Diễn đàn Câu lạc bộ Văn đoàn Độc lập Việt Nam: Nghĩ về thơ (6) và (7)

Danh ngôn

“Thế giới này, như nó đang được tạo ra, là không chịu đựng nổi. Nên tôi cần có mặt trăng, tôi cần niềm hạnh phúc hoặc cần sự bất tử, tôi cần điều gì đó có thể là điên rồ nhưng không phải của thế giới này.”

“Ce monde, tel qu’il est fait, n’est pas supportable. J’ai donc besoin de la lune, ou du bonheur, ou de l’immortalité, de quelque chose qui ne soit dement peut-etre, mais qui ne soit pas de ce monde.”

(Albert Camus, Caligula)

“Tất cả chúng ta, để có thể sống được với thực tại, đều buộc phải nuôi dưỡng trong mình đôi chút điên rồ.”

“Nous sommes tous obligés, pour rendre la realite supportable, d’entretenir en nous quelques petites folies.”

(Marcel Proust, À l’ombre des jeunes filles en fleurs)

“Nghệ thuật và không gì ngoài nghệ thuật, chúng ta có nghệ thuật để không chết vì sự thật.”

“L’art et rien que l’art, nous avons l’art pour ne point mourir de la vérité.” (Friedrich Nietzsche, Le Crépuscule des Idoles)

“Mạng xã hội đã trao quyền phát ngôn cho những đạo quân ngu dốt, những kẻ trước đây chỉ tán dóc trong các quán bar sau khi uống rượu mà không gây hại gì cho cộng đồng. Trước đây người ta bảo bọn họ im miệng ngay. Ngày nay họ có quyền phát ngôn như một người đoạt giải Nobel. Đây chính là sự xâm lăng của những kẻ ngu dốt.”

“Social media danno diritto di parola a legioni di imbecilli che prima parlavano solo al bar dopo un bicchiere di vino, senza danneggiare la collettività. Venivano subito messi a tacere, mentre ora hanno lo stesso diritto di parola di un Premio Nobel. È l’invasione degli imbecilli.”

(Umberto Eco, trích từ bài phỏng vấn thực hiện tại Đại học Turin (Ý), ngày 10 tháng 6 năm 2015, ngay sau khi U. Eco nhận học vị Tiến sĩ danh dự ngành Truyền thông và Văn hoá truyền thông đại chúng. Nguyên văn tiếng Ý đăng trên báo La Stampa 11.06.2015)

Nghĩ về thơ (6) và (7)

(Viết tặng nhà thơ Nguyễn Hàn Chung)

Dương Thắng

Nghĩ về thơ (6): Vì sao phải làm nhiều thơ tình?

Tình yêu kiểu cổ điển rất đơn giản, cả đời chỉ cần làm một bài thơ tình là đủ. Tình yêu thời “thổ tả” này rất phức tạp và rộng lớn, không thể chỉ nói về nó một lần là đủ, phải nói về nó nhiều lần, phải làm ít nhất “36 bài thơ tình” như kiểu Dương Tường và Lê Đạt... Để hiểu tình yêu thời hiện đại, phải yêu hơn 10 lần (trong mộng tưởng)… Tình yêu ngày xưa là một tảng đá vững chãi không chia cắt ra được, tình yêu ngày nay mong manh dễ vỡ, hình thù thì cổ quái... Phải nhìn ngắm nó từ tứ phía, vuốt ve nó, ôm hôn nó, giận hờn nó, ghét bỏ nó, hắt hủi nó, phải giả vờ không còn quan tâm tới nó… Phải chia nhỏ tình yêu, phải phóng đại từng mẩu nhỏ tình yêu thành những vũ trụ mênh mông để có thể lang thang cả đời trong đó vẫn không thấy chán, phải nói về tình yêu theo một cách khác hẳn với những cách người xưa đã nói…

Nghĩ về thơ (7): Sự giống nhau khi vẽ và khi làm thơ

Giống như hội hoa, thơ ca mời gọi một cuộc phiêu lưu trí tuệ, cả hai ngành nghệ thuật này, bằng phương pháp đặc thù của mình, luôn xua đuổi sự già nua, sự bào mòn, sự lãng quên, luôn khơi gợi ra những nghịch lý, luôn mời gọi những hoài niệm quay về. Nếu có tồn tại một sự trao đổi hay một cuộc đối thoại giữa Thơ ca và Hội họa, đó là cả hai chỉ ra cái “nhìn thấy được để nhìn thấy cái không nhìn thấy được”. Cái được nói ra (trong thơ) luôn nằm trong một cuộc chiến giằng co với cái hư ảo bất định giống như cái được nhìn thấy trong tranh đã mở ra một cánh cửa tiếp cận với cái không nhìn thấy được.

Khi Nguyễn Bình Phương viết "Mùa thu len lén ra khỏi cây / Đi nào đi với anh xuống đáy hồ xa thẳm ", TS Văn học Trần Ngọc Hiếu phải rên lên rằng "Thơ gì mà khiến người ta bất lực để nói về nó vậy hả trời?".

Đọc câu này của Nguyễn Bình Phương và lời than thở của Hiếu mình lại nhớ đến câu của Paul Valéry: "Chúng ta được mời gọi lặn xuống tận cùng đáy của cái hữu hạn để tìm thấy ở đó cái vô hạn".

Ý tưởng của hội họa cũng giống như thơ ca: Vẽ cái không hoàn chỉnh (hay không thể hoàn chỉnh), cái gì đó thực sự tồn tại nhưng không bao giờ kết thúc, một bậc thầy khi vẽ lại cảnh chuyển tiếp từ đêm đen sang chạng vạng hoàng hôn/bình minh, chúng ta sẽ nhìn thấy những đường biên đang biến ảo giữa trời và đất, và vì cái không kết thúc này tạo ra vẻ quyến rũ, những cái-không-vẽ trong tranh giống như những cái-không-nói trong thơ mang trong nó một thứ màu sắc khác, một lối nói khác về bản chất với màu sắc và lời nói (thông thường).

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Nghĩ về thơ (6) và (7)