Huỳnh Duy Lộc

Nhà thơ Huyền Kiêu

Nhà thơ Huyền Kiêu tên thật là Bùi Lão Kiều, sinh năm 1915, nguyên quán ở tỉnh Hà Đông, sinh sống ở Hà Nội. Những năm 1940, ông viết văn, làm thơ, cộng tác với các báo ở Hà Nội. Ông là bạn thân từ thuở nhỏ của nhà thơ Đinh Hùng nên khi bắt đầu gia nhập làng báo, làng văn, đã nhờ Đinh Hùng mà trở thành bạn thân của những nhà thơ, nhà văn như Vũ Hoàng Chương, Thạch Lam, Khái Hưng, Nhất Linh…

Khi toàn quốc kháng chiến, ông tản cư ra chiến khu, công tác ở Chi hội Văn nghệ Liên khu III. Sau khi Hiệp định Genève được ký kết vào năm 1954, ông hồi cư về Hà Nội, công tác ở tạp chí Văn nghệ của Hội Nhà văn Việt Nam, NXB Văn học, Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam đến năm 1975.

Năm 1954, nhà thơ Đinh Hùng di cư vào Nam, làm báo và phụ trách chương trình Tao Đàn trên Đài phát thanh Sài gòn. Trong một lần trò chuyện với bạn văn về những văn nhân, thi sĩ thời tiền chiến, ông có nhắc tới hai bài thơ của Huyền Kiêu là “Tình sầu” và “Tương biệt dạ”.

Ngoài những bài thơ được Đinh Hùng nhắc đến, ông còn sáng tác vở kịch "Hừng đông Thăng Long" về cuộc đời Nguyễn Trãi được Văn Cao phổ nhạc và những bài thơ trong tập "Bầu trời" (không được phép phổ biến) nói về thực trạng của xã hội Việt Nam sau năm 1975. Năm 1976, ông vào sống ở Sài Gòn và mất tại đây vào ngày 8 tháng 1 năm 1995 ở tuổi 80.

“Tương biệt dạ”, sáng tác vào năm 1941, là bài thơ về nỗi buồn khi chia tay người bạn thân là nhà văn Nhất Linh trong một đêm xuân “hiu hắt sương khuya lạnh bốn bề”, thẫn thờ chẳng biết nói gì với nhau, chỉ ngồi lặng im uống cạn những chén rượu ”ánh vầng trăng”.

TƯƠNG BIỆT DẠ

Hiu hắt trăng khuya lạnh bốn bề

Ý sầu lên vụt đến sao Khuê

Quý thay giây phút gần tương biệt

Vương vấn người đi với kẻ về.

Ngồi suốt đêm trường không nói năng

Ngậm ngùi chén rượu ánh vừng trăng

Người xưa lưu luyến ra sao nhỉ?

Có giống như mình lưu luyến chăng?

Đã tắt lò hương, lạnh phím đàn

Thư phòng sắp sẵn để cô đơn

Trời cao mây nhạt ngàn sao rụng

Một giải sương theo vạn dặm buồn.

Sớm biệt ly nhau không nhớ nhau

Nửa đêm chợt tỉnh bỗng dưng sầu

Trăng mùa xuân đó, ai tâm sự?

Anh đã xa rồi. Anh biết đâu?

Bài thơ “Tình sầu” sáng tác vào năm 1938 nói về sự phù du của kiếp người: mùa xuân và mùa hạ, nàng thiếu nữ thơ ngây còn đi hái hoa phù dung trong nội và cài hoa trắng trên mái tóc, giặt lụa bên bờ suối, nhưng khi mùa thu đến, nàng mang khăn trắng trên đầu, đi thơ thẩn trong núi vì tình duyên đã lỡ làng, rồi đến mùa đông, nàng đã ngủ yên dưới huyệt mộ tối.

TÌNH SẦU

Xuân hồng, có chàng tới hỏi:

“Em thơ, chị đẹp em đâu?"

“Chị tôi hoa ngát cài đầu

Đi hái phù dung trong nội”.

Hạ đỏ, có chàng tới hỏi:

“Em thơ, chị đẹp em đâu?”

“Chị tôi khăn thắm quàng đầu

Đi giặt tơ vàng trong suối”.

Thu biếc, có chàng tới hỏi:

“Em thơ, chị đẹp em đâu?”

“Chị tôi khăn trắng ngang đầu

Đi hát tình sầu trong núi”.

Đông xám, có chàng tới hỏi:

“Em thơ, chị đẹp em đâu?”

“Chị tôi hoa phủ đầy đầu

Đã ngủ trong hầm mộ tối”.

(1943)

Nhạc sĩ Việt Dzũng (1958-2013) đã phổ nhạc bài thơ này thành ca khúc "Thu vàng, có chàng tới hỏi".

Ca khúc "Thu vàng, có chàng tới hỏi" với giọng ca Anh Dũng:

Nhà thơ Huyền Kiêu với ái nữ Bùi Suối Hoa

Nhà thơ Huyền Kiêu với nhạc sĩ Văn Cao

Chân dung nhà thơ Huyền Kiêu qua nét vẽ của họa sĩ Trương Đình Uyên