì phải dừng lại. Bartmann quay đầu lại phía sau, hỏi gã vệ sĩ:
"Ê, Yilmas. Lần trước trên đường không có cái cây đổ này. Mà đường đi cũng không quá chật hẹp như vậy."
Gã vệ sĩ tên Yilmas gật đầu:
"Tấm biển màu trắng cũng chưa thấy đâu. Có lẽ chúng ta đã chạy lố qua."
Tôi nhìn thân cây to lớn bằng khoảng hai người ôm, nhiều chỗ bị côn trùng đục khoét lở lói dị dạng. Có lẽ nó đã nằm đây từ rất lâu và đoạn đường này cũng dễ đến mười năm không có ai qua lại. Bartmann cau mày, cho xe trở lui đầu. Chiếc BMW cài số ba, chạy thật chậm len giữa mấy gốc tùng già, cày lên đám rễ cây lồi lõm. Cả Bartmann và gã vệ sĩ đều có vẻ căng thẳng, họ tập trung nhìn ra cánh rừng phía bên phải. Ở đó, cây mọc nối tiếp nhau trên mặt đất đầy lá vàng, không thấy lối rẽ nào. Xe chạy lui chạy tới, loanh quanh rất lâu, cho tới lúc gã vệ sĩ nhảy nhổm lên và la làng:
"Dừng lại. Đây rồi. Cái chữ thập trắng kia."
Tôi nhìn theo hướng gã chỉ, rùng mình nhận ra một gò đất nhỏ phủ đầy lá vàng. Cái chữ thập bằng gỗ ló lên khiêm tốn trong đám lá có lớp nước sơn trắng đã tróc gần hết. Giữa quang cảnh hoang vu lạnh lẽo này, cái gò đất - cái cọc gỗ chữ thập, hình ảnh ngôi mộ hoang đập vào mắt tôi như một điềm báo không lành. Tôi rùng mình kéo lại chiếc khăn len, trong khi Bartmann đánh tay lái cho xe quay lại rồi chạy vào giữa hai gốc cây tùng lớn. Quả thật có một con đường ở đây, hay từng có một con đường ở đây. Nó bị mất dấu vì cây dại hai bên đã mọc lấn vào gần đến giữa đường và lớp lá vàng dày đặc cũng đã phủ kín mặt đất. Có thể trước đây nó là con đường khá lớn với hai làn xe chạy ngược xuôi. Những hàng cây già hai bên đường tạo ra khoảng cách rộng rãi nói lên điều đó.
Chiếc xe chạy thận trọng trên con đường giả định một lúc thì đâm ra chỗ sáng. Bên ngoài cánh rừng là dốc núi thoai thoải. Khuôn mặt Bartmann không hề giảm đi sự căng thẳng mà lại có vẻ trầm trọng hơn. Ánh mắt cau có của anh ta hướng về phía trước.
"Qua bên kia núi là đất Tiệp. Trại dưỡng lão ở lưng chừng núi."
Con đường lên lúc đầu khá rộng, vừa đủ cho hai chiếc xe ngược chiều cẩn thận tránh nhau. Càng lúc nó càng hẹp dần, nhiều đoạn lại rất hẹp và cheo leo do đá núi lâu ngày sụp đổ xuống. Chúng tôi đánh vòng theo triền núi thoai thoải, bên phải là thung lũng có nhiều đá tảng trắng và một con suối trong trẻo. Phong cảnh mùa thu ở đây buồn lãng mạn với những triền lau vàng úa. Tôi cố nhìn ra bên ngoài để trấn tĩnh mình.
"Cảnh đẹp đó chứ." Tiếng nói của tôi vang lên lạc lõng.
Không ai trả lời tôi. Màu vàng vọt thê lương này như khối đá đè nặng lên ngực mọi người.
Mãi lâu sau, Bartmann mới lên tiếng:
"Nhưng bầu không khí thật khó chịu. Nó im ắng quá."
Chốn núi rừng nào mà không im ắng. Chỉ có điều, khi người ta biết ở cạnh đây còn có sự sống của mười con người, có xe chở lương thực ra vào mỗi tuần, thì sự im ắng này quả thật khó chịu. Suy nghĩ của tôi dừng lại ở đó, cho tới khi một khung cảnh hoang tàn hiện ra trước mắt làm tôi kinh hãi.
*
Trại dưỡng lão hiện ra sau khúc quanh, trên một triền đất rộng bị bao vây bởi ba mặt vách núi. Bartmann thận trọng cho xe tấp vào bên đường. Cả ba chúng tôi cùng ra khỏi xe. Viên thám tử chỉ tay về phía trước, nói với tôi:
"Đây là con đường duy nhất dẫn vào trại dưỡng lão. Anh có nhìn thấy đám lau sậy chưa đổi màu, vẫn còn xanh lè kia không? Đó là khu rạch nước bao quanh trại. Những dãy đá trắng bên trên là tường hào, vài nơi nhô cao lên cỏ cây rậm rạp là trạm lính canh. Khu gò đất bên ngoài trại dưỡng lão là nghĩa địa, với khoảng trăm ngôi mộ hoang."
"Mộ hoang là sao? Chẳng lẽ không có tên tuổi gì trên đó?"
"Không. Chỉ có số hiệu và ngày tháng, có thể đoán là ngày qua đời."
"Nhưng tại sao lại chôn ngoài khuôn viên trại, lại ngay đường vào?"
"Có thể họ không muốn trại viên sống thăm mộ trại viên chết. Lý do thứ hai, có lẽ là đòn trấn áp tinh thần đầu tiên dành cho những kẻ được đưa vào trại. Lý do khác nữa, phía sau khuôn viên trại ngoài phần đất canh tác còn lại đều là núi đá, chỉ có phía trước này là đất sỏi có thể đào sâu xuống được. Anh nhìn vào bên trong xem."
Tôi nhìn theo hướng Bartmann chỉ tay, thấy lô nhô nhà cửa đổ nát, những bức tường nám đen như từng qua một trận hỏa hoạn, mấy cây cột bê tông đổ gãy lòi cả cọc thép bên trong... Một khu vực rộng lớn với nhà cửa, đường xá ngổn ngang như thế này có thể chứa được bao nhiêu người? Trên trăm người hay cả ngàn người? Một trại dưỡng lão, một nhà giam khổng lồ như vậy mà không hề có tên trên bản đồ.
Như hiểu được ý tôi, Bartmann gật gù:
"Một công trình quy mô, đúng không? Hai phần ba diện tích chưa xây dựng xong thì bị bỏ phế."
Bartmann lại chỉ tay về phía dãy nhà xây bằng gạch nung đỏ, mái nhà đen sì cong oằn xuống như sắp sụp.
"Đó là khu văn phòng, nơi đám người già còn sống sót cư ngụ."
Gã dừng lại một chút rồi quay lại bảo tên vệ sĩ:
"Yilmas, cậu có thấy chiếc xe tải đậu ở khoảng sân sau không? Có vẻ như là xe chở lương thực đến. Hôm nay là thứ tư. Chẳng lẽ họ đổi ngày giao hàng?"
Yilmas đưa ống dòm lên quan sát:
"Không thấy ai chuyển hàng xuống. Cửa xe bên tài xế để mở. Có lẽ họ đã chuyển hàng xong và chuẩn bị ra đi."
"Có thể. Nếu họ vừa đến thì chúng ta đã có khả năng thấy họ từ ngoài đường rừng." Bartmann nhìn sang tôi dò hỏi:
"Ý anh thế nào?"
Tôi lưỡng lự nhìn quanh, khung cảnh hoang vu ghê rợn làm tôi thấy bất an. Nếu bây giờ trở về, sẽ không bao giờ tôi có đủ can đảm quay lại đây. Thật may là tôi không đi một mình.
"Nếu người chở lương thực phát hiện ra chúng ta thì sao?"
"Chẳng sao cả. Anh ta chỉ là kẻ chở hàng ăn tiền công, và được trả thêm tiền để giữ im lặng. Còn chúng ta chỉ là những người lùng mua trứng gà rừng."
Tôi nhìn xuống bộ quần áo cũ của mình. Đôi giày thể thao rẻ tiền mua ở chợ trời đang há mõm rách bên dưới ống quần jogging bạc màu. Bartmann và Yilmas cũng ăn mặc lùi xùi nhưng theo kiểu nông dân Bayern. Tôi gật đầu:
"OK. Chúng ta lái xe vào trại đi, tôi chỉ cần hỏi John vài câu rồi mình đi ngay."
Cả ba chúng tôi lên xe. Con đường đổ dốc qua mấy đoạn quanh co mới tới được bên khu nghĩa địa. Đúng như Bartmann nói, ở đây có rất nhiều mộ hoang. Chúng nằm lộn xộn không theo hàng lối, nên càng tạo thêm vẻ thê lương vô chủ. Nhiều thập tự giá đã hư hỏng, mấy thanh gỗ ngang treo lủng lẳng đong đưa theo gió thật bi thương. Chiếc xe chạy qua cây cầu gỗ bắt trên lạch nước rộng đầy lau sậy, tiến vào vùng đất hoang tàn đổ nát. Nhiều thềm nhà đã phủ kín cỏ, không biết bị bỏ hoang từ bao giờ. Có những bức tường vẫn còn đen sì khói, phủ tàn tro bụi, tưởng như mới bị đốt cháy vài ngày trước đó.
Im ắng. Hoàn toàn im ắng.
Tôi chịu không nổi, quay sang hỏi Bartmann:
"Lần trước anh đến cũng thấy im lìm vậy sao?"
Viên thám tử gật đầu:
"Chỉ toàn người già thì..."
Câu nói của Bartmann bỏ dở ở đó, dường như còn mang một ý nghĩa nào khác. Gã nhìn vào kính chiếu hậu, nói với tay vệ sĩ:
"Yilmas. Cậu giữ khu vực bên ngoài. Ra sân sau xem chừng chiếc xe chở hàng và thằng tài xế."
Chiếc xe vào đến khoảng sân trước của dãy nhà cũ kỹ, được gọi tên là khu văn phòng. Bartmann cho xe tiến sát đến bên tường, từ mé đó, Yilmas đẩy cửa chuồi nhanh ra ngoài. Chiếc bóng của gã thoáng chốc đã biến mất đi đâu.
Bartmann ra khỏi xe cùng lúc với tôi. Gã xách theo một cái túi vải, có vẻ rất nặng.
"Anh theo sát tôi, chúng ta vào gặp gã đàn ông tên Dauner, đừng nhắc gì đến tên John Gellert."
Tôi gật đầu theo Bartmann bước lên thềm.
Cánh cửa gỗ rất dày đóng im ỉm. Bartmann xô thử mấy lần, nó vẫn không dịch chuyển. Gã quay lại nhìn tôi, vẻ mặt lo lắng:
"Không ổn rồi. Tại sao họ đóng cửa chính lại? Tôi với anh đi vòng ra phía sau thử xem."
Tôi nối bước sát theo gã. Bartmann vẫn chưa yên tâm, quay lại dặn dò:
"Đi cẩn thận. Khu vực này có thể đặt nhiều hầm bẫy."
Tòa nhà rất dài, tường đắp kiên cố. Tất cả cửa sổ đều có song sắt chắc chắn, đóng ván gỗ bịt bùng. Những cửa ra vào bên hông cũng bị xây kín bằng gạch đá. Tôi bám sát theo Bartmann đi theo suốt chiều dài của gian nhà, giữa bầu không khí vắng lặng thê lương. Nếu không có Bartmann đi kè kè bên cạnh, chắc tôi đã vãi đái trong quần.
Con đường phía sau dẫn vào mảnh sân rộng, có vẻ là khu vực nhà bếp vì cạnh bên tường có chất rất nhiều củi. Bartmann quay lại nói:
"Anh đi theo đúng dấu chân của tôi."
Tôi không biết, căn cứ vào đâu gã thám tử xác định được vị trí an toàn để mà bước lên. Nhưng lúc này không phải là lúc hỏi lan man. Tôi thận trọng bước theo Bartmann. Dường như gã chỉ đi thẳng chứ không có gì đặc biệt. Cánh cửa vào phía bên này không lớn lắm, có hai ổ khóa. Bartmann chỉ loay hoay một chút là mở xong. Gã áp tai lên cửa lắng nghe một lúc rồi nhẹ nhàng đẩy cửa vào.
Phía bên trong cũng vắng lặng như bên ngoài, nhưng hôi hám và ẩm mốc không thể tưởng. Tôi giật mình nhớ đến lời cảnh cáo của viên thám tử: "Đó là một thế giới khác." Bartmann ra dấu cho tôi tiến đến cánh cửa thứ hai. Nó cũng đóng kín và có hai ổ khóa.
Bartmann ghé vào tai tôi thì thầm:
"Không biết có chuyện gì xảy ra ở đây. Tại sao họ khóa kín các lối vào. Lần trước tôi đi qua cửa chính rất thoải mái."
Chúng tôi đi qua cánh cửa thứ hai không khó khăn gì. Trong vùng không khí tối tăm ẩm mốc bỗng có tiếng động từ đâu vọng đến rổn rảng. Bartmann và tôi lật đật nép vào bờ tường khai rình mùi nước tiểu. Tiếng nói của ai đó đột ngột vang lên ồm ồm:
"Ngồi im. Tất cả ngồi im tại chỗ."
Vẫn giọng nói đó lại tiếp tục la to hơn, không rõ giọng đàn ông hay đàn bà:
"Hôm nay có món súp thịt bò. Thịt bò thứ thiệt."
Tôi nhìn xuống cổ tay, trong ánh sáng lờ mờ, đồng hồ chỉ ba giờ chiều. Không rõ đây là buổi ăn trưa hay ăn chiều của trại. Lại cũng không rõ, thịt bò thứ thiệt là cái quái quỷ gì. Bartmann không quan tâm tới những điều đó, gã ngoắc tay bảo tôi bước tới. Tiếng động bây giờ nghe rất rõ ràng. Tiếng muỗng khua rổn rảng. Bartmann nép mình sau khung cửa kính vàng ố, ra dấu cho tôi nhìn vào.
Bên trong là căn phòng rộng, với hai dãy bàn còn nguyên vẹn và một đống bàn ghế gãy nằm ngổn ngang. Ánh sáng tỏa ra từ một ô cửa sổ nhỏ. Nó có song sắt dày nhưng không bị đóng kín bằng ván như những ô cửa khác trong tòa nhà. Trên tường vẫn còn lủng lẳng những tấm vải đỏ. Nhiều tấm tuột đinh móc. Nhiều tấm ngả màu úa.
Học thuyết của Marx toàn năng, vì nó là sự thật
*
Chủ nghĩa xã hội càng vững mạnh - Hòa bình càng vững chắc
*
Học Liên Xô, nghĩa là học cách chiến thắng
Một người đàn bà vạm vỡ có râu mép đang múc súp cho từng người. Nồi súp bốc khói nằm trên chiếc xe đẩy bằng gỗ, được kéo vòng qua hai dãy bàn. Từ đó bốc lên một mùi kinh tởm thật khó tả. Không rõ là mùi gì. Mùi cải chua thối hay mùi hành thối. Có khoảng hơn mười người ăn mặc bẩn thỉu, đang im lặng thưởng thức bữa ăn. Tất cả đều lừ đừ chậm chạp và dường như không còn khả năng nghe nhìn. Người đàn bà độc thoại một mình:
"Victor, khéo đổ súp ra bàn."
"Alex, đừng có khua cái muỗng điếc tai như vậy."
"Tổ cha đám đàn ông tụi bây. Mấy thằng chuyên vọc c. ăn c."
"Ông Dauner, xin đừng hỉ mũi ra bàn. Khăn của ông đây."
Tôi giật mình nhìn về phía người đàn ông tên Dauner.
*
Chú thích:
#Die Deutsche Demokratische Republik: Cộng hòa Dân chủ Đức