Ái Điểu

“Còn duyên đóng cửa

kén chồng

hết duyên bán quán

ngồi trông bộ hành”

(Ca dao)

 (Dựa theo truyện Hai Phật cãi nhau trong Thánh Tông di thảo)

Mai An Nguyễn Anh Tuấn

Kịch bản phim truyện ngắn dành cho sinh viên đạo diễn điện ảnh làm phim thể nghiệm.

1. Sân chùa - Ngoại - Ngày

Một ông vua trạc tuổỉ 50 cải dạng thành khách hành hương, vi hành cùng một tiểu đồng tới một ngôi chùa quê. Ông say sưa chiêm ngưỡng cảnh chùa, thỉnh thoảng trò chuyện với chú tiểu đồng.

 Ngu Yên

I. Bối cảnh lịch sử và cuộc khủng hoảng triết học Phương Tây

Để hiểu tại sao Martin Heidegger được coi là một trong những triết gia vĩ đại nhất thế kỷ 20, chúng ta phải trước tiên hiểu bối cảnh triết học mà ông xuất hiện. Đầu thế kỷ 20 đánh dấu một thời điểm khủng hoảng sâu sắc trong triết học phương Tây. Các hệ thống triết học vĩ đại của thế kỷ 19 – từ chủ nghĩa duy tâm Đức của Hegel đến chủ nghĩa thực chứng của Comte – dường như đã cạn kiệt khả năng giải thích thực tại.

 VASYL STUS: HÀNH TRÌNH THI CA VÀ KHÁT VỌNG TỰ DO

Lê Thọ Bình

Vasyl Stus (1938–1985) là một trong những nhà thơ kiệt xuất của văn học Ukraina hiện đại, nhưng đồng thời cũng là biểu tượng của khát vọng tự do và sự bất khuất trước chế độ toàn trị.

 Hoàng Dũng

 Ái Điểu

Ngài Z cần có một kẻ thế thân. Việc này bí mật, chỉ có Ngài Z, Kẻ Thế Thân và duy nhất một người trong tổ chức biết.

 Lê Hải

Cho tới thời điểm hiện tại, chúng ta biết có ít nhất hai đạo sắc phong của các hoàng đế triều Nguyễn phong cụ Phan Thanh Giản lên hàng thần linh để được dân phụng thờ.

Nguyễn Ngọc Chu

Một bài viết rất đáng đọc và rất đáng suy ngẫm, đúng nghĩa “viết bằng trách nhiệm công dân và tư duy khoa học”. Cách TS Nguyễn Ngọc Chu bóc tách vấn đề địa tô – doanh thu – quyền phát triển đất chặt chẽ, mạch lạc và lạnh lùng như một bài toán lớn, nơi mỗi giả định đều được đặt trên nền quy chuẩn, mỗi con số đều có logic nội tại, không hô hào, không cảm tính. Đúng phong cách của một TS Toán học: lập luận không dựa vào niềm tin, mà dựa vào cấu trúc và hệ quả.

 Lê Vĩnh Tài

1. Mỗi tối, phố núi sáng lên bằng thứ ánh sáng trơn tuột như da cá basa, vì phòng Triển Lãm Số 0 mở cửa. Mọi người bảo nhau: “tác phẩm nào được treo ở đây sẽ ngay lập tức trở thành kinh điển.” Không ai dám hỏi kinh điển là gì, vì kinh điển tức là: đã được treo lên.

 Tino Cao

Một năm sau khi Han Kang được xướng tên ở Nobel Prize in Literature, việc trở lại với văn chương của bà diễn ra trong một trạng thái khác hẳn. Không còn những ánh chớp của khoảnh khắc vinh danh, cũng không còn nhu cầu đọc tác phẩm như một lời chú giải cho quyết định của một thiết chế văn học. Giải thưởng ở thì hiện tại của việc đọc đã rút lui khỏi trung tâm để lại văn bản trong sự trần trụi của nó. Chính trong khoảng lùi ấy, văn chương Han Kang hiện ra trọn vẹn trong logic nội tại, tách khỏi vai trò phản hồi thời sự để trở thành một lao động làm chứng dai dẳng, kiên nhẫn và không nhượng bộ, lần theo và phơi lộ những tầng lịch sử bị quyền lực chôn vùi và đẩy vào câm lặng.

 FB Nguyễn Phương Mai

TUYỂN QUÂN – HAI CUỘC CHIẾN VÀ HAI KẺ THÙ

Trong những kỳ trước, loạt bài về cuộc chiến ở Ukraine đã miêu tả cảnh bom đạn (bài 1), sự đổ nát (bài 2) và cách người Ukraine sống sót trong cuộc chiến (bài 3). Bài viết kỳ này nói về những thách thức nhân lực và hậu cần của quân đội Ukraine - một vấn đề khá nhạy cảm với chính quyền Ukraine.

 Dương Thắng

“Trăm năm tính cuộc vuông tròn

Phải dò cho đến ngọn nguồn lạch sông".

(Truyện Kiều)

1. Dưới cái tên “Trăm năm tính cuộc vuông tròn”, triển lãm mới đây của nghệ sĩ thị giác Doãn Hoàng Kiên đặt người xem vào một tình thế vừa hiển nhiên vừa bấp bênh: ai cũng nhận thấy “vuông” và “tròn” là những dạng thức cơ bản của thế giới khả thị (hình học sơ đẳng, ký hiệu tối giản, mô-típ trang trí), nhưng càng đi sâu vào không gian trưng bày của triển lãm, những cái “vuông–tròn” này lại biến thành một vấn đề hơn là một hình dạng. Ở đây, nó không còn chỉ là đối tượng của thị giác; nó còn là luật chơi, là nghi thức, là một cách “tính” (tính toán / tính sổ) để đo đạc khoảng cách giữa hỗn độn và trật tự, giữa ngẫu nhiên và tất yếu, giữa vết tích cá nhân và bộ mã chung mà cộng đồng có thể đọc được. Từ một trong những đối tượng khả thị khá quen thuộc, “vuông-tròn” của Doãn Hoàng Kiên nhanh chóng trở thành một lời thách đố khi chúng ta muốn đưa nó nhập vào cõi của những thứ “khả niệm”.

  Truyện Phạm Đình Trọng

MƯỜI TÁM

Bà Đằm và Mạnh trên toa ghế ngồi trong chuyến xe lửa Bắc - Nam thời đường sắt xuyên Việt mới khôi phục sau chiến tranh. Những toa tàu xám xịt, cổ lỗ, rệu rã, đủ chủng loại: toa khách ghế gỗ ngang, toa khách ghế gỗ dọc, toa chở hàng trên sàn còn lớp vụn phân bón phốt phát, toa nào cũng đều lèn chặt người. Người chen chúc hai đầu toa. Người đánh đu ở bậc lên xuống. Người ngồi vắt vẻo trên nóc toa. Đoàn tàu ỳ ạch bò trên cua đường sắt lượn sát biển. Mặt trời vừa lên khỏi biển. Những tia nắng lấp lánh xuyên qua mây, dát bạc trên ngọn sóng.

BÀI THƠ ĐIÊN

Ta yêu những lời phát sáng nội tâm trong bóng đêm hoang tàn lộng gió

Ta yêu ngọn lửa tâm hồn đi qua những con người khổ đau bất hạnh

Ta yêu những nỗi kinh hoàng từ trái tim vách đá sầu tư của đại dương bảo tố

Ta lấy trộm những giấc mơ đem đến từ chiều sâu của trí tuệ thánh thần

 FB Nguyễn Phương Mai

KIÊN CƯỜNG – SỐNG CHUNG VỚI BÃO

■ ĐẶT LẠI TÊN CHO NỖI SỢ

Ở Hà Nội ngày xưa, cứ tới 12 giờ trưa, từ Nhà Hát Lớn sẽ vang lên một hồi còi dài và to. Với tôi, hồi còi ấy báo hiệu giờ người lớn nghỉ làm, giờ trẻ con trốn ngủ trưa đi bêu nắng, giờ đường phố vắng hơn để chơi nhảy dây, trốn tìm.

 Hoàng Quốc Dũng

 (Tất cả chúng ta thật lòng nói dối. Tất cả chúng ta đều không vô tội. - Hoàng Nhuận Cầm)

Ái Điểu

1-

Thường lệ, từ ngày về hưu, cứ đúng năm giờ ba mươi phút sáng ông Dư đạp xe đến quán cà phê con Ba Bốc.

Ly cà phê đen mười hai ngàn. Rẻ, đương nhiên là không ngon. Nhưng ông Dư tìm thấy cảm giác của thời trai trẻ. Một mình giữa nhiều người, độc lập nhưng không lẻ loi. Kiểu lãng tử ông thích mà không được sống.

Thỉnh thoảng ông có nhìn trộm khe ngực của con Ba Bốc, khi nó vô tình để hở lúc cúi xuống. Chỉ vậy thôi, ông không có cử chỉ hay lời lẽ nào thiếu đứng đắn.

Vậy mà hôm đó, khi ở quán con Ba Bốc về, ông Dư thấy vợ ông nhìn ông khác lạ. Bà lại có nói: Người ta bán cà phê giả, toàn chất độc, uống ở nhà cho an toàn.

Đến bữa ăn trưa, có vợ chồng đứa con trai và hai cháu nội, vợ ông nói với con dâu: Ba tụi mày thích ăn rau sống, mà rau non.

Đứa con trai tiếp lời: Ăn rau tốt, nhưng họ xịt thuốc. Độc hại lắm, chuyển qua các loại củ nấu chín cho an toàn.

Vợ ông triển khai thêm: Thời này nhiều thứ bề ngoài mơn mởn mà hư thúi bên trong.

Ông Dư có cảm giác họ đang nói bóng gió hành động ông nhìn vú trộm.

Từ đó, để an tâm, ông uống cà phê tại nhà. Không ra quán con Ba Bốc nữa.

Bữa ăn khác, đứa con dâu lại nói: Ba đừng chở mấy cháu đi chơi nữa, xe cộ đông đúc, ba lái yếu.

Bà vợ ông châm thêm: Già rồi ham hố gì nữa, hạn chế đi lông bông để khỏi tai nạn. Xảy ra chuyện khổ lắm.

Ông bị ám ảnh vợ ông nghi ngờ ông lén đi ăn chơi, sa đoạ hoặc gặp một người phụ nữ nào đó. Ở nơi này, thời chưa vợ cũng nhiều thiếu nữ thích ông. Vợ ông có biết vậy.

Ông bỏ luôn thói quen mỗi chiều chạy chiếc xe Cub 81 cà tàng quanh phố xá, hoà mình vào nhịp sống.

2-

Cứ như vậy, ám ảnh bị nghi ngờ, tâm trạng lo sợ tăng dần, bủa vây ông Dư. Dần dần, chính ông cũng hoài nghi mọi thứ.

Đi khám bịnh ông sợ gặp bác sĩ tại chức. Uống thuốc ông sợ thuốc giả. Ra đường lo bị xe của đứa bằng lái giả đụng. Đi chùa, ông ngại gặp sư hổ mang.

Thời đại gì mà đụng đâu gặp đồ giả đó. Ngay cả người khùng cũng có khùng giả. Không khùng mà có giấy chứng nhận là khùng.

Hoài nghi làm ông Dư sợ hãi vu vơ. Có lúc ông tự hỏi chính mình: Ông đã trải qua chiến tranh cận kề cái chết, thương tật. Ông cũng qua thời kỳ gian khổ. Những lúc đó ông lại không ngờ vực, khiếp nhược như bây giờ.

Giả trá, gian xảo từ mầm mống thì kết quả làm sao trung thực được.

Vậy mà có một thời gian dài tâm trạng ông bình yên với niềm tin ngây thơ vào xã hội tốt đẹp sẽ có trong tương lai. Bây giờ, ông hết tin được.

Nghèo khổ mà tin tưởng dễ sống hơn khá giả mà hoài nghi, sợ hãi.

Ông rùng mình khi nhận ra chính ông cũng nói dối và có tội.

Suy tư một thời gian rồi ông tự giải thoát: Già rồi, cũng hết đời người rồi, có gì đâu mà lo sợ, mặc kệ mọi thứ, sống như mình muốn cái đã.

3-

Nghĩ vậy, nên chiều nọ, sau nhiều ngày dài không ra khỏi nhà, ông Dư lại lấy chiếc xe cà tàng đi bát phố.

Ông chạy xe chậm rãi qua những ngõ vắng. Ông quên hết cái nhìn, câu nói ám chỉ của vợ con. Trong đơn độc, ông thấy bình yên, tự do, sảng khoái.

Ông lạc hướng, đến một ngõ vắng. Đã chạng vạng chiều.

Một người phụ nữ đứng tựa gốc cây, trong bóng khuất nhá nhem ánh đèn đường, gọi: Anh gì ơi, cho em hỏi chuyện này.

Ông Dư ghé xe sát vào người ấy, dừng lại.

Ông nghe thoang thoảng mùi nước hoa và mùi đàn bà. Ông nhìn vào khe ngực của nàng.

Nguồn sinh khí lâu nay lắng đọng bây giờ lại dâng lên.

Nàng nhỏ nhẹ nói điều ma mị gì đó.

Không hoài nghi, không sợ hãi, ông đi theo nàng xuyên ngõ hẹp, vào một căn nhà.

4-

Bóng tối của căn phòng vừa đủ để ông Dư thấy bộ ngực trần hư ảo, hấp dẫn của nàng.

Ông úp mặt vào. Tựa hài nhi tìm hơi sự sống. Ông hít lấy hít để như từ lâu không có dưỡng khí.

Ông bấu víu vào nơi đó. Nơi khởi nguồn của đời người. Dung tục nhất mà huyền diệu nhất.

Ông vồ vập như con vật đói mồi.

5-

Một tiếng nổ vang sát thái dương. Ông Dư thất kinh, choáng váng.

Đèn bật sáng. Người phụ nữ đẩy ông ra, ôm lấy ngực la lớn: Bể vú tui rồi. Ông già làm nổ vú tui rồi.

Ông Dư vuốt mặt mình. Có ít nước nhầy trên mặt của ông.

Ông chưa kịp định thần thì một gã bặm trợn đẩy cửa vào phòng nói: Ông già làm bể vú giả rồi. Giờ tính sao đây? Đem ông này về phường cho chính quyền xử. Già rồi mà chơi bạo lực quá đáng.

Ông Dư mất hết hồn vía. Ông nghĩ đến sự đay nghiến, dằn vặt của vợ con ông.

Ông lắp bắp nói: Đừng, đừng đi đâu hết. Có gì cứ tính. Tui đền cho.

Gã nọ nói: Đền tiền làm lại cái vú giả một trăm triệu. Ông không có tiền đưa ngay thì ký giấy coi như mượn nợ. Cứ mỗi tháng trả chậm phải trả mười triệu tiền lãi.

Gã nhanh gọn lấy căn cước của ông, điền chi tiết vào tờ giấy nợ đã chuẩn bị sẵn.

Ông Dư ký giấy, không đọc lại.

Việc cần thiết nhất là phải giấu vợ con ông. Thà chết còn hơn để họ biết.

6-

Vợ con ông Dư chưa biết chuyện tày trời đã xảy ra. Tạm thời ông được yên ổn để tìm cách gỡ rối.

Số tiền một trăm triệu ông không thể nào có để trả, nên tạm thời chỉ có thể trả lãi mười triệu mỗi tháng.

Cả đời, ông chưa bao giờ khốn đốn, bí bách như lúc này.

Ông cũng biết mình bị dàn cảnh lừa đảo. Mà báo chính quyền tức là tự lộ chuyện ăn chơi của mình. Vợ ông có thể trả số tiền đó, nhưng ông sẽ tiếp tục sống ra sao khi thanh danh đã ô uế.

Vừa tìm cách kiếm tiền trả cho đám lừa đảo, vừa giấu vợ con. Trả lãi được hai tháng, ông Dư hết khả năng xoay sở.

Ông giựt mình khi có điện thoại gọi đến. Ông hoảng hốt khi vợ ông nhìn ông.

Ông như một con thú hiền lành đang bị đám thợ săn vây khốn.

Trong rối ren, bế tắc ông Dư loé lên ý nghĩ kỳ quặc: chỉ có sự dối trá mới thắng được dối trá. Và khi không còn nghĩ đến tự do con người sẽ thấy bình an.

7-

Ông Dư châm lửa, ném cái lon nhét giẻ tẩm đẫm xăng vào góc phòng.

Lửa cháy rực rỡ, mãnh liệt, huy hoàng.

Hào khí bùng dậy. Ông rút súng, lựu đạn ra uy hiếp người đang phát tiền của ngân hàng.

Ông oai vệ ra lệnh: bỏ tiền vào cái túi này. Ai manh động ta bắn, ném lựu đạn.

8-

Ông Dư xách túi tiền ra ngồi ở chiếc bàn dưới gốc cây trong sân ngân hàng.

Ông đặt súng, lựu đạn, túi tiền lên bàn. Chính những thứ đồ giả này đã giúp ông đạt được mục đích.

Ông khoan khoái rút thuốc ra, châm lửa hút.

Từ nay, ông không còn sợ những cú điện thoại đòi nợ. Không còn né tránh những cái nhìn soi mói của vợ con.

Không còn lo âu những điều gian trá trên đời này nữa.

Thế giới mà ông đã sống có thể giả mạo mọi thứ. Nhưng nơi giam cầm chắc chắn là có thật.

Ông hân hoan khi tìm ra lối thoát cho mình. Tìm thấy đất lành của ông.

Tiếng còi hụ vang rền như tiếng kèn mừng lễ hội. Nhiều người mặc cảnh phục tiến đến phía ông Dư.

Trong khoái cảm tột độ, ông Dư thấy mình là chim. Sắp bay vào bầu trời vô ưu, tự do.

Ông nhảy chân sáo quanh gốc cây. Hai tay dang rộng vỗ cánh. Ông sảng khoái hót vang chíu chiu… chít chiu… chíu chiu…

 Lê Hồng Lâm

Left-Handed Girl (Cô Bé Tay Chiêu) của nữ đạo diễn Thái Thực Tinh (Shih-Ching Tsou), đại diện cho điện ảnh Đài Loan đã lọt vào shortlist (top 15 phim) tranh giải Best International Film tại Oscar năm 2026 vừa mới công bố hôm nay. Lần gần đây nhất điện ảnh Đài Loan đạt được thành tích tương tự là bộ phim The Sun (Dương Quang Phổ Chiếu) của đạo diễn Chung Mạnh Hoành, năm 2020.

 Thanh Hằng

Bị cáo là Trí Tưởng Tượng, bị khởi kiện với tội danh cực kỳ nghiêm trọng: không đúng thực tế, sai logic, gây hoang mang cho một bộ phận công chúng luôn yêu cầu văn học phải có phụ lục, sơ đồ, chứng cứ vật lý và xác nhận của ba bộ môn khoa học tự nhiên.

Truyện Phạm Đình Trọng

MƯỜI LĂM

Trở vào lều thấy Mạnh ngồi trên chiếc ghế thấp, dựa lưng vào vách lều trát bùn nhào rơm đang chuyện trò với Lành, bà Đằm vội kéo chiếc hòm gỗ ở góc lều ra chỗ Mạnh và bảo:

-  Anh ngồi chiếc ghế thấp mẹ con tôi ngồi ăn cơm phải bó gối, mỏi chân. Anh ngồi lên đây.

 Nguyễn Hoàng Văn

Liệu, từ đây, tiếng Việt sẽ… xanh hơn theo màu của những “thông tin” tràn ngập xã hội, sau chỉ thị từ cấp cao nhất là phải “phủ xanh thông tin tích cực”?[1]

 Huy Bảo

NHÂN VẬT: 

Người chồng

Người vợ

Người buôn đồ cổ

___

Cảnh 1

Không gian là một ngôi nhà ở miền Nam Việt Nam. Lối bày trí nội thất có thể tùy ý. Người chồng và Người vợ xuất hiện trên sân khấu từ đầu. Người chồng ngồi trên một cái ghế bập bênh. Đang đọc báo. Người vợ ngồi cạnh cửa sổ. Nhìn ra phía khu vườn bên ngoài. Người buôn đồ cổ xuất hiện một lúc sau. Ông ta đi qua đi lại trước cửa ngôi nhà. Thỉnh thoảng nhìn lên trời rồi nhìn đồng hồ.

 FB Nguyễn Phương Mai

ĐỔ NÁT – SỰ HỦY HOẠI TINH THẦN CỦA CUỘC CHIẾN

■ BÃI CHIẾN TRƯỜNG TÂM LÝ

Trong năm đầu tiên của cuộc chiến, người Ukraine ngỡ ngàng trước sức mạnh của chính mình. Không ai có thể tưởng tượng quân Nga bị đẩy lùi nhanh đến thế. Người ta truyền tai nhau những câu chuyện lính Nga phải trốn trong tầng hầm, phải ăn trộm ô tô, thậm chí cả xe đạp để bỏ chạy.

  (Suy nghiệm thị giác về bệ tháp Dương Long)

Lê Trọng Nghĩa

Không ít lần tôi đến với tháp Dương Long. Mỗi lần đến là mỗi lần tôi lại ngẩng lên theo thói quen: nhìn chiều cao, nhìn sức vươn, nhìn cái uy nghi của kiến trúc như một câu khẳng định. Nhưng càng làm nghề lâu, tôi càng hiểu: có những giá trị không nằm ở nơi dễ thấy, mà nằm ở nơi giữ nhịp cho toàn bộ công trình.

Lần này, tôi cúi xuống.

 (Đọc Xuyên qua mọi chiến tuyến của Nguyễn Xuân Thọ)

Dạ Ngân

Tác giả từng có cuốn đầu tay Hai quê hương cho tôi cảm giác tin cậy đặc biệt và tình bạn hình thành từ đó, dù chúng tôi không thường gặp hoặc liên lạc. Đến bản thảo cuốn thứ hai này, Nguyễn Xuân Thọ nhắn qua msg “Xem ra khó xuất bản, bà có thể viết lời giới thiệu và tìm một chỗ in nguyên vẹn cho tôi không?” Tôi cười ngất “Ông ơi, ông quan tâm toàn chuyện gay cấn mà Dạ Ngân viết lời giới thiệu nữa thì khỏi in luôn à nha”. Cuối cùng sách in ra, trót lọt nhờ giảm chữ này thôi chữ kia nhịn chữ nọ và nhà báo lão thành Nguyễn Thị Ngọc Hải bà đỡ mềm mại dễ thương nữa.

Truyện Phạm Đình Trọng

MƯỜI

Nắng đã ngập hết mảnh sân. Lão Hưỡu và ba người khách phương xa đã chuyển vào trong nhà ngồi. Con chó vàng đang nằm ở thềm chợt chồm dậy chạy ra cổng vẫy đuôi mừng đón một bà già cắp thúng bước vào cổng. Hai người Mỹ cũng hấp tấp ra cổng đón bà. Cô phiên dịch theo ra chưa kịp lên tiếng thì lão Hưỡu đã lanh lảnh:

 FB Nguyễn Phương Mai

Xin chia sẻ với mọi người loạt bài (và ảnh ở phần bình luận), ghi lại những quan sát của tôi sau gần 4 tháng sống tại Ukraine, Nga và một số nước trong vùng đệm của hai bên chiến tuyến (tháng 6-9/2025).

 Phan Tấn Hải

Nhà văn Trịnh Y Thư vừa ấn hành tuyển tập Theo Dấu Thư Hương 2, gồm nhiều bài viết trong nhiều chủ đề đa dạng, phần lớn là về văn học nghệ thuật, đôi khi là lịch sử, khoa học, xã hội. Tuyển tập dày 294 trang, đang lưu hành trên các mạng, như Amazon và Barnes & Noble. Nhìn chung, tác phẩm giúp độc giả soi rọi thêm nhiều cách nhìn đa dạng, mới mẻ, kể cả khi tác giả viết về những người viết chúng ta đã quen thuộc trong văn học Việt Nam, như về Ngô Thế Vinh, Đỗ Hồng Ngọc, Nguyễn Thị Khánh Minh, và nhiều người khác.

 (Nhân đọc Người xé mặt nạ của nhà báo Bùi Mai Hạnh)

Trần Ý Dịu

Một cuốn sách đáng để thức đêm đồng hành cùng hành trình tìm lại mình, LÀM BẠN CÙNG CÔ ĐƠN.

Tôi không biết nhà báo Bùi Mai Hạnh. Cho đến khi anh Cầm (nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm) ra đi. Những bài viết về anh của chị theo nhiều cách trồi lên khắp cõi mạng. Quả thực tôi có đọc nhưng cũng chỉ dừng ở đó vì chúng tôi không quen nhau. Tôi hiểu gia đình nào cũng có những vấn đề riêng, đặc biệt khi một trong hai hoặc cả hai mang tâm hồn nghệ sĩ. Vả lại, tôi, ở vai trò công việc đã có hơn 5 năm trong kíp làm việc trực tiếp với nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm. Một sắc diện khác, một gương mặt khác, một thái độ khác với những gì chị Hạnh ở vai trò làm vợ từng phải đối diện.

 Hoạ sĩ Phan Trọng Văn

Dù là một họa sĩ tự học, hành trình gần 20 năm gắn bó với nghệ thuật của Kim Chi lại mang vẻ tự nhiên như “duyên nghề”. Nữ họa sĩ sinh năm 1969 tại Sài Gòn đến với hội họa không từ trường lớp mà bằng đam mê thuần khiết, sự quan sát tinh tế và một loại kiên nhẫn lặng lẽ nhưng bền bỉ. Từ những ngày đầu còn loay hoay với chất liệu, chị từng bước định hình được lối đi riêng – nơi cảm xúc chân thành hòa cùng bản năng sáng tạo, tạo nên tiếng nói hội họa đặc trưng: mềm mại mà mạnh mẽ, dung dị mà đầy nội lực.

 Truyện Phạm Đình Trọng

NĂM

Lão Hưỡu lẳng lặng ra cổng, lách qua hai chiếc ô tô, hấp tấp bước đi. Đôi mắt lão nheo nheo, ánh lên vẻ cười cợt, khóe miệng cố giấu đi nụ cười thầm, gương mặt hồn nhiên, vô tư và hóm hỉnh. Lão đưa mắt nhìn quanh. Đường làng vắng hoe. Xa tít cánh đồng giáp đường số Hai, thấp thoáng bóng người lúi húi trên cánh đồng màu. Lão phăm phăm tiến lại phía đó.

TIẾNG GỌI CỦA CHIẾC BÓNG LINH HỒN

1-

cứ tự khắc mà vui

cứ tự khắc mà buồn

đôi khi bạn

đứng giữa ngã ba

ngã tư đường cuộc đời

bỗng dưng

thấy bơ vơ

bỗng dưng

nước mắt chảy

bỗng dưng

không còn thấy hy vọng

bỗng dưng

không còn thấy yêu thương gì hết trọi

trong lòng

chỉ còn nỗi phiền muộn và sự dửng dưng

gió đã luồn vào trái tim mệt mỏi

với đốm tro tàn kỷ niệm

 Phan Dương Hiệu

Đầu tiên là ưu tiên

Tiếp theo là phân loại

Cuối cùng là loại trừ

Đó là một con đường gần như không có lối ra, một khi đã lao vào thì khó mà thoát ra nổi. Một con đường mà thoạt nhìn ở bước khởi đầu mọi thứ dường như chỉ để nhân lên cái tốt, như dụ dỗ chúng ta đi theo, nhưng càng đi sẽ càng tăm tối, tăm tối đến tận cùng.

 Vũ Kim Hạnh

Hôm nay 18/12/2025 là ngày thân nhân và bạn bè vĩnh biệt chị Vũ Thị Ngọc Lan. “Chị Lan”, chúng tôi đều gọi thân mật chị như vậy, là vợ của nhà báo Tô Hòa, chị vừa qua đời khá đột ngột vì bệnh tim.

 Nguyễn Xuân Vượng

Tôi đã vài lần đi qua Nhật Bản, qua Tokyo, nhưng đi chơi đêm bằng taxi thì đây là lần đầu. Và chính trong chuyến taxi đêm ấy, tôi mới cảm nhận rõ vì sao taxi được xem như một biểu tượng văn hóa của Nhật Bản nói chung và Tokyo nói riêng.

 Truyện Phạm Đình Trọng

MỘT

Buổi sáng nắng đẹp. Chiếc ô tô com măng ca màu rêu, mái bạt tròn từ cổng doanh trại quân đội trên đường Trường Chinh, Hà Nội, tiến ra, hòa vào dòng xe nhấp nhô cuồn cuộn trên đường phố đang tầm đông đúc. Những hình ảnh quen thuộc của Hà Nội thanh bình nhưng nhốn nháo, xô bồ hiện ra và lướt qua khung kính ô tô. Đường Trường Chinh. Ngã Tư Sở. thảm cây xanh trước học viện Thủy lợi. Gò Đống Đa. Văn Miếu... Trong xe, ngoài người lái xe còn trẻ mặc quân phục, mang quân hàm thiếu úy, ba người còn lại đều đã có tuổi. Người tóc muối tiêu. Người tóc bạc trắng. Vẻ mặt ai cũng phong trần, dãi dầu nắng gió và toát ra vẻ điềm tĩnh, trầm tư của người từng trải và sự ung dung, thanh thản của người đã làm xong xuôi mọi bổn phận trong gia đình, mọi trách nhiệm với xã hội.

 Tino Cao

Những tiến bộ của di truyền học trong vài thập niên gần đây đã tạo ra một bước ngoặt lớn trong lịch sử khoa học về sự sống. Việc giải mã bộ gen người, sự phát triển của các nghiên cứu toàn hệ gen và sự ra đời của các công cụ chỉnh sửa gen chính xác đã làm thay đổi căn bản thành tựu y học hiện đại, đặc biệt trong chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền. Trong lĩnh vực y tế, những thành tựu này được nhìn nhận như một bước tiến mang tính khai phóng. Tuy nhiên, chính trong bối cảnh khoa học đạt tới mức tinh vi ấy, một xu hướng diễn giải vượt quá giới hạn khoa học cũng đang xuất hiện: xu hướng mở rộng gen học (genetics) – với tư cách là một ngành khoa học nghiên cứu về gen, di truyền và sự truyền đạt các đặc điểm sinh học thế hệ – từ mục tiêu chữa bệnh sang tham vọng tổ chức xã hội, phân loại con người và định nghĩa “giá trị” cá nhân ngay từ khi sinh ra.

 Phạm Xuân Nguyên

(Đầu đề bài này không phải tôi muốn giật gân, mà vì tôi muốn đặt thẳng câu hỏi để bàn luận vấn đề.)

Trong tiểu thuyết “Nỗi buồn chiến tranh” (NBCT) có chi tiết Phương bị hãm hiếp trên chuyến tàu hoả đi cùng Kiên vào phía Nam. Những người phê phán cuốn tiểu thuyết dữ dội mấy ngày qua cho rằng tác giả đã mô tả vụ hãm hiếp này do bộ đội gây ra, vì thế họ đã cáo buộc và đòi xét xử nhà văn Bảo Ninh về tội đã xúc phạm đến quân đội nhân dân Việt Nam.

 Đặng Tiến (Thái Nguyên)

(Khó như vụ gì ở Xứ Lạng mà dân mạng vẫn tìm ra huống hồ là tinh hoa tô-lịch!)

Xin gửi tặng bà bạn Khuất Thu Hồng – một trong những người đầu tiên lên tiếng về vụ này.

Thủa nước Nam phổ cập tiến sỹ,

Dân ngác ngơ rầu rĩ. Rồi cười.

Rằng là món ý truyền đời,

Sinh đồ! Ai thích! Xin mời! Ba quan.[1](*)

 Tô Hoàng

1- Báo giấy bây giờ ít ai đọc nên số ấn phẩm thấp, báo luôn luôn lo bị lỗ. Từ đó đồng nhuận bút thấp. Nhuận bút thấp thì ít ai viết, bài gửi về tòa soạn khan hiếm, mà bài đã khan hiếm thì sự tuyển chọn cũng dễ dàng, chất lượng bài kém là chuyện đương nhiên. Vì vậy báo giấy không còn sức mạnh ghê gớm như xưa, đừng lấy danh nhà báo để hù dọa các ông chủ doanh nghiệp mà vòi tiền, vòi quảng cáo đấy nghe!

 Đinh Thanh Huyền

Chu Hồng Tiến

Một lần, Chu Hồng Tiến bày trò thi làm thơ, tôi bảo rằng tôi chỉ không viết được như Chu Hồng Tiến thôi. Ấy là tôi nói thật bởi đã từng làm thơ, từng có giải thưởng (nhưng thơ không phải niềm đam mê của tôi). Rốt cuộc, tôi vẫn nhận lời thách thức, lập tức trong khoảng 5 phút viết ra một bài thơ hoàn chỉnh và nhận của Tiến tràng cười tán thưởng.

 [Rút từ bộ tư liệu ĐỜI SỐNG VĂN NGHỆ THỜI ĐẦU ĐỔI MỚI do Lại Nguyên Ân và Nguyễn Thị Bình tổ chức sưu tầm, bản đánh máy do Trung tâm VH-NN Đông Tây thực hiện]

TRẢ LỜI PHỎNG VẤN BÁO CÔNG AN THÀNH PHỐ VỀ CUỐN NỖI BUỒN CHIẾN TRANH CỦA BẢO NINH

NGUYỄN ĐÌNH ƯỚC - HUỲNH KHÁI VINH

PHÓNG VIÊN - Với tư cách là Viện trưởng Viện lịch sử Quân sự, Trung tướng có nhận xét gì về cuốn tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh?

                        Tác giả Nguyễn Viện

 Đặng Thân

Thời chiến, đã có những người hát nhạc tiền chiến, nhạc tình, nhạc vàng, nhạc xanh bị bắt đi tù, có người ngồi tù hàng chục năm như Toán xồm hay Lộc vàng. Thời bình, cớ sao không ai bắt bỏ tù những người chuyên hát những bài đầy máu me, súng đạn, đằng đằng sát khí (nhân danh hào khí), nhỉ? Ôi, “đường ra trận mùa này đẹp lắm”, “đi giữa ngày hội lớn”, “ta đứng đầu ngọn sóng / những luồng mạch tâm tư lay động loài người”…

 M. Trần

Tôi viết bài này không để bàn về tác phẩm Nỗi buồn chiến tranh. Tôi viết về sự ồn ào, nó hình thành thế nào, vì sao nó lan nhanh, và nó đang kéo câu chuyện đi về đâu, nhằm mục đích gì.

 Tino Cao

Từ Công Phụng không phải là một nhạc sĩ cần được “giới thiệu”. Việc giới thiệu ông thường chỉ làm lộ ra sự lúng túng của người viết. Nói gì đây khi không thể gắn ông vào một biến cố lịch sử cụ thể hay xếp ông vào một dòng nhạc đại diện, cũng không thể quy chiếu ông như một tiếng nói xã hội. Từ Công Phụng đứng ngoài hầu hết những tiêu chí quen thuộc mà tân nhạc Việt Nam từng dùng để xác lập giá trị. Chính vì thế, nói về ông buộc tôi phải thay đổi cách đặt vấn đề. Không thể hỏi ông “nói gì”, mà phải hỏi: ông đã từ chối nói những gì; và sự từ chối ấy có ý nghĩa ra sao.

 Lưu Trọng Văn

Gã được dụ khị làm diễn giả cho buổi ra mắt tự truyện Người xé mặt nạ của cô nàng Bùi Mai Hạnh. Nhận nhời thì phải đọc. Đâu dễ ngốn một tối dù phải lấn qua canh khuya hết 400 trang khổ to đùng. Khốn khổ nếu đọc được một trang là buồn ngủ.

 [Rút từ bộ tư liệu ĐỜI SỐNG VĂN NGHỆ THỜI ĐẦU ĐỔI MỚI do Lại Nguyên Ân và Nguyễn Thị Bình tổ chức sưu tầm, bản đánh máy do Trung tâm VH-NN Đông Tây thực hiện]

PHỎNG VẤN NHÀ BÁO NGUYỄN QUANG SÁNG VỀ QUYỂN NỖI BUỒN CHIẾN TRANH  CỦA BẢO NINH

NGUYỄN QUANG SÁNG

Cuốn tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh sau khi được giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam đã gây ra nhiều cuộc tranh cãi trong giới văn học. Nhiều bài viết phê phán tác phẩm này đã in trên các báo và dư âm của nó vẫn còn trong dư luận không chỉ riêng với văn học mà đã trở thành nỗi quan tâm trong dư luận quần chúng.

 Lê Học Lãnh Vân

Hổm rày, từ ngữ Lật Sử được dùng khá nhiều. Đọc diễn ngôn của các vị hăng hái hô hào "chống lật sử", “phải đấu tranh bảo vệ lịch sử nước nhà”, tôi hiểu từ ngữ Lật Sử được các ông dùng hàm ý một hành vi xấu xa, thiếu văn hóa, đảo ngược Sự thật Lịch sử theo cách hiểu của các ông về cụm từ này.

 Phan Thị Hà Dương

Giờ mình lại muốn đưa mẹ đi xem Song Lang nhất là khi mẹ thích Quán Kỳ Nam và mê cải lương. Không biết xem đâu.

Hôm nay mưa tháng 11 có buồn như mưa tháng giêng , đọc lại hồi mình đi xem Song Lang về.