Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 24 tháng 7, 2016

Thơ Tô Thùy Yên

Đường trường đêm

 

Nước Mỹ này quá rộng và quá buồn

Anh không còn muốn tự định liệu

 

Tốc độ cao gài cố định mặc

Đường trường lái băng đêm

Như tự nguyện thất giạt…

 

Bất biển nản trước đầu xe thầm thầm mỗi khúc

                          đường ngắn, rất ngắn

Như ta thấy đời ta từng quãng, quãng gần

Phải ráp nối mệt thành một liền lạc bất nhất.

 

Vượt bạt mờ những vũng sáng kỳ bí lạc loài rờn ánh trên nền mây

Chỉ dấu những quần cư nào ở mặt đất

Có khác chi chăng, nơi chưa từng đến ấy?

 

Vui lóe lên với những chấm đèn leo heo phía trước

Với những luồng đèn đi ngược xô lòa

Nghe phả ấm loáng thân tình giữa những con người

                                     cùng lúc ở trên đường

Không thấy biết nhau…

Rồi nghĩ lan qua những tình cờ giao chập trong đời

Cũng chóng vánh đến phũ phàng

Như một ảo dịu mịt mùng của định mệnh

Mãi còn vô vọng với về sau.

 

Thả trôi hồn theo một khúc tấu chừng quen

Dềnh dạt về những quá khứ bỗng ngoi nổi.

Nhớ lại, cố nhớ lại những người bạn bặt tin, những

                     người thân tứ tán…

Ngày tháng rung rùng nối rượt nhau

Máng rớt thất thần

Những âm bóng tàn vong ngờ chưa từng có thực…

Chuyến sinh tử cao tốc chạy văng mạng

Lôi hung tàn ký ức bứt đầu, tay

Những chực tấp xe nơi vệ đường,

Mặc tình khóc cho tan ta.

 

Ghé lại một trạm xăng, một hàng fast food hay một rest area

Đây là đâu?

Đây cũng là đâu đó vậy

Dấp nước đầu, cổ, mặt,

Tỉnh, tỉnh lại với đời…

Và trong những khoảnh đèn khoét đọng lẻ quạnh,

Nhìn chút đỉnh những con người,

Nhìn cuộc sống còn nửa thức nửa ngủ.

Hỏi lại mình: lòng ngất tạnh khuya

Tìm đâu một chốn ấm hơn đời?

 

Chạy rề qua những cổng toll way

Ném dúm đồng tiền vào rổ đợi

Nghe lăn nhanh chuỗi âm thanh va bạt hoang mang

Thoáng cõi đời như mơ hồ…

Hoặc giả nhìn vẻ mặt người thu tiền uể oải

Hờ hững tiếng cám ơn

Chừng nỗi đời khá nhạt nhẽo.

 

Ở những mối đường tẽ ba tẽ bảy phân vân,

Muốn xuống xe, làm như kẻ lang thang xưa,

Tung cao may rủi một đồng tiền hay một cành cây

Nhờ tình cờ định hướng hộ.

 

Nước Mỹ này quá rộng và quá buồn

Anh không còn muốn tự định liệu.

 

                                           8-1998.

 

 

Viễn tây

 

Mỗi năm, bờ mỗi lở xa thêm

Bên này sông

Chẳng còn nghe thấy nữa tiếng gà gáy diệu vợi

Bên kia song.

 

Có thể nào một sớm mai kia,

Hoang mang bốn bề sương trắng mịt

Chợt đến khi trời sáng rỡ ngỡ ngàng

Thấy thôi chẳng còn gì, thôi chẳng còn ai.

 

Trùng trùng vách núi rát âm vang

Lời khóc kể tối trời

Của những bộ tộc bị tru di

Theo gió vận cùng tàn tro những dũng sĩ.

 

Ai đã từng ngồi đây giữa đường hồ hải,

Giữa đống lửa qua đêm

Gửi trước ra xa bao tình mộng thăm dò

Những ngày mai vô định liệu

 

Những bánh xe nặng rời rã lăn qua

Những mênh mông bất biến chưa có mặt đường

Mùa hè trống thênh

Mùa đông tịnh không.

 

Rứt ruột, gửi gắm cho thời gian

Thi thể những người thân bất hạnh

Đã chẳng tròn lời ước hẹn buổi đăng trình

Trở về chết nơi sinh.

 

Thôi, trách chi người đi chẳng hết đường

Em bứt ngang lời thề độc, ở lại thị trấn nấm

Có quán rượu hực lửa đèn, đàn hát, bạc bài…

Trước khi già, lấy chồng sinh con.

 

Mai có ai về ngang quãng sông này

Xin ném cho hòn đất hỏi thăm

Xưa có người đi chẳng đến đích

Để con tuấn mã lại đời hoang…

 

Những nấm mộ đá chồng rỗng kiệt

Hình hài người chết đã tiêu tan

Nhưng chắc đâu hồn mộng chẳng còn chạy giỡn

                                               bạt ngàn

Cho tàn hả cuộc mê man cùng Vô biên độc nghiệt.

 

                                                         1996.

 

 

Đại bình nguyên

 

Đất xa đuối, trời sâu vô vọng

Đất trời còn chịu đựng bao lâu?

 

Ngàn, ngàn dặm không bóng người, dạng mộ

Hú, không nghe động tĩnh cả hồn thiêng

Chỉ những cuộn cỏ gai lăn giỡn.

 

Chim bay thoát ra chăng?

Qua đây, gió kiệt tàn,

Chung thân thiên cổ bị kìm giữ,

Mỏi nản cùng mặt nhật im trơ

Đá cũng làm thinh, không có chuyện

 

Chiều nay, ai qua đại bình nguyên

Xa ngoài tầm réo về của mệnh lụy.

 

Nhớ, như cỏ, xô tràn

Mơ, như mây, tản mạn…

 

Mùa thu, gió bạc phơ

Kéo phết mặt người dải ngây ngất

 

Ôi mây vĩnh hằng, ôi cỏ trường tại

Ta từng thấy, từng quên, từng thấy lại

Từ vô nguyên tịch mịch thần linh buồn

Qua đằng đẵng đi về một bóng mộng

Tận xoáy cùng bất biến của thời gian.

 

Lời nào rốt nghĩa đời?

Trót lập ngôn, thánh hiền e cũng hối…

 

Đâu nơi cuối đất

Nào cõi cùng trời?

Đêm nay, ngươi ngủ đậu nhà ai

Liệu có giấc mơ nào khác trước?

Việc đời, cũ ê chề…

 

Thì như trời đất, kiên trì thôi

Giam hãm tuần hoàn, quay nốt trớn.

 

Tích sử rũ quên

Tâm tình giải bỏ

Về tới chưa, người qua ải Tây?

 

Chiều xa cứ trôi trôi nắng tràn

Lan chạy sóng cỏ

Vèo ràn cánh chim

Bạt tưa rách tiếng mê đơn thoại,

Vương vất nỗi muộn màng.

 

Chợt trời đất rùng mình đổi cách sáng…

Nhẹ thênh huyễn ảnh người

Cõi biếc sững trăng sao.

 

Đất xa đuối, trời sâu vô vọng…

Chiều nay, ai qua đại bình nguyên…

 

                                    7-1998

 

 

Thấm thoát đời ta

 

Tôi bây giờ cha mẹ chẳng còn

Các em tứ tán, bạn thưa vắng…

Đời rẽ quặt vô chừng

Người đi cùng nhau chỉ một đỗi

Rồi thôi, chẳng lẽ rồi thôi sao?

Gió dứt, tan hình tướng

Chim qua trời mang theo vệt bay

Mây nước chuyến làm người

Câu thơ soi mệnh viết mà khóc

Hồn chữ nhuần lần nữa nỗi đau

Sống đã phải đa mang

Lòng mình vốn nặng nhất

Nợ dẫu dứt, còn dây tiếng nợ…

Nghiệp dữ theo chân, bị đuổi xua

Náu lẫn vào mê hãi.

Nắng mưa thấm thoắt đời ta

Mối mọt căn nhà rệu rã

Đòi phen năm tháng cũ dò về,

Chó già lạ hơi sủa.

Chuyện đời như thất thiệt

Vàng đá còn không giữ nổi mình

Biết nhờ đâu xác chứng?

Tuổi hạc cách ly ta

Cõi người xa ngoài tầm

Những giác quan suy đuối

Có đi ngàn dặm cũng là quẫn

Càng nhìn trời đất càng hoang mang.

Bữa qua bữa dọn mình

Cầu gặp chút vui rớt

Làm của ăn đường đi phôi pha.

Ngóng quanh quất nghe vang quạnh quẽ,

Thấy trăng sáng quá, ngủ không đành,

Những mong có người thức chuyện vãn,

Mai chia tay, mang theo phần trăng.

Thế giới những ba ngàn

Trước giờ qua được mấy?

Quê nhà nghe nói có

Chỉ dấu không tìm ra.

Con vượn non cao khóc ảo ảnh

Còn ta lộn chuyến, nén mà đi…

Sức già, đến lúc phải bỏ bớt

Bỏ lại bên đường cái bóng ta.

 

                           7-2002.

 

 

Nỗi mình lần giở

 

                         Qua ngày, chuyện có thành hoang thuyết

                         Đời nay thoáng chốc đã đời xưa.

 

Ngày qua ngày, trú dưới mái đầu,

Ngậm ngùi thân sống sót,

Cời lực tàn hơ cứu lấy hồn người…

Dâu biển ngoài kia chung cuộc chưa?

Chốn mông lung nuối muộn

Xốn xang tiếng hú réo liên hồi thương tâm rối hoảng

Những thất tán lâu ngày khó định danh.

Một đời hư bỏ liều mưa nắng

Chẳng làm xấu mặt đất trời sao?

Tụng biết mấy thời kinh

Quá khứ chẳng siêu thoát

Tụ ám ngày đêm nơi cổng ta

Lâu dần người sống ngại qua lại…

Chạng vạng sánh nhanh

Ta bây giờ đã lỗi thời đặc

Đời không thấm nổi nữa tương lai.

 

Đã có lúc bưng lấy nỗi mình đau điên càn chạy,

Băng lửa, giẫm chông

Những tưởng là xa thoát.

Một buổi khựng định thần,

Vô vọng, ra mình chỉ chạy quẩn.

Trời đất khôn cùng ư?

Lòng ta lồng lộng lưới.

 

Ôi đứa bé xưa kia háo hức lẻn nhà đi, vượt lên trước đời mình,

Nhìn cõi thế

Tung tích vùi chôn tận địa đầu nào?

Thương quá, chiều nay, gió vướng vất

Xác diều vật vã ngọn tre cao.

Với bản thân, ít nhiều ta có lỗi,

Lỗi chẳng ân cần cầm cộng những ngày vui.

 

Tuổi già, giấc ngủ mót

Sao nuôi nổi mộng trường?

Con thằn lằn khuya chắt lưỡi tiếc…

Nghiệp giống nòi mãi chẳng tan ư?

Lửa đã mỏn

Nào ta còn chi để chụm thêm?

Gà gáy hiệp đầu như có vội

 

Ở chốn mệnh danh là chốn cũ

Dân gian thay mới những truyền kỳ

Đất trời ủ lứa chiêm bao khác

Dâu biển làm mưa nắng lạ đi.

Bụi rác mỗi thời một dạng loại

Chồng sâu thêm những địa tầng quên.

Người về không biết có đúng chỗ

Lịch sử qua đường đã cải trang.

 

Bạn lứa ta nhiều người đã chết

Bó mang đi phần mộng góp chung.

Chuyện thuở nào vừa tai người thuở ấy

Mỗi sự tình, một tuổi đời riêng

Độc giả về già chỉ đọc lại.

Đôi khi ta lười biếng  chuyện trò

Đôi khi ta lẩm bẩm mình ta.

 

Nhà ta xưa nghe nói chẳng còn

Di chỉ đời ta xưa mất theo…

Đã thân rơm, chắc đâu là chỗ cuối

Gió qua, đức đủ giữ mình chăng?

Dưới chân ta, đất nào chẳng đất võng,

Đời quẫy gây chao đảo thất thần.

Thôi hãy mừng còn đứng được trên đó,

Cố sức giữ thăng bằng

Lắm lần, trán rịn đẫm.

 

Phước thay, những đau đớn ma sát

Đã chẳng làm lòng ta xơ chai.

 

                               12-2002.

 

 

Sáng nay, ta còn đi bên nhau

 

Sáng nay ta còn đi bên nhau

 

Ngày lòa dậy

Trời đất một lần nữa mới lại

Em sáng rỡ niềm vui…

Hẳn rất đẹp,

Giấc mơ nào em thấy đêm qua

Còn tản mạn nơi em như làn hương quyến luyến.

Gió trôi trôi

Qua qua những lượn đồi hư huyễn sương

Qua qua những tàn cây nô nức nắng.

Gió trôi trôi như gió đã từng trôi

Qua qua những vùng đời quang quạnh chờ

Qua qua những hồn đá lẻ loi khóc.

 

Bao lâu rồi,

Em đó, anh đây

Hai đầu thương nhớ biếc…

Giữa đôi ta là gió, gió ngày đêm

Thổi chai dại những tiền thân như tượng đợi.

Anh dừng bước chỉ em nhìn

Hàng cây nước miên man bung nở

Mê mẩn lực kiên trì chỉ chực buông tan

Của nỗi hân hoan không dễ dàng gì

Thường xuyên phải tái tạo.

Anh nhìn xa lối đi

Múa đảo nắng vàng ròng

Mất vào chỗ không còn thấy được nữa

Rồi nhìn lại em còn đi bên anh

Lòng thẫn thờ…

Vui đi em

Vui được chút nào vui.

 

Trưa nay ta còn đi bên nhau…

 

Thành phố lũng hoa mê

Duỗi phơi xa những triền mái lóa

Gió luông tuồng.

Anh nghe rõ nắng lao xao trên giàn hoa giấy rộ

Trưa đứng sững giữa lòng đường

Cây cùng thu vén bóng.

Em nhón chân vừa tầm cõi thực hư

Hôn, hôn anh…

Bàng hoàng hai hạt cát

Từng rời xa trôi dạt những thiên thu

Mịt mùng vô vọng.

Em nói qua về một nỗi trống trải

Anh nói qua về một thuở trầm luân…

Bao giờ người nữ cũng chờ đợi

Cho người nam còn có buổi quay về

Niềm quê nhà nặng gói khăn xưa

Lời han hỏi trào ràn lên mắt nhớ…

Em phủi ngực áo anh bám thảm bụi đường xa

Em mơn mặt mày anh dính buồn gió cõi lộng…

Quán thưa khách mơ hồ những tiếng động.

Em chăm chút anh ăn,

Tưởng tượng anh còm cõi vác âm thầm

Từng ấy nhục nhằn

Đi chân đất băng qua miền đá chởm

Tìm em

Thuở trời đất chưa định hình nhật nguyệt

Anh nhìn em, nước mắt đột nhiên tuôn,

Nghe vỡ lở những gì không thổ lộ

Ngoài hè đường, bóng nắng đã hơi nghiêng.

 

Chiều nay, ta còn đi bên nhau…

 

Em nghiêm cẩn như kho tang mất dấu,

Giọng chùng đi…

Gió thổi lãng quên về

Nắng dốc sức một lần thật rực rỡ

Hoa trên đồng đã bắt đầu buồn

Bên kia núi, vườn nhà ai đốt lá.

Em chậm bước

Như ngó quanh tìm một mất mát nào

Trong rậm rối của hồn mình trở tối.

Anh lặng thinh

Chừng chẳng thể nói gì hơn

Dù chỉ một lời dỗ dành vô nghĩa nhất.

Đi, đi em

Đi cho hết lòng ta…

 

Hãy sống lớn, buồn vui so núi biển

Ngay lần này, không đợi đến lần sau.

Cám ơn em,

Nghìn thuở cám ơn em

Đã theo chân anh về thăm biết những ngôi nhà

Anh đã ở

Gọi tái sinh những huyễn mộng của đời anh

Cho đáo nhập em, hiện thành những thực mộng.

Anh ngắt cho em một cành hoa cỏ

Ngoài tầm

Ứa nước mắt

Nghĩ đến ngày chiếc võng treo không

Như chiếc nôi nào

Hồi anh chưa có mặt.

 

Đêm nay, ta còn đi bên nhau

 

 

Thành phố dốc rộ vàng đèn

Đêm giữa mùa biển có mang trăng,

Song xô lùa tròn trặn

Bất tận em trời nắng gió mây mưa ngày đêm sao trăng

      cỏ cây hoa thú cá chim thần thánh người ma quỷ đồng rừng

          núi truông đầm hồ sông phá biển

Bất tận em man dại rĩ rền vùng vằng phụng phịu trìu mến

                    dịu dàng hớn hở thở than sầu muộn mơn man

                      van lơn đằm thắm xót xa kêu đòi cười khóc

Chẳng lúc nào vũ trụ nguôi ngoai…

Và em gọi anh, không ngớt gọi anh

Thất tung

Xa ngoài cõi không còn nghe thấy được.

 

Nơi đây, thế giới ngủ từng phần

Cuộc sống vẫn chảy xiết thâu đêm đèn đôi dòng

                      xuôi ngược đỏ, vàng

Hội hè đâu đó rộ về khuya.

Anh chợt nhớ dù không muốn nhớ

Ôi vô số đêm nào đó của đời anh

Chong buồn một bóng đợi trời sáng

Cả xót thương mình e cũng không…

Cám ơn em

Nghìn thuở cám ơn em

Đã đi cùng anh trong đêm nay.

Đêm nay,

Cũng một đêm nữa của đời anh

Nhưng là một đêm xếp ngoài mọi đêm nào đó khác

Bởi chính em

Chớ chẳng phải là anh nữa,

Bây giờ đau đớn xót thương anh.

 

Mai ta không còn đi bên nhau…

 

Gió thổi tới, gió ngày đêm thổi tới

Những bèo mây không ở mãi bên nhau…

Em sẽ đi

Đi chỉ một mình

Hay đi với người tình, một người tình mới khác

Cho trọn những quãng đường còn lại trong hồn em

Mà anh tiếc chẳng cùng đi đến trọn

Rồi không chừng em sẽ nhớ về anh

Rồi không chừng em sẽ thấy mình buồn

Như gió hắt hiu

Mơn man em

Ngờ ngợ gió xưa nào

Nhắc em chuyện hai đầu thương nhớ biếc.

 

Em sẽ buồn

Buồn một chút thôi em

Một chút thôi, đủ lòng trân quý trước

Để còn vui, vui được chút nào vui.

Hàng cây nước sẽ còn đứng xõa tóc

Biển sẽ còn đầy đặn với tình trăng

Đóa hoa cũ bên đường sẽ nở lại

Sẽ còn người, ai đó hái trao em…

Anh ở đâu, anh ở đâu xa?

Họa hoằn lắm, chỉ không gian còn gợi nhớ

Lần anh qua

Đã có một lần qua…

Gió thổi tới, gió ngày đêm thổi tới

Em sẽ đi

Không còn anh bên cạnh nữa

Em sẽ đi…

Anh chúc em trọn đường hạnh phúc rộ.

 

                                         6-1995.