(Giải thưởng đặc biệt của Ban Giám khảo Liên hoan phim Cannes 2024)

Trọng Thành

Tại Liên hoan Cannes năm nay, tranh giải Cành cọ vàng có một bộ phim đặc biệt: Những hạt giống của cây vả dại, của Mohammad Rasoulof. Hôm qua, 23/05, Ban Giám khảo và công chúng có mặt đã nhiệt liệt chào mừng đạo diễn nổi tiếng người Iran, người đã quyết định trốn khỏi đất nước để đến với Cannes.

Bộ phim chân thật và tinh tế phơi bày chân tơ kẽ tóc những xung đột, giằng xé, biến động dữ dội trong lòng xã hội Iran dưới sự cai trị của thần quyền Hồi giáo, đặc biệt thông qua đời sống gia đình của một “thẩm phán Toà án Cách mạng”. Nhân vật trung tâm trong phim, người cha gia đình, thành phần trụ cột của chế độ, KHÔNG CHẤP NHẬN nhìn thẳng vào sự thực để TỰ CHUYỂN HOÁ, mà tìm cách duy trì quyền lực đến cùng, cho đến khi rơi vào điên loạn.

QUAN CHỨC TRUNG THÀNH VỚI CHẾ ĐỘ đối diện với PHẢN KHÁNG TRONG GIA ĐÌNH

Phim Những hạt giống của cây vả dại kể về một giáo sĩ, được phong chức thẩm phán “Tòa án Cách mạng” Teheran đúng vào lúc phong trào phản kháng bùng lên khắp cả nước. Phim mở đầu với hình ảnh toàn cảnh một bàn tay ký vào thoả ước với quỷ dữ, của một quan chức lúc đó còn là một người vô danh.

Viên thẩm phán cao cấp của Toà án Cách mạng đối mặt với sự phi lý và bất công cùng cực của chế độ chính trị Iran. Hiểu ra được điều này, nhưng viên chức mẫn cán không ra khỏi VÒNG KIM CÔ Ý THỨC HỆ. Mâu thuẫn bùng lên trong chính gia đình ông ta, khi hai người con gái, là học sinh, sinh viên, tuyên bố ủng hộ phong trào, còn người vợ tìm cách giải hòa….

Những hạt giống của cây vả dại sử dụng các hình ảnh thật từ phong trào “PHỤ NỮ, MẠNG NGƯỜI và TỰ DO” bùng lên tại Iran cuối năm 2022 sau cái chết của một thiếu nữ trong đồn cảnh sát, chỉ vì “tội” không mang thực hành quy định mang khăn trùm theo ĐIỀU LỆ của chế độ thần quyền tại quốc gia này. Nhưng phim của Mohammad Rasoulof trước hết nói về những xung đột trong nội bộ gia đình của thành phần cốt cán của chế độ Hồi giáo.

NHỮNG HẠT GIỐNG của HY VỌNG

Những hạt giống của cây vả dại, tên gọi đầy tính ẩn dụ của bộ phim, gợi cảm hứng qua cuộc truy tìm tự do và thay đổi triệt để. Loài cây vả dại có lẽ là một hình tượng muôn mặt, bắt rễ lâu đời trong văn hoá Iran, và khu vực Lưỡng Hà, Địa Trung Hải từ hàng ngàn năm nay. Vả dại có khả năng thích ứng với các địa hình và khí hậu rất khắc nghiệt, vừa mang lại cho đời những trái quả ngon, vừa có khả năng làm thay đổi triệt để chính môi trường xung quanh.

Câu hỏi Điện ảnh liệu có thể thay đổi cuộc đời hay không một lần nữa đặt ra với Những hạt giống của cây vả dại. Bộ phim không khoan nhượng, phơi bày sự thực đến đường tơ kẽ tóc của Mohammad Rasoulof mang lại hy vọng.

HIỆN TẠI phim Những hạt giống của cây vả dại chưa có thời điểm công chiếu.

****

Đạo diễn Iran Mohammad Rasoulof tại Liên hoan phim Cannes, giương ảnh hai diễn viên chính trong phim, Missagh Zareh (trong vai giáo sĩ) và Soheila Golestani (người vợ). Ngày 24/05/2024. Scott A Garfitt/Invision/AP - Scott A Garfitt

Bộ rễ một cây vả dại ở Hawaii, Mỹ.

Cây vả dại tại một hoang mạc ở Iran.

Quả vả.