Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Ba, 23 tháng 1, 2018

Trần Wũ Khang: Quà tặng của quỷ sứ (NXB Giấy vụn, 2009) (kỳ 2)

Inrasara giới thiệu & tuyển

QUÀ TẶNG CỦA QUỶ SỨ



bọn thi sĩ làm thơ – tao khủng bố

lũ trai gái hôn hít nhau – tao khủng bố

thợ may vào xưởng, đám nhóc tan học – tao khủng bố

chúng đánh bạc – tao khủng bố

chúng tắm biển – tao khủng bố

chúng hoảng loạn, chúng bị thương, chúng chết

– tao khủng bố nhà thờ, nhà nước, khách sạn, chợ, nhà thương điên, tàu điện ngầm

nắng, mưa, gió, bão, tắc đường, đồng đôla sụt hay lên giá – tao khủng bố

cha cố giảng đạo, ca sĩ chạy sô, bọn cai trị đè đầu cưỡi cổ thiên hạ, đám tỉ phú vạch dự án làm tiền, bọn khố rách chết đói – tao khủng bố


 

chúng làm tình

chúng sinh con đẻ cháu

chúng nuôi nấng dạy dỗ nhau

chúng ca ngợi hay tố cáo nhau

chúng giả vờ hay thật lòng với nhau

chúng lo lắng cho SIDA cho lỗ đen cho cách mạng xanh cho cái chết trắng

tao khủng bố
 

không ai khủng bố – tao khủng bố

thây kệ đứa nào, nhóm đảng nào khủng bố hay không khủng bố – tao khủng bố

tao nhận tao khủng bố, dù là tao hay không phải tao khủng bố

chúng biểu tình lên án tao – tao khủng bố
 

nhân loại toàn cầu hoá hay quay lại hang ăn lông – tao cũng khủng bố

tao khủng bố dưới đất, trên mặt trăng, tận sao hoả, sao chổi, tao khủng bố mọi mọi sao sao chúng tìm ra triệu triệu năm nữa

kiếp này chết tao tiếp tục khủng bố hằng hà sa số kiếp sau
 

vui – tao khủng bố; buồn – tao khủng bố; không vui không buồn – tao khủng bố

tao ăn ngủ đụ đái với qua bằng cho khủng bố

chúng chế ra bom, tao mua – tao khủng bố

tao không mua được, tao tự làm lấy – tao khủng bố
 

KHỦNG BỐ là tên TAO

là việc làm của tao, sứ mạng của tao, tình yêu và thù hận của tao, trò chơi và cuộc chiến của tao, miền đất hứa của tao, hữu thể và hư vô của tao, niềm tin và đam mê của tao, thiên đường của tao…

tao khủng bố tao khủng bố tao khủng bố

khủng bố khủng bố khủng bố

image


THẰNG CON HAI DÒNG MÁU

Thằng con rớt rơi bởi bố Chăm mẹ Việt, tôi viết

thằng con nhập nhằng hai dòng máu, tôi viết thơ

viết giữa rối mù cỏ cây, xuống dốc niềm tin, tù túng khí quyển văn học
 

Thằng con bật gốc rễ quê hương kinh niên đói

thằng con sinh non của thánh địa Mĩ Sơn và chùa Một Cột, tôi viết thơ

thơ tát tai căm thù, đá đít kì thị, nhổ bọt luồn cúi
 

Thằng con hư của phố và quê, của đồng bằng và rừng núi, tôi viết

dưới bóng râm thế hệ còng lưng gánh quá khứ, tôi viết

trong ánh sáng lõa thể của dối trá của độc hại của ảo vọng
 

Tôi thằng con lai căng qua đụng độ văn hóa Champa/ Đại Việt,

thằng con hoang của mảnh vụn sách vở Tây/ Tàu

thằng con vô thừa nhận từ giao phối kì quặc của đạn bom Nga/ Mỹ

tôi viết thơ

thơ sau nội chiến sang bao cấp qua đổi mới hội nhập

thơ từ âm mưu thâm độc, bá quyền bành trướng đến diễn biến hòa bình

thơ thế kỉ hai mươi vắt sang hai mốt

thơ giữa cháy khát cỏ cây, quáng mù lòng tin, ảm đạm khát vọng

thơ trên cát vào gió lên tường phố
 

Thằng con ngoài giá thú của mọi ý thức hệ, tôi viết thơ

thơ không ăn theo ý thức hệ

thơ về chứng ngứa mông của thằng cu con tôi, tật mơ mộng của tôi, thói đọc sách tạp của bạn tôi, mảnh ruộng và cơn gió trái vụ của cha, cái lo muôn đời của mẹ, xã hội nát bét nơi tôi đang sống, bụi đường Cam Ranh, màu trời Phan Thiết, cô gái bia ôm Sài Gòn….

thơ mọi mọi thứ thứ mọi nơi nơi chốn chốn mọi tôi đi
 

Dựa lưng Tháp Đôi tôi viết đứng đất Mũi Cà Mau

tôi viết nằm bãi cát Nha Trang tôi viết ở Bangkok

tại Melbourne tận California tôi viết

về tôi về hoang đãng của tôi về đêm tối của đêm tối của tôi
 

Thơ đưa tang Thơ mới, thơ Tự do, thơ Nhân văn Giai phẩm, Hiện thực xã hội chủ nghĩa, đổi mới cách tân

thơ đưa tang thằng tôi hôm qua
 

Làm đứa con lười lao động hay ông chồng nhát chạy chọt, tôi viết thơ

thơ không xách dép, không bợ đít

không ôm chân ai, cái gì cả

ngoài THƠ.



NỖI NIỀM PHÊ BÌNH

Có lẽ những giọt nước mắt đã khóc vào khẩu hiệu

vào trăn trở của nỗi niềm phê bình

là những giọt nước mắt phim bộ

có lẽ
 

từ đại hội năm ngoái khóc

sang tập áp cuối

năm nay
 

khóc chuyền tay như thể đội vận động viên 1000m X 4

có lẽ

vòng đầu ta may mắn hơn

kẻ kế bên – Thái Lan chẳng hạn

hay người chạy ở đường line số 4, 5

Nhật hay Hàn quốc
 

vô tư vòng hai

ta yên tâm số một, đinh ninh vô địch
 

vòng ba ta dồn sức

mồ hôi ta làm nên tất cả

có lẽ là những giọt mồ hôi được làm giả

như mồ hôi trong phòng massage

làm ta đuối sức
 

cũng có thể ta đã trục trặc khâu nào đó

chỗ đưa-nhận gậy chẳng hạn

ta đổ lỗi cho nhau

đổ qua lại như các bà nhà quê đổ thóc giống ra phơi

vẫn chừng ấy thóc giống cho cả mùa vụ

cho suốt mùa khẩu hiệu

cũng có thể là những hạt thóc đã ẩm, mốc
 

ta đại hi vọng vòng cuối cùng

có lẽ lại là hi vọng giả

như nước mắt phim bộ

như mồ hôi trong phòng massage.



ĐỜI MƠ HỒ (I)

Có thể trận bão đêm qua

quét ngang đồi vô danh chưa được đặt tên, đã chết

có thể công văn khẩn đã đến nơi, chưa ai mở

(thủ trưởng công tác xa) có thể tôi sẵn sàng chết

vì yêu em, nhưng em đã đi

sẽ không bao giờ về, có thể

một bài thơ mới mở mắt chào đời, đã bị ám hại

có thể một cuốn sách vừa ra khỏi nhà in, đã nhận lệnh cấm

có thể cơn mưa vừa tạnh mà tôi không hay

dù giọt cà phê đen cuối cùng đã hết

có thể trận bóng chiều nay bị hoãn như cuộc cởi trói bị hoãn

các fan cứ nhẫn nại chờ, như một thói quen

có thể một số từ vừa bị siết cổ

người ta âm thầm mai táng chúng

chúng chưa chết hẳn, cũng có thể

đập ngăn đã bị tháo, có thể

con mương cạn nước tưới đám ruộng lúa làm đòng tuần sau

tay Khanh Xóm Dưới dám chơi lắm có thể, trên đã quyết

giảm thủy lợi phí mà Ủy ban chưa muốn triển khai

mùa này lại è lưng ra đóng có thể, giá phân năm nay lại lên

có thể thằng Pha nghỉ học

có thể mẹ Lung xách bầy heo con xiết nợ

có thể trà trong loong đã sạch bách

như niềm tin ngày mai tươi sáng cạn kiệt

có thể phong thư đã được xé từ lâu

nhưng không ai đọc, dưới phố em đã về có thể

trái tim tôi lần nữa đập thiếu trật tự

hoặc sẽ vĩnh viễn thôi đập

như một công văn vừa dán gởi trả lại

như cuốn sách bị tháo bỏ. Như một bài thơ…



ĐỜI MƠ HỒ (II)

hương lộ vô danh tuổi thơ tôi với thằng Lung chạy rong

vừa được đặt tên Hoài Thanh, Lưu Hữu Phước

đường Tự Do tuổi trẻ tôi ưa lang thang

sau 75 nó làm Đồng Khởi

có thể mai lại thích tên nào khác

có thể thằng Lung đã chết trận Hạ Lào

31 năm mẹ Min chờ, có thể

nó còn sống, đã vượt biên, lấy vợ giàu, có lẽ

bỏ rơi con Tám, bỏ quên mẹ già vô phước nó

thằng thất đức, thằng mất dạy

ừ, thà nó thất đức, mất dạy đi chứ đừng chết

cái Lớn tháng sau xin nhập được KT3(1), có thể

20 năm hết đời “tạm trú trên đất nước mình”(2)

đồ hộ khẩu chết tiệt

có lẽ thế giới đang bị khủng bố đâu đó

có lẽ lựu đạn hạt nhân sắp được chế đâu đó

sắp được quăng đâu đó, có lẽ

có thể dịch cúm

có thể nền văn hiến sắp nhiễm trùng

có thể một cái gì đó sắp đố

sắp đổ lên một cái gì đó 

đè nát một cái gì đó

xóa một cái gì đó

có thể sợ hãi vừa mọc lên đâu đó

các trang Web văn nghệ vĩnh viễn đóng, có thể

cho con lộ vô danh tôi phóng xe từ Núi Xám

hết làm khoái mỗi cuối tuần

có thể

thằng Lung vẫn còn sống

mẹ Min còn hy vọng.

------------

(1) KT3: hộ khẩu thường trú tạm thời.

(2) Tên một tít báo phát hành ngày 10.06.2004 tại Việt Nam.



ĐỜI MƠ HỒ (V)

chả rặn nổi mục tiêu bé con sống qua ngày

chả có lấy nửa mảnh tình rách nào để nhớ

suốt ngày        thấy núi là núi sông là sông

thèm kể chuyện về mình

thèm nghe kể chuyện về mình

ôi là ngốc

thành phố buồn        nhớ không em

nhớ

nhưng hết nhớ nổi đoạn nhạc sến từng hát

có lẽ kí ức vừa rơi đâu đó

thói quen     mỗi chiều mỗi đóng chuồng bò

thôi thì     thôi nhé thì        thôi

chiều nay có chuyện/việc nào làm không chả hiểu

tàu vừa hụ còi qua

tàu đi         tàu         lại đi rồi

thì thôi còn

một góc         trời chênh vênh

câu thơ sẽ không bao giờ được đọc lại

(ít nhất được đọc lại như xưa)

cả bài thơ sắp viết         sắp in          sắp tặng

không gì cả

thấy        núi chẳng là núi sông chẳng là sông

vẫn chưa thể làm xong một bài thơ

lạc hậu.



ĐỜI MƠ HỒ (VI)

sẽ có người mới hơn có kẻ cũ hơn

có người cấp tiến hơn có kẻ bảo thủ hơn

bảo thủ hơn hôm qua hơn hôm kia, ai biết được

mơ hồ đời

mơ hồ Nguyễn nhà văn mơ hồ Trần giáo sư mơ hồ

lũ sẽ quét bạo hơn và rút nhanh hơn

giá phân lên bất ngờ hơn

chất lượng thuốc Tây xuống mơ hồ hơn

bài thơ hay bất ngờ giữa một tập thơ tẻ nhạt

thơ ngẫu hứng và phê bình đột hứng

mưa Sàigòn đột hứng hay nắng Đàlạt ngẫu hứng

như loài bão miền Trung

như loài thơ Việt Nam

tôi rồi có ngày sẽ cũ sẽ bảo thủ sẽ hủ

như ông nhà phê bình một sáng thức giấc

cũng có thể sớm hơn hay muộn hơn đôi chút

cũng có thể tệ hại hơn, có lẽ

không chỉ một hay hai thế kỉ qua

chắc chắn rất nhiều thế kỉ đã qua và sắp tới

nhân loại sai & lầm

chỉ có ta duy nhất đúng chỉ có ông

duy nhất đúng

chỉ có

đời mơ hồ

biết đâu tôi rồi cũng y chang như thế, có lẽ!



ĐỜI MƠ HỒ (VIII)

hay tổ tiên tui sống ác

hay ông bà tui bỏ tù hoặc sát hại nhiều người

hay kiếp trước mẹ tui ăn cay nên đẻ rơi tui xóm ổ chuột

hay kiếp trước cha tui ăn độn nên mấy cú đi không lọt

để cả đời làm công dân Núi Xám

hay kiếp trước tui là chim nên kiếp này tui làm con ếch

kêu ồm ộp ngoài mưa (bắt chước Inrasara)

thật to

hay kiếp trước tui cà lăm nên kiếp này tui làm nhà văn

ở Việt Nam (vay Đinh Linh)

ú ớ u ơ máy vi tính [tình]

ôi sao đời tui khổ thế này

tui biết làm gì trong mùa thu năm nay (mượn Phan Nhiên Hạo)

cả những mùa thu kiếp sau nữa

hay lại phải làm thơ?



NHỮNG MẢNH ĐỜI VỤN (I)

Họ đi

Về phía những ngọn đồi

Phía bên kia những ngọn đồi

Tôi tưởng tượng 50 năm trước

Họ di chuyển bằng xe trâu hay lội bộ

Hơn 30 cây số băng rừng mà

Thầm phục lòng thành kính của họ với người đã khuất

Họ quỳ xuống từng nhóm một

Tuần tự, không đầy năm phút cho cuộc lễ

Họ nói chuyện với những linh hồn

Họ phả cát cho bằng

Những bàn tay nhăn nheo vuốt nhẹ những nắm cát

Như phả những linh hồn

Có lẽ qua năm đã nhăn nhúm

Đã nhàu nát vì nắng gió, vì

Lo lắng cho người ở lại, ai biết được

Họ phả, nhanh hơn, còn dành cho nhóm sau

Họ trở về

Thằng Út đâu? Xách cho cha mầy vài xị đế.

___________

* Bài thơ có sử dụng các chất liệu trong bài viết “Lễ Ramưwan của người Chăm Bàni - Ninh Thuận” của Inrasara (Tạp chí Kiến thức ngày nay, số 304, 1999).



NHỮNG MẢNH ĐỜI VỤN (II)

Lên núi không trót về thành không xong

tui là kẻ vướng kẹt

đồi trung du trọc đầu nắng đốt

Ra bắc bất thành vào nam chẳng trọn, tui mắc kẹt

gió bão miền trung muôn năm làm nũng

tui là khúc gỗ mục lũ không thèm cuốn đi đâu

Như ông anh mắc kẹt giữa hai làn đạn Hạ Lào

vướng kẹt trại Thái Lan là tui, mắc kẹt Núi Xám cũng là tui

mắc kẹt mẹ thằng Lung đầu thôn

tui nhớ thương môi cong em cuối chợ

Như thằng bạn mắc kẹt giữa chai rượu gạo với két bia 333

tui mắc kẹt giữa đôi bờ hư thực

(nói oai thế: giữa làm thơ và viết báo, đúng hơn)

Như bạn văn tháng tháng chơi hụi hốt huê chót chắc ăn, làm thơ cứ vô thường mà nỗi niềm quằn quại

tui mắc kẹt giữa vô thường và huê chót

Mẹ Lung bảo mắc kẹt vì anh mắc kẹt là ông

em ôi em thật đáng yêu là đời mắc kẹt



VIỆT KIỀU

Việt kiều

mang đô la vào thì được

mang thơ vào thì không

Việt kiều

mang đề án xây dựng nông thôn vào thì được

mang tạp chí Hợp Lưu vào thì không

mang nỗi niềm hoài hương, Sida, tiếng Mỹ bồi, phim sex nặng, kiểu tóc, nỗi hãnh tiến ngu ngốc, Laptop đời mới hay mọi mọi Tivi thẩy thẩy Cup nghĩa địa vào thì được

mang Văn học, Thơ, Văn, Talawas, Việt vào thì không

Việt kiều

xác vào thì được

hồn vào thì không



NHÀ VĂN (I)

Vì lo đói no nên ta không có tác phẩm lớn

Vì lo oánh giặc ta không có tác phẩm lớn

Hòa bình ta không có tác phẩm lớn

Vì trói buộc

Cởi trói ta không có tác phẩm lớn

Vì đóng cửa

Mở cửa ta không có tác phẩm lớn

Vì bảo thủ

Đổi mới ta không có tác phẩm lớn

Hậu-đổi mới ta cũng không có tác phẩm lớn

Mất tự do

Tự do ta không có nổi tác phẩm lớn

Trong nước ta không có tác phẩm lớn

Bay nhảy tận Đức, Pháp, châu Úc, châu Mỹ ta không có tác phẩm lớn

Vì, bởi, do nên nó như rứa như rứa

Nhưng tác phẩm lớn là quái quỷ gì nhỉ?!