Người phụ trách Văn Việt:

Trịnh Y Thư

Web:

vanviet.info

Blog:

vandoanviet.blogspot.com

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 22 tháng 6, 2025

Thơ Nguyễn Đức Tùng

 NGƯỜI ĐI CHÂN ĐẤT (CHƯƠNG 8)

                                                               Trường ca 

Ấn Độ. Tự do.

Chúng ta đã đến: trong tỉnh thức.

Tham biết là tham, giải thoát biết là giải thoát

Chúng ta đã đến. Chúng ta không đến.

Con bỏ lại tất cả, con đi qua

Bước chân của con dẫm lên cát bỏng

 

Trên tư duy mơ mộng

Có gì mà không có khổ đau?

Đừng chán nản, anh em, đừng chán nản

Nam Tông, Bắc Tông đều là một

Một giây tu tập cũng là tốt

Huống gì một ngày, huống gì một tháng, này những anh em

 

Đi theo con, đi trước con

Không ai là thầy của các anh cả

Niết bàn là thật, giới là thật, nhẫn là thật, đố kỵ là giả

Chúng sinh tranh cãi là thật, chó mèo cắn xé nhau ngoài bờ sông là thật

Tuổi già rơi rụng

Bầy ngỗng trời rời xa khi trời tối, kêu thương

 

Hãy để hồi chuông đổ, hãy để tội ác đổ xuống

Hãy để im lặng chế ngự nơi người chưa thành đạt

Bỏ tham dục, tham ngủ, tham ăn. Không dễ.

Im lặng một mình không phải vì im lặng

Im lặng vì lao vào cuộc chiến đấu, cuộc chiến đấu cuối cùng

Tôi chẳng còn gì. Không còn cả mùi hương.

 

Em gởi lại, bông hoa bên hàng rào

Gió thổi mặt hồ, thơm mùi của cơn mưa

Ham muốn lời ngon ngọt, chống lại tình yêu thật khó khăn

Người chống lại ham muốn suốt ngày ngồi trên lưng ngựa

Vó tung bụi cát mờ mà lòng anh chậm rãi

Thời gian đập cửa liên hồi, bóng chiều lạnh ngắt, miệng vực

 

Của đời, tôi mãi mê thu dọn nhé

Như kẻ sắp về

Về kiếp trước hay ra khỏi luân hồi

Ngửa tay mà xin đời bố thí

Lấy áo choàng che cho đạo hữu

Vây lấy chỗ bốn bề hồn nhiên mà giữ lại vầng trăng

 

Cái gì làm cho chúng ta trở nên điên dại? Cái gì làm cho chúng ta ngược đãi nhau?

Lòng tin, nỗi bơ vơ. Không nơi nương tựa

Xuất gia hay cư sĩ đều là tự nguyện

Hạnh Đầu đà không phải là cứu cánh. Con chỉ là sứ giả

Bậc hữu duyên lại gần, vô duyên thì xa lánh

Con đường gập ghềnh tranh luận

 

Sắc trời đổi màu, vạn vật đều là nước

Là gió, là cát bụi, là hạt giống, là tan tác

Là hối tiếc ngày qua, là tro tàn sau lửa

Nỗi hận thù lẫn khuất từ quê hương, đâu đây

Góc phố, mưa rừng, hẻm núi

Tưởng không thể qua, cuộc chiến đấu cam go

 

Thế mà sau cơn mưa bất ngờ mai nở trắng

Một cánh rừng ngôn ngữ

Chợ chiều đầy dây nhợ

Đám cưới qua rồi, tang lễ cũng qua

Ngọn lửa đèn của chúng ta còn sáng

Tâm trí con đi đường thẳng.

 

Gặp một hạt móc trên cành

Người nhịn đói, nhịn khát. Không đủ sao?

Quá xa nhau để tới. Quá gần để nhìn thấy

Bạn sẵn sàng chưa cho cuộc đi bất tận. Đi vào thiên nhiên

Con không biết điều gì đang tới

Tin tốt. Tin xấu. Tôi không hiểu

 

Đừng hỏi. Người đi cùng đoàn đang lạc lối

Hãy để họ quay về. Cuộc chiến đấu này một mình

Đi con đường thẳng tắp. Đi thẳng tới vô cùng

Dịu dàng, ác liệt, vắt kiệt thân tâm ý

Không hy vọng. Không thất vọng. Có mùa hạ đã tàn

Ve kêu vang bên rừng đã tắt

 

Ta gởi cho mình thế giới tan vỡ

Cái chết không che mặt, cái giả và cái thật

Gươm giáo tới thì ta chiến đấu

Thì ta không chiến đấu

Lá liễu xanh mi em vẫn dài

Ngồi im lặng thì sẽ hiểu.

 

Những người bạn đầu tiên vẫn đi sát bên tôi

Những người ăn phải nấm độc. Những người bị xé xác

Mắt không ngó tới người khác, chúng ta đi

Dĩ vãng đau buồn. Lòng ghê sợ

Tiếng chuông đuổi như bay. Bắt đầu từ lòng tin ấy mà đi

Cái đẹp quyến rũ làm ta rơi xuống. Trực giác kéo ta lên.

 

Hàng chữ liêu xiêu đỗ như xác thân ngà ngọc

Lò dò từng bước. Những người đi trước

Là anh em của tôi. Hai năm tròn. Những người mười tám tuổi

Hai mươi tuổi. Năm mươi tuổi. Ta đi vào xứ không hoa

Bên cánh nhạn bơ vơ tìm tổ

Nơi cuộc đời bồn chồn đứng đợi. Chật chội bức tường

 

Để lại một người trên sườn núi vắng. Thả một người đi

Rồi có khi gặp lại bên rừng mai trắng cũ

Bên nụ cười của trẻ thơ vô tội

Ngàn dặm xa, đất nước khuất mờ bóng núi

Ráng chiều lộng lẫy, chúng tôi đi về phía ấy

Nhớ quả thị vàng, nhớ canh rau muống

 

Nhớ ánh sao khuya. Lòng ta chớp giật

Sớm mai đời ngổn ngang giấc mộng

Dòng sông chảy xiết cuốn đi

Bông hoa ngạt ngào mùi thơm, con không dừng lại

Chúng ta yêu nhau lòng như cảo thơm

Trăng soi gương mặt người em. Hàng me bên đường phố

 

Thú dữ gầm gào trong lòng ta buổi ấy

Tôi muốn nằm xuống. Tôi không bao giờ nằm xuống

Khi không còn gì được giữ lại

Sự trống rỗng mà chúng ta chờ đợi

Sẽ trở nên toàn hảo

Thân xác của một người có thể làm đầy đời sống của người ấy

 

Tựa tiếng khóc câu cười. Như một chữ

Cô độc sinh ra. Em tới gần. Môi thơm đào lý

Tình yêu đầu tiên. Uống nước trong rễ cây

Tôi đã gần tới nơi. Bỗng thu nhỏ lại

Ánh sáng tỏa ra. Người đi mãi. Nhịp chân rất sâu

Gần tới giới hạn. Tôi là hình ảnh của tôi

 

Chúng tôi băng qua sa mạc, băng qua cánh đồng hoang dại

Y áo của tôi phơi trên tảng đá

Ánh sáng từ xa. Ánh sáng lại gần. Tôi ngồi một mình giữa những người khác.

Tôi không cô độc. Tôi chạm tay vào cánh tay anh em

Những người muốn biến thành tro bụi

Hôm nay mặt tôi rạng rỡ

 

Trở thành tấm gương

Trước mặt anh em

Trong lễ tang của chia rẻ và hận thù

Tôi lặng lẽ đi giữa những đoàn người

Cánh chuồn mặt nước. Chợ tan. Nhà chật

Lòng mình cánh cửa im ỉm khóa. Tôi phải làm gì?

 

Tôi ao ước mang đi một ít hạt giống của đất

Trên quê hương tôi, bên dòng sông, đất nước dã sử

Gió mùa cuối phố, tóc mây, thênh thang mùa hạ

Triều cường giăng bẫy, tôi mở rộng vòng tay

Mặc gió thổi, mặc tiếng nói sinh ra

Tôi sẽ chết. Thời gian thì không

 

Nó chỉ đi qua ngọn nến. Tay chạm vào

Rát bỏng. Sung sướng nhất là được ngồi

Dưới bóng mát của bạn bè nhiệt đới

Quả chín cuối mùa rưng rức rụng

Người cầm hoa ở Huế đứng bên đường

Họ không đến chào tôi. Họ chào con đường của đức Như Lai

 

Đi qua ngàn núi sông giận dữ, của hòa bình, của chiến tranh

Con chim bồ câu trắng trở về như khách lạ

Ngoài bãi sú, đồng chiêm, mây vòi vọi ngàn năm

Xóa đi nỗi thương yêu cuối cùng, người trong cuộc, người đứng coi, mùa giết chóc lớn

Đã tới. Con uống nước từng hớp nhỏ, nước mát ngọt

Không còn mát ngọt, không mùi vị, không ảo giác

 

Nếu linh hồn là có thật, bạn hãy đứng ngoài kia

Câu hỏi ở đâu? Câu trả lời ở đâu?

Bạn là điều mà tôi tin

Không nhìn thấy được

Bạn quay mặt về phía tôi

Quay mặt mãi, hết cả thời gian, gởi nhau sự kham nhẫn.

 

Đi chân đất suốt ngày, chúng ta đi từ trong bào thai

Chúng ta sinh ra vào buổi tối, trăng lên, gió thổi trong hàng cây

Nhờ thế một ngày đi mãi

Những khổ đau của nhân dân bỗng nhiên mất tích

Cuộc đời ngàn khuôn mặt, xuyên qua đám đông, người sang người hèn

Người văn hiến, người không văn hiến.

 

Người lo đời, người chẳng biết lo cho ai

Sống thác lòng mình, có những lúc thua cuộc trong trận đánh

Trên vực thẳm cuối cùng, con nhảy xuống

Nhưng lại bay lên, ngày nâng niu. Tổ quốc về quá chậm

Lao vào cái đẹp mà không chút đau buồn

Để im lặng rung chuyển đại ngàn.

 

Một trái tim ngừng đập

Đã trở lại bên đường

Thương em cánh cò lặn lội

Một chiều sương thương nhớ một chiều sương

Em có nhặt được lòng ta rơi rụng

Đời cần có ích mà ta không có ích

 

Hãy đi thật xa, hãy kéo dải lụa vàng

Đông Tây, trăng lên các nhánh

Con hãy còn nặng gánh

Không ngoái nhìn. Không tư lự

Để mặt đất ưu phiền

Bàn chân của người. Chạm vào gió thổi

 

 

Mà ghi lại như chuồn chuồn ghi trên mặt nước

Nhưng lửa cháy những ngôi nhà bên cạnh. Đi thôi. Về thôi. Thiếu chút từ tâm

Mà lòng sinh sợ hãi. Đầy lòng bao dung không biết sợ điều gì

Những kẻ sinh ra trong rơm rạ

Đâu biết những trời xanh dù không thích anh cũng phải thích

Trang giấy, lời kinh, ngọn đèn

 

Đời kết tinh và hoạn nạn

Mang tận tay người hạt giống trí tuệ

Trong khu vườn lặng im của tuổi trẻ

Vườn quê một mình

Bắt đầu bằng các dấu hỏi

Một người cũng vậy, một ngàn người cũng vậy thôi

 

Sẽ được thông báo về những ngôi sao phía trước

Hãy ngồi gần. Hãy đi gần. Đừng quyến luyến. Mai sau chim én bay về

Lau lách dằng dặt

Dãy ngân hà chiếu sáng tuổi thơ

Tan nát phù du bạn hữu, người đi qua miệng vực

Nghiêm khắc mà không giò bó.

 

Thanh thản mà tự do.

Say mà không ngã.

Yêu cái đẹp mà không yêu âm nhạc.

Xa rời cái đẹp lắm lời, lấy chờ đợi mà phục sinh nỗi khác

Giọt lệ thế kỷ đã khô

Đường đi thẳng.